Tỷ lệ lấp đầy khu công nghiệp thấp do tâm lý “chờ đợi”

Sự “giằng co” và “chờ đợi” giữa chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Việt Nam và nhà đầu tư nước ngoài đã khiến nhiều khu công nghiệp có tỷ lệ lấp đầy thấp.

TS. Ngô Công Thành, Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Đầu tư quốc tế (ISC), Ủy viên ban BCH lâm thời Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA) chia sẻ về việc còn 1/3 khu công nghiệp (KCN) vẫn đang trong quá trình xây dựng, trong khi tỷ lệ lấp đầy của các KCN đang hoạt động mới đạt trên 74%.

Theo báo cáo của Vụ Quản lý các Khu kinh tế (KKT), Bộ KH&ĐT, trong năm 2023 cả nước có thêm 13 dự án đầu tư hạ tầng KCN đã được Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh/chấp thuận chủ trương đầu tư với tổng diện tích đạt khoảng 3.858 ha.

Như vậy, đến nay cả nước đã có 416 KCN đã thành lập (bao gồm 369 KCN nằm ngoài các KKT, 39 KCN nằm trong các KKT ven biển, 8 KCN nằm trong các KKT cửa khẩu) với tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 129,9 nghìn ha. Tổng diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 89,2 nghìn ha.

Trong số các KCN đã được thành lập, có 296 KCN đã đi vào hoạt động (chiếm 71% tổng số KCN) với tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 92,2 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 63.000 ha và 119 KCN đang trong quá trình xây dựng với tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 37,5 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 24,7 nghìn ha.

Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê của các KCN cả nước đạt khoảng 51,8 nghìn ha, đạt tỷ lệ lấp đầy khoảng 57,7%. Nếu tính riêng các KCN đã đi vào hoạt động, thì tỷ lệ lấp đầy đạt khoảng 72,4%.

Lý giải về việc còn 1/3 KCN vẫn đang trong quá trình xây dựng, trong khi tỷ lệ lấp đầy của các KCN đang hoạt động mới đạt trên 74%, theo TS. Ngô Công Thành xuất phát từ một số nguyên nhân sau.

Thứ nhất, quy hoạch định hướng phát triển các KCN, KKT còn bất cập, thiếu tầm nhìn tổng thể, dài hạn, lại dàn trải theo địa giới hành chính, thiếu liên kết ngành và liên kết vùng.

Thứ hai, chất lượng hiệu quả thu hút đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu phát triển theo chiều sâu.

Thứ ba, các địa phương và nhà đầu tư phát triển hạ tầng KCN trong nước vẫn ưu tiên tập trung thu hút đầu tư lấp đầy KCN, chưa thực sự chú trọng tới cơ cấu ngành nghề, công nghệ, yếu tố môi trường và xã hội của dự án đầu tư, nên hiệu quả đầu tư phát triển các KCN chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Thứ tư, do năng lực tài chính hạn chế, chủ đầu tư hạ tầng KCN Việt Nam thường có tâm lý "chờ đợi" tìm được nhà đầu tư thứ cấp sau đó mới đầu tư hạ tầng dùng chung trong KCN.

Trong khi, nhà đầu tư nước ngoài lại muốn có mặt bằng, hạ tầng kỹ thuật ngay thì mới quyết định đầu tư. “Sự giằng co và chờ đợi này đã khiến nhiều KCN có tỷ lệ lấp đầy thấp”, TS. Ngô Công Thành bày tỏ.