Vàng trong điện thoại di động của bạn đến từ đâu?

Nếu bạn đang đọc bài báo này trên điện thoại, có thể bạn đang cầm trong tay sản phẩm vàng được khai thác trái phép ở Colombia.

Nhu cầu đối với vàng để sử dụng trong điện thoại và nhiều sản phẩm điện tử khác đã tạo ra ngành kinh doanh bất hợp pháp và khiến nhiều người phải bỏ mạng. Thậm chí ngành kinh doanh này còn khó điều tra hơn nhiều sản phẩm chợ đen khác như kim cương máu hay ma túy.

Đầu tháng 7/2018, Văn phòng Liên hợp quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC) và Bộ Năng lượng và Khai mỏ Colombia công bố rằng 66% hoạt động khai thác vàng tại Colombia đã ngoài tầm kiểm soát.

Hoạt động khai thác vàng trái phép ở Colombia không mới, thế nhưng theo những thông tin mới công bố, ước tính diện tích khai thác vàng bất hợp pháp đã tăng thêm khoảng 84 nghìn héc ta tức khoảng 6% tính từ khi UNODC bắt đầu nghiên cứu về hoạt động này vào năm 2014.

Vàng được sử dụng trong bảng mạch chủ của điện thoại - Ảnh: New York Times

Danh sách những bên đối thủ cạnh tranh nhau để tiếp cận những mỏ vàng trên cho người ta thấy về nhiều ranh giới xã hội cũng như xung đột trong nội tại Colombia. Trong đó bao gồm quân đội giải phóng (ELN) – một nhóm phiến quân với khoảng 2.00 thành viên; nhóm khác có tên El Clan del Golfo – nhóm tội phạm hình thành từ những người còn sót lại trong lực lượng phòng vệ Mỹ; một nhóm quân đội được biết đến với cái tên AUC và những thành viên còn lại của lực lượng vũ trang giải phóng Colombia hay còn gọi là FARC. Lựa lượng này đã chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 52 năm với chính phủ Colombia vào năm 2016.

Nhiều người tham gia khai thác vàng đến từ các vùng nông thôn nghèo của Colombia hoặc là dân tộc ít người, ngoài ra phải kể đến nhiều lao động nhập cư từ nhiều nước lân cận.

Cuối tháng 12/2017, giới chức Colombia tính toán rằng số lượng các mỏ khai thác trái phép tại nước này ở mức khoảng hơn 7.000, nằm rải rác tại 16 khu vực và tuyển dụng khoảng 133 nghìn công nhân khai mỏ. Chỉ 19 nghìn trong số công nhân này được đăng ký tên tuổi, số ID. Giá trị vàng khai thác được ở Colombia ước tính khoảng 2,4 tỷ USD, cao gấp 3 lần giá trị kinh tế từ ngành buôn bán cocain. Cũng giống như khai thác cocaine, hoạt động khai mỏ trái phép tiềm ẩn nhiều thách thức, làm hỏng các quy định pháp luật, phá vỡ an ninh và phá hoại môi trường.

Báo cáo mới nhất từ UNODC cũng nói đến tác động của hoạt động khai thác vàng trái phép lên nhiều vùng đất, ví như công viên quốc gia, khu bảo tồn tự nhiên cũng như nhiều cộng đồng của người dân tộc.