Tương quan giữa tăng trưởng GDP và thị trường chứng khoán

Với chủ đề mang tính vĩ mô, tôi đã tham khảo nhiều bài nghiên cứu của nước ngoài về chủ đề này. Thật ngạc nhiên khi đa phần các bài nghiên cứu đều phủ nhận mối quan hệ giữa GDP – đại diện cho nền kinh tế của một quốc gia và thị trường chứng khoán của quốc gia đó. Một ngày cuối tuần rảnh rỗi, quyết định tổng hợp số liệu để giải đáp vấn đề này, cũng là để đưa ra cái nhìn chung cho thị trường chứng khoán năm 2019. Kết quả thu được đã làm hài lòng so với thời gian bỏ ra nghiên cứu.

Đầu tiên, tôi đồng tình với quan điểm: tăng trưởng của nền kinh tế hiện tại không có đảm bảo cho tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Mình chứng gần đây nhất là tăng trưởng GDP 2018 đạt kỷ lục 10 năm – 7.08% – Vnindex giảm 9.3%. Dữ liệu trong quá khứ cũng chứng minh điều tương tự, thật khó để tìm mối liên hệ giữa tăng trưởng GDP và chỉ số thị trường trong năm hiện tại. Như vậy là thị trường chứng khoán đang lệch pha với tăng trưởng của nền kinh tế?

Để trả lời câu hỏi này, trước hết chúng ta sẽ nhìn sang nước Mỹ xa xôi, nơi ra đời thị trường chứng khoán cách chúng ta hàng thế kỷ. Sở dĩ tôi muốn so sánh tại Mỹ trước vì thị trường chứng khoán của chúng ta còn khả non trẻ, do đó dữ liệu để đối chiếu sẽ tương đối ít và dễ dẫn đến sai lệch.

Tương quan giữa tăng trưởng GDP và thay đổi chỉ số Dow Jones

Tương quan giữa GDP và chỉ số Dow Jones của Mỹ trong 30 năm trở lại

Tương quan giữa tăng trưởng GDP và thay đổi chỉ số Dow Jones

Tương quan giữa GDP và chỉ số Dow Jones của Mỹ trong 30 năm trở lại

Tương quan giữa GDP và chỉ số Dow Jones của Mỹ trong 30 năm trở lại

(Hình 1) là tương quan giữa GDP và `chỉ số Dow Jones của Mỹ trong 30 năm trở lại. Rõ ràng, nếu để dữ liệu ở dạng thô như thế này chúng ta sẽ khó nhận ra được điều gì. Đây là là lý do nhiều nhà phân tích cho rằng không có mối hệ gì giữa GDP hiện tại và thị trường chứng khoán. Thay vì sử dụng GDP tổng và chỉ số Dow Jones cơ bản, tôi thay đổi bằng chỉ số tăng trưởng GDP và thay đổi Dow Jones qua các năm (hình 2). Lúc này, chúng ta có thể nhận ra một sự tương quan nhẹ, mặc dù không rõ ràng giữa 2 đại lượng này. Dow Jones thường đi trước tăng trưởng kinh tế trong những đợt suy thoái và hậu suy thoái.

Cuối cùng, tôi quyết định dùng chỉ số “thay đổi tăng trưởng GDP” được tính bằng hiệu của tăng trưởng GDP năm sau đó trừ đi tăng trưởng GDP năm nay để so sánh với thay đổi chỉ số Dow Jones (hình 3). Kết quả thu được khá mĩ mãn, chúng ta dễ dàng nhận ra một sự đồng pha rõ nét giữa 2 đại lượng này. Sự thay đổi của chỉ số Dow Jones cực kỳ tương đồng với sự thay đổi tăng trưởng của GDP. Kết quả này có thể đưa chúng ta đến kết luận: không có mối liên hệ nào giữa GDP hiện tại và thị trường chứng khoán, thay vào đó, sự suy giảm hay tăng trưởng của thị trường chứng khoán phản ánh tốc độ của nền kinh tế trong tương lai.

Tương quan giữa thay đổi tăng trưởng GDP và thay đổi chỉ số Dow Jones

Điều này có đúng tai thị trường Việt Nam ?

(Hình 4) với dữ liệu thay đổi tăng trưởng GDP và Vnindex 10 năm cho thấy kết luận trên là hoàn toàn đúng tại Việt Nam. Sự tăng giảm của chỉ số Vnindex phản ánh ngay sau đó là tăng giảm của tốc độ tăng trưởng GDP (sở dĩ tôi chỉ lấy dữ liệu Vnindex từ năm 2008 vì thị trường những năm đầu tiên còn rất sơ khai). Tại sao lại có sự đồng pha này? Theo tôi lý do định tính nhất chính là: đầu tư chứng khoán là đầu tư cho tương lai.

Tương quan giữa thay đổi Vnindex và thay đổi tăng trưởng GDP

Vậy không thể dùng tăng trưởng nền kinh tế để dự phóng thị trường chứng khoán?

Câu trả lời là có. Tuy nhiên, để làm được điều này ta phải có cái nhìn xa hơn hiện tại 1 năm. Điều này có nghĩa là nếu đang sống trong năm 2019, chúng ta phải dự phóng được tăng trưởng nền kinh tế trong năm 2020 nhanh hay chậm hơn năm hiện tại. Vì vậy, thay vì lo lắng kinh tế sẽ tăng trưởng chậm lại trong năm nay, điều này vốn đã được phản ánh vào sư suy giảm của Vnindex trong năm 2018, chúng ta hãy kỳ vọng vào sự phục hồi của nền kinh tế trong năm sau – 2020. Nếu việc dự phóng tăng trưởng của nền kinh tế là một điều khó khăn, hãy để các chuyên gia thay chúng ta làm điều đó.