Trung thu Sài Gòn đến muộn

Trong khi bánh trung thu tại thị trường nội địa khởi động khá dè dặt, đặc biệt tại TP.HCM vì lo ngại dịch Covid-19, thì mỗi ngày hàng tấn bánh trung thu được “mua gom” tuồn vào thị trường VN với giá rẻ như cho.  

Khởi động chậm chạp

Những dãy phố chuyên bán bánh trung thu tại TP.HCM hiện bắt đầu dựng quầy, chuẩn bị cho mùa Trung thu 2020. Nhưng số lượng quầy và bánh so với cùng thời điểm này năm ngoái giảm còn hơn một nửa. Các tuyến đường như Bắc Hải, Thành Thái, Cách Mạng Tháng 8, Trần Hưng Đạo, Châu Văn Liêm, Hải Thượng Lãn Ông, Nguyễn Trãi, Nguyễn Tri Phương, Phạm Văn Đồng... thường vào đầu tháng 7 âm lịch đã rục rịch dựng quầy để bán bánh trung thu. Thế nhưng năm nay, thị trường khởi động khá chậm chạp.

Bánh trung thu Trung Quốc nhập lậu bán tràn lan trên mạng, loại 90.000 đồng/hộp 6 cái

Thực tế, bánh trung thu lậu được tuồn vào Việt Nam tiêu thụ từ rất sớm. Đầu tháng 8 (giữa tháng 6 âm lịch), kiểm tra một số cơ sở chuyên kinh doanh bánh kẹo, bánh trung thu, lực lượng chức năng đã phát hiện hàng trăm thùng bánh trung thu “ngoại” được thu gom mua về để bán lai rai, hoặc chuẩn bị tung hàng vào mùa trung thu này. Đặc điểm chung của bánh trung thu “ngoại nhập” giá rẻ này là không hóa đơn chứng từ, không rõ chất lượng, không có bất kỳ giấy tờ nào của cơ quan quản lý chuyên ngành chứng minh hàng đủ điều kiện về an toàn thực phẩm, được nhập lậu với giá rẻ từ Trung Quốc về. Đây là mặt hàng mùa vụ được các đối tượng lợi dụng đưa lậu từ Trung Quốc vào nội địa tiêu thụ.

Đến sáng nay 27.8 (mùng 9.7 âm lịch), các tuyến đường “đinh” nói trên vẫn khá yên ắng, chỉ một vài quầy kệ hoàn thành, nhiều quầy đang thi công. “Nhanh nhất là 2 ngày nữa, bánh mới ra lò, đưa về đây bán. Năm nay chủ vẫn tập trung bán 3 thương hiệu chính là Như Lan, Kinh Đô và Đồng Khánh. Giá cả chắc chắn không cao hơn đâu, cả chủ và nhân viên đang lo năm nay bán ế vì dịch bệnh”, một thanh niên tự giới thiệu vừa học xong 12, đang chờ nhập học đại học, xin làm thêm tại quầy bánh trên đường Trần Hưng Đạo (Q.5, TP.HCM), cho biết. Trên đường Bắc Hải, bánh Kinh Đô hộp 4 cái chọn sẵn giá từ khoảng 220.000 - 500.000 đồng, cao cấp hơn có những hộp 1 triệu đồng. Giá bánh Như Lan và Đồng Khánh khá mềm, có những combo 4 cái giá phổ thông từ 220.000 - 965.000 đồng. Ông Thắng, người chuyên kinh doanh bánh trung thu vào mùa, đang hướng dẫn nhân viên lau tủ kính thật sáng bóng trước khi xếp bánh vào tủ tại một quầy bánh trung thu trên đường Cách Mạng Tháng 8, cho biết: “Năm nay bánh bình dân giá rẻ cũng khó bán. Lượng hàng tui đăng ký mua chỉ khoảng hơn 50% so với năm ngoái, nếu sang tháng 8 thấy bán được, đăng ký thêm. Giá chiết khấu của các cơ sở vẫn không đổi, giá bán họ cũng không tăng, nhưng tình hình dịch bệnh thế này khó mà bán bánh”.

Tại showroom trên đường Đồng Khởi, bánh trung thu Brodard mỗi năm chỉ mở cửa bán bánh trung thu 2 tháng, bảng giá bán bánh trung thu 2020 nơi đây so với năm ngoái không tăng. Bánh mặn có giá từ 180.000 - 320.000 đồng/cái, bánh chay từ 140.000 - 160.000 đồng/cái và nhiều loại bánh dẻo, nhân đậu ngọt giá từ 150.000 - 180.000 đồng/cái. Ở đây cũng có bán những combo 4 cái giá từ 680.000 - 1,1 triệu đồng. Đặc biệt, loại cao cấp Hoàng Gia có giá từ 2,7 - 6 triệu đồng/hộp. Đại diện cửa hàng này cho hay, giá bán bánh năm nay không tăng cho dù nguyên liệu mua vào (chiếm 90% là nội địa) có tăng nhẹ. Không nêu rõ sản xuất bánh trung thu truyền thống năm nay của Brodard được điều chỉnh thế nào, đại diện cửa hàng chỉ nói ngắn gọn: “Các nhãn hàng bánh trung thu năm nay phải cân nhắc rất kỹ trong việc điều chỉnh đảm bảo sản xuất cung ứng theo nhu cầu thị trường trong tình hình kinh tế khó khăn này”.

