MỚI

Thiệp 24HMoney v2.0

#KT vĩ mô

24HMONEY đã kiểm duyệt

Vì sao các doanh nghiệp năng lượng tái tạo kêu cứu Thủ tướng?

Việc xóa bỏ các chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, sẽ khiến các doanh nghiệp mất khả năng tiếp cận vốn vay cũng như quản lý rủi ro của dự án, và đứng trước nguy cơ phá sản.

Đó là nội dung được Hiệp hội điện gió và điện mặt trời Bình Thuận và 36 doanh nghiệp năng lượng tái tạo kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ về những bất cập trong xây dựng cơ chế giá điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp do Bộ Công Thương ban hành.

Theo Hiệp hội điện gió - điện mặt trời Bình Thuận, và 36 doanh nghiệp: Việc xóa bỏ các chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, sẽ khiến các doanh nghiệp mất khả năng tiếp cận vốn vay cũng như quản lý rủi ro của dự án.

Cụ thể, theo các doanh nghiệp, trước tiến, với tư cách là các nhà đầu tư dự án điện mặt trời, điện gió, các doanh nghiệp ủng hộ mạnh mẽ đối với “Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của của Việt Nam” được phê duyệt tại Quyết định 2068/QĐ-TTg ngày 25 tháng 11 năm 2015;

“Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu” được phê duyệt tại Quyết định 888/QĐ-TTg ngày 25 tháng 7 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ nhằm cụ thể hóa các cam kết của Chính phủ tại Hội nghị COP26 năm 2021.

Trên thực tế, các nhà đầu tư đã góp phần đưa tổng công suất lắp đặt của nguồn điện mặt trời, điện gió từ mức không đáng kể trong giai đoạn trước năm 2019 tăng lên 26% tổng công suất hệ thống điện Việt Nam vào năm 2021.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, có 84 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất là 4.676,62 MW (trong đó gồm có 4.184,8 MW điện gió và 491,82MW điện mặt trời), đã bị chậm tiến độ vận hành thương mại (COD) so với kế hoạch (các dự án chuyển tiếp).

Chính việc chậm tiến độ này làm cho các dự án này không kịp hưởng giá điện cố định (FIT) tại Quyết định số 39/2018/QĐ-TT của Thủ tướng Chính phủ ngày 10 tháng 09 năm 2018 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 37/2011/QĐ-TTg, ngày 29 tháng 06 năm 2011 về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió và Quyết định số 13/2020/QĐTTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 06 tháng 04 năm 2020 về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời.

Trong đó, nhóm 34 Dự án chuyển tiếp với tổng công suất 2.090,97MW (gồm 28 dự án điện gió với tổng công suất 1.638,35MW và 6 dự án điện mặt trời với tổng công suất 452,62MW) đã hoàn tất thi công và hoàn thiện công tác thử nghiệm đảm bảo đủ điều kiện huy động vốn (theo thông tin cập nhật đến tháng 3 năm 2023). Mặt khác, các nhà đầu tư cũng đã phải chờ đợi trong thời gian dài (26 tháng), để Chính phủ ban hành cơ chế giá phát điện mới làm tiền đề cho việc thỏa thuận giá bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Hiệp hội điện gió và điện mặt trời Bình Thuận và 36 doanh nghiệp năng lượng tái tạo kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ về những bất cập trong xây dựng cơ chế giá điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp do Bộ Công Thương ban hành.

Và những tồn tại trên đã trái ngược với mong chờ, các quy định tại Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 07 tháng 01 năm 2023 của Bộ Công Thương ban hành khung giá điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp và Thông tư số 01/2023/TT-BCT ngày 19 tháng 01 năm 2023 của Bộ Công Thương về bãi bỏ một số quy định thực hiện phát triển dự án điện gió, điện mặt trời và hợp đồng mua bán điện mẫu khiến nhà đầu tư vô cùng lo lắng và quan ngại sâu sắc do các điểm bất cập về pháp lý.

Bên cạnh đó, nếu cơ chế mới được áp dụng, chỉ tính riêng 34 dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng với tổng số vốn đã đầu tư gần 85.000 tỉ đồng, trong đó khoảng trên 58.000 tỉ đồng được tài trợ từ nguồn vốn ngân hàng, sẽ có nguy cơ vỡ phương án tài chính, nợ xấu, doanh nghiệp và ngân hàng không thể thu hồi vốn.

