“Vẫn còn những quy định có tính chất can thiệp vào thị trường”

Đây là một trong những nội dung nổi bật của Báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh 2020.

Trình bày báo cáoDòng chảy Báo cáo Dòng chảy Pháp luật kinh doanh do VCCI công bố mới đây, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận định việc sử dụng biện pháp hành chính can thiệp trực tiếp vào các vấn đề vốn dĩ do thị trường điều chỉnh đã được hạn chế khá nhiều trong thời kỳ đổi mới.

Nhà nước đã kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động và chỉ áp dụng các biện pháp quản lý cần thiết nếu doanh nghiệp kinh doanh trong những ngành nghề mà hoạt động kinh doanh có thể đưa đến những rủi ro cho lợi ích công cộng.

Tuy nhiên, trong năm 2020, biện pháp quản lý có tính chất can thiệp vào thị trường vẫn còn “thấp thoáng” trong một số văn bản được soạn thảo.

Trưởng ban pháp chế VCCI lấy dẫn chứng cụ thể về kê khai giá cước một số loại hình vận tải hành khách.

Theo đó, thủ tục kê khai giá cước vận tải hành khách bằng xe ô tô theo tuyến cố định, xe buýt và xe taxi đang được thiết kế trong dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư liên tịch 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT theo hướng: trước ít nhất 05 ngày làm việc khi thực hiện theo giá cước kê khai, doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải phải gửi văn bản kê khai giá cước tới Sở Giao thông vận tải nơi doanh nghiệp có trụ sở chính hoặc chi nhánh hạch toán độc lập. Sở Giao thông vận tải sẽ tiến hành rà soát văn bản kê khai giá và yêu cầu doanh nghiệp giải trình nếu các nội dung tại văn bản kê khai giá chưa rõ ràng về lý do điều chỉnh giá cước.

“Doanh nghiệp sẽ không được áp dụng mức giá đăng ký khi phần giải trình lý do điều chỉnh giá cước không phù hợp, không liên quan đến việc tăng hoặc giảm giá cước”, ông Tuấn nói.

Đại diện VCCI cũng nhấn mạnh trình tự, thủ tục trên cho thấy, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét các yếu tố cấu thành giá cước vận tải hành khách bằng xe ô tô theo tuyến cố định, xe buýt, xe taxi và quyết định xem việc tăng hoặc giảm giá cước có hợp lý không và không cho phép doanh nghiệp thực hiện mức giá mà doanh nghiệp đề xuất nếu không thấy hợp lý.

“Đây được xem là biện pháp quản lý can thiệp trực tiếp vào quyền tự định giá của doanh nghiệp và chưa phù hợp với các quy định của pháp luật về giá”, ông Tuấn nói.

Theo quy định của Luật Giá thì dịch vụ vận tải hành khách bằng xe ô tô theo tuyến cố định, xe buýt và xe taxi không thuộc nhóm dịch vụ thực hiện bình ổn giá, Nhà nước định giá – những loại dịch vụ cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra yếu tố hình thành giá trong một số trường hợp nhất định.

Mặt khác, hoạt động kinh doanh vận tải theo tuyết cố định, taxi đang có thị trường cạnh tranh, vì vậy xếp nhóm này vào lĩnh vực phải thực hiện thủ tục để phục vụ cho quản lý giá dường như chưa thật hợp lý.

Trong năm 2020, biện pháp quản lý có tính chất can thiệp vào thị trường vẫn còn “thấp thoáng” trong một số văn bản được soạn thảo.

Thêm ví dụ về các quy định can thiệt trực tiếp vào hoạt động của doanh nghiệp, ông Tuấn dẫn chứng về quy định yêu cầu số lượng tối thiểu bộ Chứng thư và Báo cáo kết quả thẩm định giá phải ký trong năm.

Theo đó, bên cạnh bổ sung điều kiện đối với người đại diện theo pháp luật, Dự thảo Nghị định về thẩm định giá (sửa đổi) còn yêu cầu số lượng tối thiểu bộ Chứng thư và Báo cáo kết quả thẩm định giá trong năm mà thẩm định viên về giá phải ký, nếu không đạt được số lượng này thì sẽ không được đăng ký hành nghề trong năm liền kề tiếp theo.

“Việc áp số lượng tối thiểu về Chứng thư và Báo cáo kết quả thẩm định giá được ký trong năm của thẩm định viên về giá được xem là biện pháp hành chính can thiệp trực tiếp vào thị trường, bởi vì doanh nghiệp không thể biết được trong năm mình có bao nhiêu khách hàng và cung cấp được bao nhiêu dịch vụ, điều này phụ thuộc vào thị trường”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Đại diện VCCI khẳng định quy định này sẽ dẫn tới hậu quả nhiều doanh nghiệp sẽ phải đình chỉ hoạt động vì không đáp ứng được điều kiện do các thẩm định viên về giá không ký đủ số Chứng thư và Báo cáo kết quả thẩm định giá theo quy định và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường cạnh tranh của lĩnh vực này.