Trung Quốc 'xả' xe xăng giá rẻ, 6 tháng xuất khẩu 4 triệu xe

Ngay cả khi các mặt hàng xuất khẩu khác của Trung Quốc chững lại, các nhà sản xuất ô tô của nước này đang chứng kiến doanh số bán ra nước ngoài tăng mạnh, chủ yếu là các mẫu xe chạy bằng xăng.

Vào thời điểm nhiều mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc đang chững lại và người tiêu dùng nước này chi tiêu ít hơn ở trong nước, quốc gia này lại tràn ngập ô tô trên thế giới.

Với tình hình xe điện ngày càng bành trướng hiện nay, những hãng xe ở Trung Quốc này đã buộc phải xuất khẩu hơn 4 triệu chiếc ra nước ngoài từ đầu năm đến nay với mức giá rẻ để tránh tình trạng tốn chi phí lưu kho.

Nhu cầu ở nước ngoài đối với các loại xe rẻ tiền được sản xuất tại Trung Quốc, chủ yếu là các mẫu xe chạy bằng xăng mà người tiêu dùng Trung Quốc hiện nay không ưa chuộng ô tô điện, lớn đến mức trở ngại lớn nhất để bán được nhiều hàng ra nước ngoài là thiếu tàu chuyên dụng để vận chuyển chúng.

Xe xăng Trung Quốc đã thống trị thị trường Nga và chủ yếu được vận chuyển bằng tàu hỏa. Trong khi đó các thương hiệu Trung Quốc cũng bắt đầu bánh trướng thị phần ở Đông Nam Á, Australia, Nam Mỹ và Mexico. Trong bối cảnh thị trường Mỹ có nhiều rào cản thương mại, các hãng xe Trung Quốc đang chuẩn bị một đợt bành trướng lớn khác nhằm vào Châu Âu và vấn đề duy nhất hiện nay là không đủ tàu chở chuyên dụng cho sản lượng quá dư thừa tại quê nhà.

Các nhà máy đóng tàu dọc sông Yangtze của Trung Quốc đang đua nhau xây dựng tàu chuyên dụng chở xe hơi với những con tàu có khả năng mang tới hơn 5.000 chiếc ô tô mỗi chuyến.

Ví dụ tại nhà máy đóng tàu Jinling ở Yizheng, các công nhân nơi đây phải thay phiên chia ca, làm cả tối nhằm gấp rút hoàn thành các đơn hàng lớn. Thậm chí nhiều công nhân chẳng còn có thời gian nghỉ trưa khi nhu cầu tàu chuyên dụng chở xe hơi ngày càng tăng.

Đây là điều trái ngược với bối cảnh suy giảm xuất khẩu 5,5% trong 8 tháng đầu năm nói chung của Trung Quốc.

Trong khi các mặt hàng đồ gia dụng hay thiết bị điện tử gặp khó thì xuất khẩu xe hơi của nước này lại tăng trưởng gấp 4 lần so với cách đây 3 năm, thậm chí vượt qua Nhật Bản để trở thành quốc gia “bán” xe ra quốc tế nhiều nhất thế giới.

Tính đến tháng 7/2023, xuất khẩu xe hơi của Trung Quốc đã tăng 86% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhu cầu chi tiêu của các hộ gia đình Trung Quốc – mua ô tô mới và hầu hết mọi thứ khác – đã suy giảm khi giá bất động sản giảm. Niềm tin của người tiêu dùng có rất ít dấu hiệu phục hồi ngay cả sau khi dỡ bỏ gần 3 năm chính sách nghiêm ngặt “không có Covid”.

Cầu yếu trên thị trường tiêu dùng nội địa khiến các hộ gia đình Trung Quốc chuyển hướng chọn xe điện thương hiệu địa phương, tiết kiệm chi phí vận hành thay vì những sản phẩm xe xăng đắt tiền khác.

Hậu quả là các hãng bán xe Trung Quốc buộc phải tìm đường tăng cường xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài nếu còn muốn tồn tại.

“Tại sao họ lại phải tăng cường xuất khẩu ô tô? Bởi vì các doanh nghiệp buộc phải làm vậy nếu không muốn đóng cửa nhà máy”, cựu CEO Bill Russo của Chrysler Trung Quốc nói với NYT khi nhận định về lượng lớn xe xăng ở mức giá quá rẻ được bán ra nước ngoài.

Lợi thế giá thép và các linh kiện điện tử rẻ giúp những chiếc xe xăng của Trung Quốc có mức giá ưu thế hơn nhiều tại các thị trường quốc tế và đang dần bành trướng thị phần ở khắp nơi.

Trong khi đó chính quyền địa phương Trung Quốc cũng tăng cường hỗ trợ các hãng xe bằng những ưu đãi về mặt bằng, vốn vay lãi suất thấp cùng nhiều trợ giúp khác.

Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã được cải thiện rất nhiều về chất lượng lẫn công nghệ sau nhiều năm làm nơi gia công, sản xuất cho các thương hiệu quốc tế.

