Vì sao dự án cao tốc Bắc - Nam làm bằng vốn ngân sách lại hấp dẫn?

Được chuyển từ hình thức hợp tác công - tư (PPP) sang đầu tư bằng vốn ngân sách Nhà nước, ba dự án cao tốc Bắc - Nam ngay lập tức thu hút sự chú ý của hơn cả trăm nhà thầu trong khi đó các dự án PPP còn lại vô cùng vắng vẻ.

Ba dự án đường cao tốc Bắc - Nam được Quốc hội đồng ý cho chuyển đổi hình thức đầu tư từ đối tác công- tư (PPP) sang đầu tư bằng vốn ngân sách (gồm Mai Sơn - Quốc lộ 45; Phan Thiết - Dầu Giây và Vĩnh Hảo - Phan Thiết) đã có tới 120 nhà thầu mua hồ sơ mời thầu.

Số liệu thống kê của Ban Quản lý dự án Thăng Long (thuộc Bộ Giao thông Vận tải) cho thấy, tính đến đầu tháng 8, dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 đã bán hồ sơ cho 43 nhà thầu; dự án Phan Thiết - Dầu Giây bán hồ sơ cho 29 nhà thầu; còn dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết đã bán hồ sơ cho 48 nhà thầu.

Số lượng nhà thầu có thể sẽ còn tăng thêm vì đến ngày 27-8, các dự án sẽ đóng thầu. Theo kế hoạch dự kiến của Bộ GTVT đến cuối tháng 9 sắp tới, một số gói thầu xây lắp của ba dự án sẽ khởi công, các gói thầu còn lại sẽ khởi công ngay trong tháng 10.

Trong khi các dự án đầu tư bằng vốn ngân sách đang được nhà thầu đổ xô tham gia thì 5 dự án cao tốc Bắc – Nam đầu tư theo hình thức đối tác công - tư mới chỉ có 14 nhà đầu tư đến mua hồ sơ mời thầu.

Theo kế hoạch của Bộ GTVT đến cuối tháng 9-2020, năm dự án PPP sẽ bắt đầu mở thầu, khi đó mới biết chính xác có bao nhiêu nhà đầu tư tham gia đấu thầu. Tuy nhiên, đến thời điểm này có vẻ nhiều nhà đầu tư không muốn tham gia ở 5 dự án PPP vì không được chia sẻ rủi ro.

Đại diện một nhà đầu tư (đề nghị không nêu tên) phân tích, ở thời điểm này khi tham gia vào các dự án đầu tư công sẽ có lợi hơn các dự án PPP vì dự án được khởi công sớm, nhà thầu sớm có việc làm. Hơn nữa, Chính phủ đang đẩy nhanh giải ngân đầu tư công nên hạng mục nào làm xong được nghiệm thu là sẽ được thanh toán ngay nên nhà thầu sẽ có vốn để làm tiếp chứ không bị nợ lâu như những năm trước.

Nhà đầu tư này cũng cho biết, việc tham gia vào các dự án PPP doanh nghiệp phải đáp ứng được ít nhất 20% vốn chủ sở hữu, với dự án hàng chục ngàn tỉ đồng rất khó để đáp ứng được. Ở các dự án PPP, sau khi làm xong dự án doanh nghiệp phải chờ thu phí hàng chục năm mới hoàn đủ vốn. Trong bối cảnh dịch Covid-19 đang khiến doanh nghiệp cạn kiệt vốn việc tham gia xây dựng ở các dự án đầu tư công là giải pháp hợp lý ở thời điểm này.

Hồi tháng 5-2020, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội không đồng ý chuyển cả 8 dự án thành phần từ hình thức PPP sang đầu tư công theo đề xuất của Chính phủ. Thay vào đó, Quốc hội chỉ đồng ý chuyển 3 dự án từ đầu tư PPP sang đầu tư công.Năm dự án còn lại gồm: Quốc lộ 45 - Nghi Sơn; Nghi Sơn - Diễn Châu; Diễn Châu - Bãi Vọt; Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo vẫn đầu tư theo hình thức PPP.

Hiện nay, dự án cao tốc Bắc Nam đã được bàn giao mặt bằng sạch 569 km trong tổng số 653 km (đạt 87%). Dự kiến đầu qúi 4-2020 sẽ bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch cho nhà đầu tư thi công.