TS. Nguyễn Trí Hiếu: Cần xem xét lại quy định đòi nợ

Đây là chia sẻ của TS. Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia kinh tế tại Tọa đàm “Tín dụng tiêu dùng: Cho vay và thu hồi nợ đúng pháp luật!" được tổ chức sáng ngày 20/04/2023.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết tiêu dùng chiếm tỷ trọng rất lớn trong GDP Việt Nam, khoảng 7%. Ngoài ra, tín dụng tiêu dùng cũng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ tín dụng quốc gia với khoảng 20% tổng dư nợ.

Với vị trí quan trọng như thế, tiêu dùng và tín dụng tiêu dùng là động lực tăng trưởng quốc gia. Tiêu dùng trở thành vấn đề cần tăng cường. Các tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách xã hội, quỹ tín dụng... là thành phần chính trong cho vay tiêu dùng; bên cạnh đó là hệ thống tiệm cầm đồ, tín dụng đen... Các tổ chức tín dụng chính thức hay không chính thức trở thành hệ thống cung cấp tín dụng cho toàn xã hội.

Trong bối cảnh nhiều người mất việc, cần tiền, phải đi vay để tiêu dùng, mua sắm. Vấn đề đặt ra lãi suất tín dụng tiêu dùng dù thuộc tổ chức tín dụng chính thức hay kênh không chính thức đều rất cao. Việt Nam có quy định lãi suất trên 20% được xem là lãi suất không hợp pháp. Tuy nhiên, thực tế không ai bị truy tố vì cho vay lãi suất cao hơn 20%.

Luật thì có nhưng việc áp dụng luật chưa chặt chẽ, vì vậy lãi suất tín dụng có thể lên tới 20-30%; các tiệm cầm đồ, tín dụng đen còn tính lãi cao hơn rất nhiều, có thể lên đến vài trăm phần trăm.

Hiện nay, chưa có biện pháp, kế hoạch nào để kiểm soát vấn đề lãi suất. Bên cạnh đó, rất nhiều tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính áp dụng lãi và phí cộng lại rất cao. Có loại lãi suất niêm yết trên giấy tờ, còn loại lãi suất cộng thêm tất cả các loại phí thì là lãi suất thật có thể lên đến vài trăm phần trăm. Đâu đó vẫn còn hiện tượng đi vay còn kèm theo hợp đồng bảo hiểm. Cá nhân, chủ doanh nghiệp đi vay buộc phải mua thêm bảo hiểm. Có những ngân hàng yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm không gắn liền với tín dụng. Tiệm cầm đồ cũng yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm.

Thu hồi nợ là vấn đề nhiều người rất quan tâm. Cách đây nhiều năm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không cho các tổ chức tín dụng dùng các công ty thu hồi nợ bên ngoài để hỗ trợ đòi nợ. TS. Hiếu phản đối vấn đề đó và cho rằng NHNN nên xem xét lại quy định này. Lý do là các công ty thu hồi nợ có chuyên môn, thu hồi nợ chuyên nghiệp trong khi nhân viên không được đào tạo bàn bản về thu hồi nợ.

Một thực tế hiện nay là tín dụng đen đang hoành hành. Kinh tế suy giảm, ngân hàng không cho vay nên người dân, doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn vay từ tín dụng đen. Nhiều trường hợp vướng vào tín dụng đen không thoát ra được.