Vàng, Trung Đông và TTCK trong năm bầu cử lịch sử

Vàng liên tục lập kỷ lục mới (vàng vừa hit mốc 2,300 US$/OZ), căng thẳng địa chính trị leo thang ở Trung Đông (giá dầu lên mức cao nhất trong 5 tháng, đặc biệt là sau vụ tấn công của Israel vào tòa lãnh sự quán của Iran ở Syria đầu tuần này) và TTCK Mỹ có phiên giảm thứ 3 liên tiếp trong tuần (Dow Jones đã "ăn 3 gậy").

Tất cả cùng diễn ra và đã từng có nhiều bài viết học thuật đề cập về 3 vấn đề này: Vàng, chứng khoán và rủi ro Địa chính trị (Smith & Cohen, 2002; Dimic et al., 2016; Talbi et al., 2020; Triki & Maatoug, 2021...).

Giáo sư Vinh (UEH) cũng công bố trên Financial Innovation bài báo "Extreme dependencies and spillovers between gold and stock markets: evidence from MENA countries" năm 2023 cho thấy tác động positive giữa vàng và thị trường chứng khoán khu vực MENA trong lúc bullish, tức kinh tế ngon thì vàng và chứng khoán đều tăng. Tuy nhiên khi bearish, mối quan hệ này chuyển sang negative, tức vàng tăng còn thị trường chứng khoán thì giảm. Với lí do là vàng luôn là nơi trú ẩn an toàn khi thị trường hay nền kinh tế cảm thấy "không ổn". Khu vực MENA là khu vực gần nhất với Việt Nam khi gần 50% các nước trong khu vực này nằm ở Frontier Market hoặc cao hơn là Emerging (mục tiêu Việt Nam đang hướng tới).

Hình bên dưới (mô hình VAR) biểu hiện các fund managers hoặc investors hedging vàng bằng SP500 và hedging SP500 bằng vàng, cái nào cho thấy hiệu quả hơn . Có 3 mốc thời gian quan trọng biểu thị rõ sự biến động của kênh vàng và SP500. Sự kiện thứ 1 là ngày thứ hai đen tối diễn ra vào tháng 10/1987 khiến mọi người đua nhau mua vàng như một hàng phòng thủ chắc chắn nhất lúc này với tỷ trọng danh mục lên đến 99%. Sự kiện thứ 2 là vụ tấn công khủng bố 11/9 và chiến tranh ở Iraq vào giai đoạn 2001-2003, danh mục đầu tư lúc này vàng chiếm khoảng 80%. Sự kiện thứ 3 là khi Trump thực sự leo thang chiến tranh thương mại với Trung Quốc khiến nhà đầu tư bỏ 85% danh mục ra để mua vàng vào năm 2016.

Các sự kiện trên chính là rủi ro địa chính trị, và hiện tại chúng ta có Trung Đông wars, election mang tính lịch sử với sự tham gia của hơn 2 tỷ người ở 50 quốc gia, chiếm hơn 60% GDP toàn cầu. Sự kiện này có thể liên đới một cách gián tiếp tới tình hình khu vực Biển Đỏ (The Guardian), thậm chí là về kế hoạch lãi suất của FED (Santander U.S. Capital Markets).