"Về lâu dài, theo các doanh nghiệp, cơ chế giá điện mặt trời, điện gió không đạt hiệu quả sẽ dẫn đến việc dừng hoặc chậm đầu tư các dự án năng lượng, dẫn tới không đảm bảo an ninh năng lượng, không thực hiện được các chính sách và cam kết về chuyển dịch năng lượng, giảm phát thải carbon và lộ trình cắt giảm khí thải của Chính phủ" - các doanh nghiệp nêu.

… và đứng trước nguy cơ phá sản

Phân tích về những điểm bất hợp lý, ông Bùi Văn Thịnh – Chủ tịch Hiệp hội điện gió và điện mặt trời Bình Thuận, cho rằng: việc ban hành cơ chế giá phát điện cho dự án chuyển tiếp có nhiều điểm chưa phù hợp trong việc xây dựng. Cụ thể, về mặt thủ tục, quá trình ban hành Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 07 tháng 01 năm 2023 của Bộ Công Thương có nhiều điểm chưa phù hợp trong việc tính toán, trình và lấy ý kiến các bên liên quan, như:

Theo các doanh nghiệp, kết quả tính toán giá phát điện đề xuất của EVN không bảo đảm được nguyên tắc tỷ suất lợi nhuận sau thuế (IRR) đạt 12% cho nhà đầu tư tại Thông Tư 15/2022/TT-BCT ngày 3/10/2022

Cụ thể, đối với cơ chế giá phát điện cho các dự án chuyển tiếp, Bộ Công Thương có nghĩa vụ “nghiên cứu và báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt” theo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời và “đề xuất, Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”. Và qua rà soát lại các căn cứ ban hành Quyết định số 21/QĐ-BCT, Hiệp hội thấy rằng không có tham chiếu nào đề cập tới văn bản chỉ đạo, phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ về nội dung này.

Như vậy, có thể hiểu rằng Bộ Công Thương tiến hành dự thảo Quyết định số 21/QĐ-BCT đã không tham vấn hoặc chưa có sự chấp thuận, phê duyệt về mặt nguyên tắc từ Thủ tướng Chính phủ theo chỉ đạo tại Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg và Quyết định số 39/2018/QĐ-TT của Thủ tướng Chính phủ ngày 10 tháng 09 năm 2018 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 37/2011/QĐ-TTg, ngày 29 tháng 06 năm 2011 về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió.

Về mặt nội dung văn bản, Quyết định số 21/QĐ-BCT có các điểm chưa tuân thủ Thông tư 15/2022/TT-BCT ngày 3/10/2022, nói riêng và các quy định pháp luật hiện hành có liên quan nói chung.

Cụ thể, phương pháp tính toán của EVN có nhiều điểm chưa phù hợp trong việc sử dụng tổng mức đầu tư của dự án không bao gồm 10% chi phí dự phòng để tính khung giá điện; biện giải các giá trị trung bình năm bình quân của các nhà máy điện mặt trời dựa trên khu vực có cường độ bức xạ cao nhất; viện dẫn sản lượng giao nhận bình quân của các nhà máy điện gió mà không tính tới tình hình cắt giảm; lựa chọn nhà máy điện mặt trời Phước Thái 2 có công suất cao hơn định nghĩa nhà máy chuẩn tại Thông Tư 15/2022/TT-BCT, làm cơ sở đề xuất giá; và loại bỏ các dự án có kết quả tính toán giá phát điện cao hơn giá FIT trước đây khỏi dữ liệu tính toán.

Do đó, hậu quả là kết quả tính toán giá phát điện đề xuất của EVN không bảo đảm được nguyên tắc tỷ suất lợi nhuận sau thuế (IRR) đạt 12% cho nhà đầu tư tại Thông Tư 15/2022/TT-BCT và mối tương quan giữa giá phát điện của các dự án điện gió và thực tế giá bán lẻ điện bình quân của EVN gần đây đã tăng lên. Và điều quan trọng là việc xóa bỏ các chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo sẽ khiến các doanh nghiệp mất khả năng tiếp cận vốn vay và quản lý rủi ro của dự án, dẫn đến nhà đầu tư đứng trước nguy cơ phá sản.

Vì vậy, Hiệp hội và các doanh nghiệp kiến nghị Thủ tướng “bãi bỏ thời hạn áp dụng giá mua điện trong thời hạn 20 năm; bãi bỏ điều khoản chuyển đổi tiền mua điện sang USD; bãi bỏ điều khoản về trách nhiệm mua toàn bộ sản lượng từ dự án điện gió nối lưới tại điểm giao nhận".