Minh chứng rõ nhất là tại triển lãm xe hơi IAA tại Munich-Đức, ngay cả những chiếc xe Trung Quốc chạy xăng có động cơ không mới cũng thu hút được sự quan tâm của người xem.

Tại Australia, các sản phẩm xe hơi Trung Quốc đã đánh bại đối thủ Hàn Quốc về doanh số và bắt kịp với những người chơi Nhật Bản. Ở Anh và Mexico, xe xăng Trung Quốc đang bành trướng với tốc độ đáng kinh ngạc, tương tự như những gì đang diễn ra ở Bỉ và Tây Ban Nha.

Thậm chí, khó khăn duy nhất với ngành xe xăng Trung Quốc hiện nay chỉ là vấn đề thiếu tàu chở hàng chuyên dụng như đã nói ở trên.

“Trung Quốc đang sản xuất xe hơi với tốc độ khiến ngành đóng tàu không theo kịp”, Cựu chủ tịch Michael Dunne của GM Indonesia phải thốt lên.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD và Chery, cũng như các hãng tàu châu Âu và Singapore vận chuyển ô tô cho họ, đã đặt gần như tất cả các đơn đặt hàng hiện đang chờ xử lý trên toàn thế giới cho 170 tàu chở ô tô. Daniel Nash, người đứng đầu bộ phận vận chuyển phương tiện tại VesselsValue, một công ty dữ liệu vận chuyển ở London, cho biết trước khi bùng nổ xuất khẩu ô tô của Trung Quốc, chỉ có 4 chiếc được đặt hàng mỗi năm.

Các xưởng đóng tàu xuôi ngược sông Dương Tử với hàng ngàn công nhân, kêu leng keng từ sáng sớm cho đến tận đêm khuya. Sự hỗn loạn đã được nhìn thấy vào thứ Sáu tuần trước tại Nhà máy đóng tàu Jinling, nơi các công nhân đã gần hoàn thành hai chiếc tàu chở ô tô cho Công ty Vận tải Đông Thái Bình Dương của Singapore.

Li Cha, một thợ hàn, cho biết anh đang làm ca 12 tiếng, nghỉ trưa 2 tiếng để đạp xe về nhà ăn trưa. Đèn pha chiếu sáng xưởng đóng tàu vào ban đêm để các đội có thể thực hiện những nhiệm vụ đặc biệt cấp bách, chẳng hạn như lắp đặt hệ thống điện.

Động lực đóng thêm tàu là rõ ràng. Ông Nash cho biết, mức giá thuê tàu chuyên dụng chở xe hơi bình quân cho mỗi hãng ô tô Trung Quốc đã tăng từ 16.000 USD/ngày lên 105.000 USD/ngày. Thậm chí hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc là BYD còn chi tới 100 triệu USD để xây dựng 6 tàu chuyên dụng chở ô tô lớn nhất thế giới nhằm phục vụ vận chuyển xuất khẩu.

Phần lớn những chiếc tàu chở chuyên dụng này sẽ được hoàn thành trong 3 năm tới, báo hiệu xu thế phủ sóng thị trường toàn cầu của ô tô Trung Quốc và tạo nên cuộc cách mạng mới trên thị trường xe hơi quốc tế.

Hiện các hãng xe Trung Quốc đang chủ yếu nhắm đến thị trường Châu Âu béo bở khi gặp khó với thị trường Mỹ. Những thương hiệu được mua lại từ nhiều năm trước như Volvo, MG thì nay đang trở thành quân cờ hữu dụng để tiếp cận Châu Âu.

Tập đoàn quốc doanh SAIC của Trung Quốc, chủ sở hữu thương hiệu xe MG của Anh vào năm 2007, hiện đang tăng cường xuất khẩu ô tô giá rẻ sang Anh và Australia. Nhờ đó mà MG đã trở thành một trong những thương hiệu xe hơi bán chạy nhất ở xứ sở chuột túi.

Sản phẩm Chevrolet Aveo của SAIC hợp tác cùng GM cũng đã được bán tại Mexico với giá khởi điểm chỉ 16.300 USD.

Một thị trường lớn rõ ràng đang thiếu vắng trong số những điểm đến hàng đầu cho xuất khẩu ô tô của Trung Quốc: Mỹ. Hiện tại hầu như không có ô tô Trung Quốc nào đến đó và dự kiến sẽ có rất ít ô tô Trung Quốc sẽ sớm làm như vậy.

Khi chính quyền Trump áp đặt thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào năm 2018 và 2019, đợt đầu tiên bao gồm 25% thuế đối với ô tô chạy bằng xăng và điện cũng như động cơ xăng và ắc quy ô tô điện. Các mức thuế không chỉ vẫn được áp dụng mà còn được ban hành theo luật cho phép đại diện thương mại Hoa Kỳ, hiện là Katherine Tai, có toàn quyền quyết định tăng thuế nếu cần.