Ưu thế chiến trường đang nghiêng về Ukraine?

Các lực lượng Ukraine đang ngày càng lấy lại được nhiều vùng lãnh thổ mà trước đây Nga kiểm soát ở miền Đông. Theo đánh giá của ông Vitaly Ganchev, người đứng đầu chính quyền do Nga hậu thuẫn ở khu vực Kharkov, đây là một bước tiến “rất nhanh và quyết liệt”, là sự đột phá mà có thể đánh dấu bước ngoặt của cuộc chiến.

Ưu thế chiến trường đang nghiêng về Ukraine?

Sau khi giữ im lặng 1 ngày, Nga thừa nhận rằng một phần chiến tuyến của họ đã sụp đổ ở phía Đông Nam thành phố Kharkov - thành phố lớn thứ hai của Ukraine. Ông Vitaly Ganchev nói: “Kẻ thù đang bị ngăn chặn nhiều nhất có thể, nhưng một số khu định cư đã nằm dưới sự kiểm soát của các lực lượng vũ trang Ukraine”. Trước đó, Ganchev cho biết chính quyền của ông đang cố gắng sơ tán dân thường khỏi các thành phố như Izium - thành trì chính của Nga và là căn cứ hậu cần ở tỉnh gần tiền tuyến thuộc miền Đông Ukraine.

Nga nắm quyền kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine kể từ khi bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" vào cuối tháng 2/2022. Bộ Quốc phòng Nga đã công bố video ghi cảnh các đoàn xe quân sự tăng tốc dọc một xa lộ, đồng thời cho biết quân tiếp viện đang khẩn trương tới bảo vệ khu vực này. Điện Kremlin từ chối bình luận về bước tiến của Ukraine.

Các quan chức Ukraine đã công bố nhiều video chiếu cảnh các binh sĩ của họ giương cờ và chụp hình trước các biển báo đường phố ở các làng mạc và thị trấn tại một phần lãnh thổ trước đây do Nga nắm giữ. Một video được lan truyền rộng rãi cho thấy lính Ukraine giơ cao quốc kỳ tại một tấm bảng trên xa lộ chào mừng tới Kupiansk. Thành phố này là một mục tiêu quan trọng, là giao điểm của một số tuyến đường sắt và cao tốc chính - tuyến tiếp tế cho quân đội Nga ở phía Đông sông Siverskyi Donetsk. Ukraine không cho các nhà báo độc lập vào khu vực này, và hãng tin Reuters không thể xác nhận các hình ảnh vừa kể, nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 9/9 tuyên bố các lực lượng Ukraine đã giải phóng 30 khu định cư và lấy lại hơn 1.000 km2 trong khu vực Kharkov ở miền Đông và Kherson ở miền Nam trong cuộc phản công chống lại Nga.

Ông Zelensky cho biết các lực lượng Kiev tiếp tục các cuộc hành quân tích cực tại một số khu vực. Các nhà phân tích quân sự phương Tây cho rằng cuộc tiến công có thể "khóa chặt" các tuyến tiếp tế mà Moskva dựa vào để duy trì lực lượng ở miền Đông Ukraine và có khả năng khiến hàng nghìn quân Nga bị bao vây.

Những tiến bộ nhanh chóng như vậy là chưa từng có kể từ khi Nga từ bỏ cuộc tấn công vào thủ đô Kiev hồi tháng 3/2022, chuyển sang một cuộc chiến không ngừng nghỉ dọc theo các chiến tuyến cố thủ. Trong một cuộc họp báo với người đồng cấp của Cộng hòa Séc ở Praha, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói: “Chúng tôi thấy thành công ở Kherson, chúng tôi thấy một số thành công ở Kharkov và đó là điều rất đáng khích lệ”.

