TS. Vũ Đình Ánh: 'Cần hết sức cẩn trọng với vấn đề tỷ giá vì bối cảnh năm nay khá giống năm ngoái'

TS. Vũ Đình Ánh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - giá cả, Bộ Tài chính cho rằng cần hết sức cẩn trọng với vấn đề tỷ giá vì bối cảnh năm nay khá giống năm ngoái.

Sau khoảng nửa năm ổn định, tỷ giá bất ngờ tăng trở lại vào đầu tuần trước, có lúc giá USD vượt 24.000 đồng, mức giá này cao nhất trong nhiều tháng. Sau 4 phiên tăng liên tiếp, đến ngày 18/8, giá USD mới quay đầu giảm về dưới mốc 24.000 đồng.

Hiện thị trường có hai luồng nhận định trái chiều, một là cho rằng rủi ro tỷ giá không quá lớn, biến động tăng đột biến của tỷ giá USD/VND tuần vừa qua chỉ mang tính chất ngắn hạn. Ý kiến còn lại thận trọng hơn, thậm chí cảnh báo kịch bản tỷ giá biến động mạnh như cuối năm 2022 có thể lặp lại.

"Tỷ giá tăng cao khá giống với giai đoạn tháng 8, tháng 9 năm ngoái, khi đó NHNN đã phải sử dụng khoảng 25 tỷ USD/100 tỷ USD để duy trì tỷ giá. Tỷ giá đột ngột tăng cao cũng là lý do cơ bản khiến NHNN phải điều chỉnh tăng lãi suất hai lần liên tiếp mỗi lần 1% vào tháng 9 và tháng 10/2022", ông Ánh cho biết với Doanh nghiệp & Kinh doanh.

Nguyên nhân là do năm ngoái khi Fed và một số ngân hàng Trung ương tăng lãi suất Việt Nam vẫn chưa tăng. Trước tháng 9/2022, lãi suất vẫn còn ở mức khá thấp nhưng sau đó tỷ giá đột ngột tăng phi mã nên NHNN đã phải liên tiếp tăng lãi suất để ổn định mặt bằng tỷ giá.

Với năm 2023, NHNN nỗ lực rất nhiều để đưa lãi suất điều hành về mức thấp như hiện nay nhưng Fed và các quốc gia châu Âu vẫn chưa hạ lãi suất nên bối cảnh khá giống năm ngoái. Hiện nay, mới chỉ có một số quốc gia châu Á như Trung Quốc hay Nhật Bản nới lỏng chính sách tiền tệ còn Mỹ hay châu Âu thì vẫn tăng lãi suất và mới chỉ để ngỏ khả năng sẽ giữ lãi suất ở mức cao cho đến hết năm nay chứ chưa có động thái quay đầu giảm.

Ông Vũ Đình Ánh phân tích: “Bối cảnh giống nhau nên hoàn toàn có khả năng tỷ giá sẽ bùng lên vào cuối quý III, đầu quý IV, tương tự năm 2022. Chỉ có điểm khác đó là năm nay xuất khẩu rất kém và nhập khẩu còn sụt giảm mạnh hơn nên thặng dư thương mại cao gấp mấy lần năm ngoái. Điều này sẽ tác động tích cực đến cán cân thanh toán”.

Cũng trong nhận định mới đây nhất, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, tỷ giá sẽ chịu áp lực tăng trong ngắn hạn. Thậm chí, ông Minh còn dự báo giá USD sắp tới có thể vượt ngưỡng 25.000 đồng/

“Fed có nhiều lý do hơn nữa để tiếp tục tăng lãi suất trong cuộc họp tháng 9 sắp tới khi mối lo ngại lạm phát tăng đang quay trở lại trong bối cảnh giá dầu, giá nông sản, giá phân bón đều tăng”, ông Minh cho hay.

Đại diện Chứng khoán Yuanta Việt Nam đồng thời đưa ra một kịch bản xấu hơn trong trường hợp dự trữ ngoại hối về mức thấp. Khi không đủ dự trữ ngoại hối, Việt Nam sẽ không có công cụ để kiểm soát tỷ giá, khi đó buộc phải dùng đến công cụ lãi suất, nguy cơ tăng lãi suất có thể xảy ra.

Tuy nhiên, nguồn cung ngoại tệ dồi dào vẫn đang hỗ trợ tỷ giá không tăng mạnh. Hiện dự trữ ngoại hối của Việt Nam còn khoảng 88 tỷ USD, kỳ vọng về cuối năm có thể tăng lên hơn 100 tỷ USD nhờ dòng vốn FDI giải ngân ổn định, xuất khẩu phục hồi nhẹ và lượng kiều hối về sẽ tăng mạnh trong những tháng cuối năm do yếu tố mùa vụ.

Trong bối cảnh USD được dự báo sẽ neo ở mức cao nhờ lãi suất hấp dẫn và vai trò nơi trú ẩn an toàn giữa lúc kinh tế thế giới lao đao, giới chuyên gia cho rằng tiền đồng có thể mất giá 2%, mức mất giá này sẽ không khiến NHNN có hành động cụ thể để ổn định tỷ giá như nâng lãi suất hay bán ra ngoại hối.

Theo nhận định của ngân hàng HSBC, tiền đồng vẫn có khả năng tăng giá trở lại khi những yếu tố nội tại của kinh tế vẫn đưa ra những dấu hiệu tích cực, đồng thời Fed đã đi đến gần cuối chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ. Nhóm phân tích giữ nguyên dự báo mức tỷ giá bình quân 23.450 đồng vào cuối quý 3/2023 và 23.350 đồng vào cuối năm 2023.

Chứng khoán Rồng Việt cho rằng tỷ giá USD/VND có thể tăng vượt mức 24.500 nếu USD tăng tốc mạnh nhưng áp lực có thể không mạnh bằng năm trước do năm nay Việt Nam sẽ ghi nhận thặng dư thương mại cao kỷ lục, lạm phát trong xu hướng giảm và dự trữ ngoại hối đang được tích lũy trở lại.

Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) dự báo trong 6 tháng cuối năm, nguồn cung ngoại tệ tiếp tục đến từ xuất siêu, FDI và kiều hối. Ngoài ra, một số thương vụ bán vốn lớn tại SHB, Thaco và Vincom Retail cũng như phát hành trái phiếu quốc tế của Vinhomes có thể mang lại lượng ngoại tệ lớn.