Đáng nói, liên tục trong mấy ngày qua, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) tại nhiều địa phương phát hiện, bắt giữ nhiều xe chở bánh trung thu số lượng lớn. Cụ thể, ngày 26.8, QLTT ở Hà Nội phát hiện hai ô tô chở gần 1.500 hộp bánh các loại (trong đó đa số bánh trung thu không rõ nguồn gốc) đậu dưới chân cầu Vĩnh Tuy (Hà Nội), chuẩn bị chở đi tiêu thụ. Trước đó, lực lượng chức năng ở Hà Nội kiểm tra đột xuất điểm tập kết hàng hóa trên đường Trần Duy Hưng (Q.Cầu Giấy), nơi đang kinh doanh bánh trung thu, bánh phô mai..., phát hiện hơn 8.000 sản phẩm bánh các loại. Quá trình làm việc, chủ kho hàng là N.H.B khai nhận, số hàng hóa trên được thu gom, mua trôi nổi trên thị trường tại khu vực cửa khẩu phía bắc, sau đó tập kết tại địa chỉ nêu trên để bán cho các “mối buôn” tại Hà Nội và các tỉnh. Kế đó, kiểm tra một điểm tập kết hàng hóa ở khu liền kề Q.Hà Đông, lực lượng chức năng thu giữ khoảng 5.000 bánh trung thu không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có hóa đơn chứng từ.

Ban An toàn thực phẩm TP.HCM sẽ lấy gần 200 mẫu bánh trung thu các loại trên địa bàn thành phố để kiểm tra các chỉ tiêu về chất tụ cầu vàng, độc tố tự nhiên sinh ra bởi nấm mốc, chất bảo quản...

Tương tự, lực lượng chức năng kiểm tra điểm tập kết hàng hóa của Công ty TNHH ĐT-TM Hoàng Minh Đức (Q.Hoàng Mai), phát hiện trong kho hàng của công ty có 22.000 sản phẩm là bánh trung thu các loại do Trung Quốc sản xuất, không có hóa đơn chứng từ và công bố tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm.

Ngày 19.8, lực lượng QLTT Nghệ An khám xét đột xuất một cơ sở kinh doanh bánh trung thu ngoại nhập, phát hiện kho hàng có 3 bao tải lớn, bên trong chứa hơn 6.200 bánh trung thu không rõ xuất xứ, không giấy tờ mua bán. Cơ quan quản lý đã lập biên bản phạt vi phạm hành chính hơn 30 triệu đồng.

Trên nhiều trang kinh doanh bánh trung thu nhập ngoại, ngoài các trang khẳng định bán hàng chất lượng nhập từ Malaysia, Hồng Kông, Nhật Bản, theo một số người kinh doanh mặt hàng này, đa số là hàng nhập lậu từ Trung Quốc, thường gắn mác bánh “nhân trứng muối tan chảy” của Đài Loan, Hồng Kông hay hàng nội địa Trung Quốc với giá rẻ, cùng loại nhưng mức giá khác nhau. Chẳng hạn, bánh trung thu mini nội địa Trung Quốc trên trang H.V quảng cáo có 24 vị chay, mặn, bán giá từ 65.000 đồng/20 cái. Lựa chọn nhiều vị khác nhau có giá tầm 100.000 - 110.000 đồng/20 cái. Còn trên trang F.M quảng cáo bánh ngàn lớp trứng muối chảy với giá từ 80.000 - 110.000 đồng/hộp 6 chiếc. Một Facebooker chuyên kinh doanh thực phẩm online V.V tại TP.HCM lại rao cùng loại với giá 140.000 đồng/hộp 6 chiếc, Facebooker C.N lại bán giá 125.000 đồng/hộp 6 cái.

Theo đại diện Tổng cục QLTT, từ đầu tháng 8 đến nay, trên thị trường xuất hiện nhiều loại bánh trung thu “3 không”: không rõ thành phần, không ngày sản xuất, không chứng nhận xuất xứ... được nhập lậu từ Trung Quốc vào với giá cực rẻ, chỉ từ 1.000 - 2.000 đồng/cái. Từ ngày 24.8, Tổng cục QLTT đã có công văn chỉ đạo cục QLTT các địa phương tăng cường kiểm tra hàng hóa dịp trước và sau Tết Trung thu. Đặc biệt, với mặt hàng bánh trung thu, QLTT phải kiểm tra quá trình vận chuyển, sản xuất, kinh doanh các nguyên liệu làm bánh trung thu như nhân bánh, mứt bí, lạp xưởng, nước đường, mỡ, trứng muối... để kịp thời ngăn chặn các hành vi nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm trên địa bàn được phân công quản lý. QLTT khuyến cáo người tiêu dùng hết sức thận trọng khi mua bánh trung thu trôi nổi trên thị trường, không có giấy tờ kiểm định của hải quan. Bánh trung thu nếu là hàng nhập khẩu bán ra phải có tem phụ bằng tiếng Việt và đơn vị nhập khẩu phải chứng minh nguồn gốc qua hóa đơn, tờ khai nhập khẩu, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, theo ông Thanh Hùng, chủ cơ sở chuyên kinh doanh bánh trung thu ngoại nhập ở Q.6, TP.HCM, các yêu cầu có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm hay tờ khai với bánh trung thu giá rẻ này là... điều không tưởng. Ông Hùng nói đa số bánh mua lại từ các đầu nậu gom hàng, hàng về đường tiểu ngạch, lọt được xe nào thì lọt, nên không thể có giấy tờ. Nếu có đủ giấy tờ thì bánh không thể có giá rẻ được.

Theo một chuyên gia an toàn thực phẩm, đa số bánh nhân trứng hàng trôi nổi này, nếu được bảo quản kém, sẽ bị nấm, nảy sinh nhiều loại vi khuẩn rất có hại cho tiêu hóa. Trước nguy cơ dịch cúm gia cầm, dịch tả lợn châu Phi..., việc dùng bánh trung thu giá rẻ, nguyên liệu không đảm bảo chất lượng, nguy cơ bị nhiễm bệnh đường ruột rất cao.