Tỷ giá và bơm tiền

SBV (Ngân hàng nhà nước Việt Nam) chính thức yết lại giá chào mua USD tại mức 23,450 sau khi ngưng công bố từ cuối tháng 8/22. Đây thực sự là chìa khóa quan trọng giải quyết nhiều vấn đề lúc này mà những công cụ điều hành tiền tệ bình thường khác hiện tại không xử lý nổi. Nhiều anh chị học viên hỏi nên sẵn viết vài dòng để diễn giải rõ ràng hơn.

- Thứ nhất, yết giá chào mua tại 23,450 thể hiện SBV cho rằng tỷ giá ở vùng hiện tại đã là "phù hợp" và không muốn tỷ giá tiếp tục giảm thêm nên chặn "sàn" tại mức này, đây cũng là mức ổn định được duy trì bình quân trong vòng 5 năm qua. Đây là việc làm cần thiết bởi nếu không kiểm soát và để VND lên giá quá nhanh với USD và các đồng tiền cũng sẽ gây ra những hệ lụy tiêu cực với nền kinh tế.

- Thứ hai, trong quý 1 năm 2023 sẽ có khoảng 7 tỷ USD hợp đồng bán kỳ hạn trước đó sẽ đáo hạn, nếu không hủy ngang thì sẽ có tương ứng khoảng ~160k tỷ VND bị rút khỏi hệ thống. Chặn mua dưới cũng là cách để trung hòa lượng USD sẽ bán ra.

- Thứ ba, thanh khoản hệ thống ngân hàng đang rất căng thẳng đã đẩy lãi suất thị trường 1 lên phi lý. Muốn giải quyết dứt điểm vấn đề này thì "bơm tiền" trực tiếp mới xử lý được, kênh OMO hay chiết khấu/ tái cấp vốn không giải quyết được. Mua ngoại tệ là kênh hiệu quả nhất để xử lý bài toán thanh khoản lúc này.

Vấn đề lúc này là SBV chào mua đó nhưng Ngân hàng thương mại có chịu bán USD cho SBV hay không thì là quyền của họ. Vậy làm sao chúng ta biết dấu hiệu SBV sẽ mua USD?

Cái này với cánh Trade FX tại các Bank thì được tiếp cận số liệu chứ cánh mình thì chỉ có thể Alo Model hoặc suy đoán. Vậy nếu Alo cũng ko được thì làm sao để suy đoán SBV mua USD để lựa chọn được timming bơm tiền?

Câu trả lời nằm ở biểu đồ 1 (diễn biến điều hành tỷ giá), nếu tỷ giá liên ngân hàng nằm dưới tỷ giá chào Mua của SBV thì lúc đó xác xuất lớn là SBV sẽ mua vào USD. Tuy nhiên người bình thường sao tiếp cận được tỷ giá liên ngân hàng vậy nên có một mẹo là bạn lấy tỷ giá trung bình Mua Bán của NHTM để thay thế tạm. Nếu tỷ giá trung bình này nằm dưới tỷ giá chào mua của SBV thì xác xuất lớn là SBV đang mua USD rồi.

Vẫn như quan điểm từ đầu tháng 12, theo mình là đã dứt điểm và mọi thứ đang đảo ngược nhanh. Có 4 lý do:

- Lý do thứ nhất: Lãi suất của Mỹ tăng nhưng lãi suất của Việt Nam còn tăng nhanh hơn, đặc biệt với các loại lãi suất trên thị trường 1. Kể cả Fed Fund Rate có lên tới 5.5% thì gap lãi suất vẫn ổn. Vậy nên áp lực rút vốn sẽ giảm và có thể đảo ngược, tức dòng tiền sẽ lại chảy về Việt Nam. Nhìn biểu đồ 2 (bóc tách cán cân tổng thể) chúng ta sẽ thấy quý 2 và 3 vừa rồi đã có hơn 20 tỷ USD rút khỏi Việt Nam qua kênh đầu tư gián tiếp, tín dụng huy động và sai sót (Không phải FDI như nhiều bạn lầm tưởng). Đặc thù của dòng vốn này là đảo chiều cực nhanh và mạnh. Với Gap lãi suất (biểu đồ 3) và xu hướng mạnh lên của VND thì dòng vốn này mình tin là đảo ngược mạnh mẽ. Vậy cho nên đã đến giai đoạn chúng ta nên giảm sự quan tâm đến chính sách lãi suất của Fed rồi.