Sáng 9/9, Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết các lực lượng của Nga đang cố gắng sơ tán những người bị thương và thiết bị quân sự bị hư hỏng gần Kharkov. Bộ này cho rằng “nhờ các hành động phối hợp và khéo léo, lực lượng vũ trang Ukraine - với sự hỗ trợ của người dân địa phương - đã tiến gần 50 km trong 3 ngày”.

Trước những diễn biến trên, tờ "Courrier International" (Pháp) lạc quan đặt câu hỏi: “Sau Kherson và Kharkov, lực lượng Ukraine sẽ tiến công đến Melitopol?”. Điều đáng nói là cuộc phản công lần này của lực lượng Ukraine cũng do Tướng Oleksandr Syrsky - người đã tổ chức phòng thủ Kiev - lãnh đạo. Dường như ông đã nhận ra điểm yếu của Nga gần thành phố Balakliia và nhanh chóng cho vây hãm, nhờ đó mà quân Ukraine tiến sâu hơn về hướng Đông, cắt quân Nga làm đôi ở hai bên bờ sông Oskil, trong khi cả 3 chiếc cầu đều nằm trong tầm pháo của Ukraine. Một chiến binh Ukraine cho biết các toán quân Nga sau khi lãnh những đợt pháo dữ dội đã tháo chạy ngay cả trước khi quân Ukraine tiến tới. Một nguồn tin địa phương nói rằng một số lính Nga đã thay đồ dân sự, chạy trốn bằng xe đạp hoặc xe hơi đánh cắp được.

Đặc nhiệm, Wagner và blogger Nga tức giận trước thất bại

Thường xuyên có mặt ở tuyến đầu, trên Telegram, lính đánh thuê Wagner và một số thành viên lực lượng đặc nhiệm Nga bực tức đả kích bộ chỉ huy là vô trách nhiệm - một điều khó tưởng tượng đối với quân chính quy. Những nguồn tin không chính thống này lại có những thông tin đầy đủ hơn cả Bộ Tham mưu Nga về thực tế chiến trường Ukraine. Theo "Courrier International", lần đầu tiên những người bình luận trên kênh Telegram dù là cựu chiến binh, blogger thân Nga hay thân Ukraine đều đưa những tin tức như nhau.

Tất cả đều nhận thấy quân Nga đang "thất điên bát đảo". Nhiều đơn vị chính quy Nga và quân ly khai Donbass cũng như Vệ binh Quốc gia đang bị bao vây vì quân Ukraine tiến quá nhanh. Trang "Off News de Sofia" cho biết: “Họ cố chống chọi, nhưng tình hình khá nghiêm trọng, thậm chí tuyệt vọng. Với cú đòn này, quân đội Ukraine đã dạy một bài học thực sự cho bộ chỉ huy của chúng ta về cách tiến hành phản công”. Một kênh của lính đánh thuê Wagner cho biết chấp nhận làm người báo tin xấu vì “trong một hệ thống mà cấp trên không thích những tin tức không vui, cấp dưới không dám nói ngược lại, thì cần phải làm điều gì đó”.

Một kênh khác mang tên "Reverse Side of the Medal" tự cho là trực tiếp từ Wagner tóm tắt sự kiện ở Kharkov: “Tất cả đều bỏ chạy, trừ các chiến binh Wagner”. Kênh này tố cáo “những ông tướng chỉ lo đánh bóng các ngôi sao của mình, trong khi người của chúng tôi chết trận và bị mất những vùng đất đã chiếm được”. Kênh "Grey Zone" đăng nhiều hình ảnh và video xác nhận Ukraine đã chiếm được nhiều địa điểm trong vùng (Verbovka, Yakovenka, Volokhov Yar, Bayrak, Novaya Gusarovka…), trong khi những người có trách nhiệm của Kiev vẫn trung thành với chủ trương giữ im lặng. "Grey Zone" cũng thường xuyên phản bác các báo cáo chính thức của Bộ tham mưu Nga: “Đến khi nào các vị lãnh đạo cấp cao mới chịu hiểu tất cả không phải đều màu hồng như tuyên truyền?”.