Tự cứu mình, châu Á - Thái Bình Dương chạy đua vaccine "nhà trồng được"

Các nền kinh tế châu Á-Thái Bình Dương đang chạy đua để phát triển vaccine Covid-19 sản xuất trong nước trước tình trạng thiếu nguồn cung đe dọa những nỗ lực kiềm chế và phục hồi sau dịch bệnh.

Tạo cơ hội "ngoại giao vaccine"

Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia… đều đang đặt cược vào nhiều ứng cử viên vaccine được phát triển trong nước. Mặc dù các loại vaccine được phát triển trong nước khó có thể ra đời kịp thời để cứu vãn tình trạng thiếu hụt hiện nay, nhưng các nhà chức trách và chuyên gia khoa học coi cách tiếp cận này là một khoản đầu tư dài hạn.

Nhiều chuyên gia cho rằng việc chung sống với Covid-19 sẽ là kịch bản dài hạn. Điều đó đồng nghĩa với việc các biến thể mới kháng vaccine hiện tại sẽ xuất hiện, thúc đẩy nhu cầu vaccine trong nhiều năm tới. Một khi đạt đủ nguồn cung trong nước, các quốc gia đã phát triển vaccine của riêng mình cũng có thể tận dụng nhu cầu ở các quốc gia nghèo hơn, tạo cơ hội cho ngoại giao vaccine.

Tại Nhật Bản, ít nhất bốn công ty dược phẩm, bao gồm Daiichi Sankyo có trụ sở tại Tokyo và Shionogi Pharmaceutical có trụ sở tại Osaka, đã tiến hành thử nghiệm giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2 cho một số ứng viên dựa trên công nghệ mRNA và vaccine bất hoạt truyền thống.

Tiến trình tiêm chủng của Tokyo vừa qua bị trì hoãn do chậm trễ tiêm phòng sớm và các rào cản về tổ chức và quan liêu, bao gồm cả các yêu cầu đối với xét nghiệm lâm sàng trong nước. Mặc dù quốc gia này đã tăng tốc triển khai trong những tuần gần đây để đối phó với sự thất vọng ngày càng tăng của công chúng trước Thế vận hội Tokyo vào tháng 7, nhưng chưa đến 10% dân số đã được tiêm ít nhất một liều vaccine.

Ken Ishii - Giám đốc Trung tâm vaccine quốc tế ở Tokyo, dự đoán một hoặc hai loại vaccine Nhật Bản đang tự nghiên cứu sẽ có thể sử dụng vào nửa cuối năm 2022.

Mặc dù vaccine tự sản xuất sẽ không giúp Nhật Bản đạt được miễn dịch cộng đồng trong năm nay, chuyên gia Ishii cho biết các nước nên phát triển vaccine của riêng mình để bảo vệ hệ thống y tế và nền kinh tế, đồng thời mở rộng kho “vũ khí ngoại giao” và quyền lực mềm của họ.

Tại Hàn Quốc, nơi có khoảng 14% dân số đã được tiêm mũi đầu tiên, ít nhất 5 công ty địa phương đang nỗ lực phát triển vaccine trong nước, với các ứng cử viên từ Genexine và SK Bioscience đang trải qua giai đoạn thử nghiệm 2.

Vào tháng 4, Bộ trưởng Bộ Y tế Kwon Deok-cheol cho biết một hoặc hai loại vaccine sẽ được phê duyệt sử dụng vào cuối năm 2021 hoặc đầu năm 2022. Cùng tháng, Bộ trưởng Khoa học Choi Ki-young phát biểu tại một phiên họp quốc hội rằng ông tự tin vào vaccine “cây nhà lá vườn” sẽ sẵn sàng trước cuối năm 2021. Các quan chức ở Seoul hy vọng sẽ đạt được khả năng miễn dịch bầy đàn trong dân số thành phố vào tháng 11.

Ấn Độ, quốc gia ghi nhận gần 350.000 trường hợp tử vong vì Covid-19, đã sử dụng hơn 21 triệu liều Covaxin nội địa, được phát triển bởi công ty Bharat Biotech hợp tác với Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ.

Tập đoàn Bharat Biotech, có trụ sở tại Hyderabad, đặt mục tiêu cung cấp 80 triệu liều Covaxin/tháng kể từ tháng 8 tới. Loại vaccine này vẫn chưa nhận được WHO chấp thuận của WHO. Đồng thời công ty này cũng đang phát triển một loại vaccine dạng xịt.

Biological-E, một công ty dược phẩm và vaccine có trụ sở tại Hyderabad, đã hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 của một loại vaccine dựa trên protein tương tự như Novavax, và tháng trước đã nhận được sự chấp thuận của chính phủ để bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 3.

Chính phủ Ấn Độ, đã cam kết tiêm chủng cho tất cả người dân vào cuối năm 2021.

Công ty công nghệ sinh học Gennova Biopharmaceuticals có trụ sở tại Pune vào tháng 4 đã bắt đầu đăng ký thử nghiệm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 cho vaccine dựa trên công nghệ mRNA.

"Bổ sung" cho hiệu quả của vaccine thế hệ đầu

Tại Đông Nam Á, một số quốc gia cũng đang đầu tư vào các loại vaccine được sản xuất trong nước.

Tại Thái Lan, nơi chưa đến 5% dân số được tiêm liều vaccine đầu tiên, các nhà nghiên cứu tại Đại học Chulalongkorn tại Bangkok dự định trong tháng này sẽ bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 1 đối với vaccine mNRA đầu tiên của đất nước, ChulaCov19.

Kiat Ruxrungtham, trưởng nhóm phát triển vaccine của Đại học Chulalongkorn, cho biết nó có thể sẵn sàng để sản xuất hàng loạt vào đầu năm 2022. Ông cho biết nhóm của ông đã lên kế hoạch nghiên cứu sản xuất vaccine hoạt động như một chất tăng cường cho các biến thể mới xuất hiện sau khi hầu hết người Thái đã được tiêm chủng các mũi AstraZeneca và Sinovac.

Theo Kiat: “Nó sẽ không cạnh tranh với vaccine thế hệ đầu…tôi nghĩ điều quan trọng nhất là phải nhìn vào tính bền vững và lâu dài.”

Ông Kiat cho biết Thái Lan cũng có thể trở thành nước xuất khẩu vaccine sang các nước khác trong khu vực như Campuchia và Lào.

Tại Indonesia, quốc gia Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi Covid-19 với hơn 50.000 ca tử vong, các cơ quan quản lý y tế cho biết vaccine Merah Putih có thể hoàn thành các thử nghiệm lâm sàng vào cuối năm trong năm và bắt đầu sản xuất hàng loạt vào đầu năm 2022.