- Lý do thứ hai: Cán cân vãng lai nhiều khả năng sẽ phục hồi rất mạnh trong năm 2023 khi cán cân xuất nhập khẩu hàng hóa thặng dư lớn và xuất nhập khẩu dịch vụ thay vì âm 4 tỷ USD mỗi quý sẽ chỉ còn âm ~2 tỷ USD mỗi quý trong năm 2023 (ước tính của mình) khi Trung Quốc mở cửa trở lại và khách quốc tế quay trở lại Việt Nam nhiều hơn.

- Lý do thứ ba: Giai đoạn căng thẳng vừa qua NHNN đã bán ra ~ 25 tỷ USD nhưng chỉ có ~ 20 tỷ USD chảy ra khỏi Việt Nam (tính đến cuối quý 3), vậy nghĩa là USD vẫn được găm ở đâu đó trong Việt Nam. Như vậy việc USD tăng mạnh đã có nhiều đại gia ôm USD, thậm chí đi vay để ôm. Giai đoạn này tỷ giá đảo ngược quá nhanh có thể không ít đơn vị bị call và là nguồn cung tiềm năng ghìm giá USD.

- Lý do cuối cùng: Có phần hơi cảm tính nhưng mình không tìm ra động lực nào đủ lớn để Dollar Index sẽ tăng vọt lên lại 110-120. Có chăng rủi ro đến nhiều hơn từ anh hàng xóm CNY.

Như vậy theo ý kiến của cá nhân mình thì thời gian tới xu hướng USDVND sẽ yếu đi hoặc nếu có tăng thì SBV có thể xử lý nhanh gọn. Hay nói cách khác xu hướng mua USD của SBV sẽ là xu hướng chủ đạo. Và xa xôi hơn thì có nghĩa chúng ta đã quay trở về với thời kỳ "bơm tiền".

- Dĩ nhiên là bơm tiền thì thanh khoản được xử lý, mà thanh khoản được xử lý thì lãi suất sẽ giảm hoặc ít nhất cũng ngừng tăng. Không phải ngẫu nhiên mà lại có "chỉ thị" về việc giảm lãi suất huy động về < 9.5% vào đúng 2 ngày nay. Đỉnh trung hạn dài của lãi suất sẽ là đáy trung dài hạn của thị trường. Nhấn mạnh là không nói ngắn hạn < 1 tháng. Dĩ nhiên là tùy thị trường mà sự phản ứng sẽ khác nhau: trái phiếu và cổ phiếu sẽ phản ứng trước, bất động sản sẽ luôn đi sau 6 tháng đến 1 năm.

- Nhiều doanh nghiệp lỗ tỷ giá trong quý 2 và 3 vừa rồi, điền hình như mấy anh không Hòa thì Phát,.... sẽ không còn phải gánh lỗ tỷ giá. Nhưng câu chuyện không đủ lớn vì họ chỉ không còn gánh lỗ chứ kỳ vọng có lời rất thấp vì tỷ giá mà SBV muốn ghim chỉ tương đương chốt sổ tháng 9.

- Thứ mà anh chị đang đọc đã được các Smart Invester nhìn ra từ 2-3 tuần trước. Và giờ là lúc thông tin public, ai cũng có thể nhìn thấy. Vậy cho nên có thể giờ là lúc thị trường lại cần phải điểu chỉnh ngắn hạn để lấy đà cho một chu kỳ trung và dài hạn.

Như vậy là câu chuyện tỷ giá và bơm tiền đến đây là kết thúc, mong nhận được những chia sẻ phản biện cởi mở và hòa đồng (toxic là mình xin delete cho nhẹ đầu). Bài hơi dài, lâu rồi không viết nên tự nhiên nổi hứng, viết 1 hồi nhìn lại đồng hồ đã là 1h sáng. Hy vọng bài viết có ích cho những người cần nó.

P/s: Đang có một số thông tin kháo nhau về việc SBV sẽ giảm lãi suất điều hành, mình tin sẽ không có điều này, phân tích chi tiết vấn đề này dựa trên hiểu biết của bản thân trong bài viết kế tiếp.