Trung Quốc sẽ chặn đồng Libra của Facebook?

Giới phân tích cho rằng kế hoạch tung tiền mã hóa Libra của Facebook sẽ buộc Trung Quốc suy tính lại về cách thức đối phó trước thực tế của thế giới kỹ thuật số.

Theo South China Morning Post, trước đây Bắc Kinh từng mạnh tay hạn chế các loại tiền mã hóa như Bitcoin, xem chúng là mối đe dọa với sự ổn định tài chính và cố gắng phát triển đồng mã hóa riêng của mình. Đồng Libra của Facebook dự kiến ra mắt vào năm sau song hiện đã đặt ra câu hỏi khó cho Bắc Kinh, một phần vì nó có thể có ý nghĩa lớn hơn các loại tiền tệ truyền thống trong việc thanh toán và hệ thống tài chính toàn cầu.

Điểm này xuất phát từ tính chất neo giá cả vào một rổ các loại tiền tệ. Libra nhờ đó có thể đóng vai trò là đồng tiền trực tuyến ổn định giá cả. Việc được Visa, Mastercard chấp nhận và hậu thuẫn đồng nghĩa với việc Libra có thể được dùng cho một loạt dịch vụ trực tuyến. Facebook cũng có mạng lưới người dùng lớn trên 2 tỉ người.

Ngoài ra, Libra còn đặt mục tiêu giúp thanh toán dễ dàng hơn và điều này có thể làm yếu các nỗ lực kiềm chế dòng vốn của Bắc Kinh. Tiềm năng trở thành đồng tiền toàn cầu của Libra có thể đưa đến sự thiếu chắc chắn cho việc sử dụng nhân dân tệ làm công cụ chính sách, kinh tế mà Trung Quốc áp dụng từ lâu.

Wei-Tek Tsai, nhà khoa học tại Tiande Technologies, một hãng blockchain Trung Quốc, cho biết kế hoạch tung Libra báo trước cảnh cạnh tranh tiền tệ kiểu mới. Với tư cách đồng mã hóa ổn định giá cả, Libra sẽ không đối đầu với tiền tệ thực như USD, EUR mà đóng vai trò bổ sung, thúc đẩy sử dụng tiền tệ thực.

“Trước đây, cạnh tranh tiền tệ thường là việc phá giá tiền tệ để thúc đẩy xuất khẩu. Khi các nước bắt đầu cạnh tranh hạ giá nội tệ, cuộc chiến tiền tệ và cuộc chiến tỉ giá toàn cầu bùng nổ. Trong cạnh tranh tiền tệ kiểu mới, các nước có thể dùng đồng mã hóa ổn định giá để tiến vào nhiều thị trường khác và kiểm soát thông tin giao dịch. Đặc điểm của kiểu cạnh tranh mới là lưu thông nhanh, 24/7 và không thông qua Swift hay hệ thống nhắn tin tài chính cho thanh toán xuyên biên giới”, ông Tsai cho hay.

Facebook chưa tiết lộ thành phần giỏ tiền tệ hậu thuẫn Libra, song cho biết giỏ này “đa dạng hóa bằng cách chọn nhiều chính phủ thay vì chỉ một” để giảm khả năng biến động quá mạnh”.

Ông Tsai nhận định: “Libra sẽ hậu thuẫn đồng đô la, là sự bổ sung cho đồng đô la. Một số người cho rằng đây chỉ là đồng do một hãng không được hoạt động ở Trung Quốc tung ra, vì thế nó không quan trọng. Song hiện chính phủ và ngân hàng trung ương Mỹ, châu Âu đều tham gia vào. Bất kể họ đồng ý với Libra hay không, nó cũng đã trở thành cuộc tranh luận công khai cấp quốc gia. Tại sao điều này lại không quan trọng?”.

Trong làng công nghệ Trung Quốc cũng đã nổi lên nhiều ý kiến trái chiều về Libra của Facebook. Pony Ma, nhà sáng lập Tencent, cho hay công nghệ đằng sau Libra “không khó” song chuyện khó là liệu nó có được giới chức chấp thuận hay không. Wang Xing, nhà đồng sáng lập Meituan, cho biết Libra có thiết kế rất tốt và ông kỳ vọng nó có thể dần thay thế tiền tệ thật của “các nước yếu kém”.

Hãng môi giới hàng đầu Trung Quốc China International Capital thì cho rằng Libra “có thể thách thức hệ thống thanh toán toàn cầu hiện tại”. Cố vấn ẩn danh của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cho hay PBOC từng xem nhẹ đồng mã hóa ổn định giá, song giờ đây bắt đầu nhìn nhận khác. Họ nhận thấy rằng trong số nhiều đồng mã hóa ổn định giá được tạo ra gần đây, chưa có đồng nào liên kết với nhân dân tệ.

Đơn cử, Coindesk đưa tin đầu tháng này rằng 14 ngân hàng tài trợ cho sự phát triển của đồng mã hóa ổn định giá để dễ dàng hóa giao dịch tài chính với 5 loại tiền tệ là USD, đô la Canada, bảng Anh, yen Nhật và euro. Đầu năm nay, ngân hàng JP Morgan thì tạo đồng mã hóa neo giá vào USD cho khách hàng tổ chức.

Một vấn đề khác của Bắc Kinh là Facebook và nhiều nền tảng mạng xã hội và nhắn tin toàn cầu khác như Instagram, WhatsApp bị chặn ở Trung Quốc. Trung Quốc còn có lệnh cấm tất cả loại tiền mã hóa và tài trợ liên quan đến tiền mã hóa từ cuối năm 2017.

PBOC từng nghiên cứu tung đồng kỹ thuật số riêng vào năm 2014, thành lập viện nghiên cứu chuyên chủ đề này vào năm 2017 song đến nay vẫn chưa có động thái gì đáng kể. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng không có kế hoạch tung đồng kỹ thuật số.

Garrick Hileman, người đứng đầu mảng nghiên cứu tại hãng tiền mã hóa Blockchain, cho biết lý do chính khiến nhiều nhà băng trung ương không phát triển đồng mã hóa riêng là vì ngại rủi ro tài chính.

Về lý thuyết, việc phát hành đồng mã hóa được nhà nước hậu thuẫn cho phép các cá nhân mở tài khoản tại ngân hàng trung ương. Đây là tùy chọn thường chỉ có với nhóm ngân hàng thương mại. Điều này đồng nghĩa với việc trong giai đoạn khủng hoảng, người dân có thể chuyển tiền của họ từ ngân hàng địa phương sang ngân hàng trung ương, gây ra cuộc chạy đua khỏi các ngân hàng thương mại, gia tăng sự bất ổn tài chính.

Vì thế, ông Hileman kết luận: “Tôi khá nghi ngờ, ít nhất là trong ngắn hạn, rằng sẽ có nước lớn cung cấp đồng kỹ thuật số của ngân hàng trung ương cho mọi người dân. Tôi sẽ rất ngạc nhiên khi chứng kiến việc này xảy ra”.