Trung Quốc sản xuất dư thừa, Mỹ đe dọa dùng biện pháp mạnh

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen ngày 5/4 kêu gọi Trung Quốc giải quyết tình trạng dư thừa năng lực sản xuất mà bà cho rằng có thể gây ra sự xáo trộn kinh tế toàn cầu và tạo ra một sân chơi bất bình đẳng cho các công ty và người lao động Mỹ.

"Không ngại đáp trả bằng thuế quan"

Bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 5 ngày tại một trong những trung tâm xuất khẩu và công nghiệp lớn của Trung Quốc, bà Yellen cho biết bà sẽ tập trung vào năng lực dư thừa trong công nghiệp và những gì mà Mỹ coi là hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc trong thời gian diễn ra các cuộc đàm phán khó khăn với các quan chức cấp cao của nước này.

Phát biểu tại một sự kiện do Phòng Thương mại Mỹ tổ chức tại Trung Quốc ở Quảng Châu, bà Yellen cho hay: “Có rất nhiều tương tác kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ không gây tranh cãi. Tuy nhiên, có những hành động của Trung Quốc tạo ra một sân chơi bất bình đẳng với các công ty Mỹ”.

Bà Yellen là quan chức nội các đầu tiên của Mỹ đến thăm Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Joe Biden gặp lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 11 năm ngoái.

Trao đổi với thống đốc tỉnh Quảng Đông, bà Yellen cho hay điều quan trọng là Mỹ và Trung Quốc phải trao đổi cởi mở và trực tiếp về các lĩnh vực bất đồng.

“Điều này bao gồm vấn đề dư thừa công suất công nghiệp của Trung Quốc, điều mà Mỹ và các nước khác lo ngại có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa toàn cầu”, người đứng đầu ngành tài chính Mỹ nhấn mạnh.

Sau khi gặp thống đốc tỉnh Quảng Đông, bà Yellen đã nói chuyện với các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ tại sự kiện American Chamber và nhận câu hỏi từ họ.

“Tôi đã nghe nhiều giám đốc điều hành doanh nghiệp Mỹ nói rằng hoạt động ở Trung Quốc có thể gặp nhiều thách thức”, bà Yellen nói tại một sự kiện do Phòng Thương mại Mỹ tổ chức tại Trung Quốc vào chiều 5/4.

Trích dẫn một cuộc khảo sát gần đây cho thấy 1/3 các công ty Mỹ ở Trung Quốc nói rằng họ đã bị đối xử bất công so với các đối thủ cạnh tranh địa phương, bà Yellen cho biết Mỹ đã chứng kiến ​​Trung Quốc “theo đuổi các hoạt động kinh tế không công bằng, bao gồm áp đặt các rào cản tiếp cận đối với các công ty nước ngoài và thực hiện các hành động cưỡng chế chống lại các công ty Mỹ.”

“Tôi thực sự tin rằng điều này không chỉ gây tổn hại cho các công ty Mỹ. Việc chấm dứt những hành vi không công bằng này sẽ mang lại lợi ích cho Trung Quốc bằng cách cải thiện môi trường kinh doanh ở đây. Tôi dự định nêu những vấn đề này trong cuộc họp tuần này”, bà nói trong bài phát biểu của mình.

Trước đó, bà cũng đã gặp đại diện doanh nghiệp Mỹ, châu Âu và Nhật Bản để lắng nghe những trăn trở của họ.

Phát biểu tại sự kiện của American Chamber, bà Yellen nêu rõ: "Dư thừa năng lực sản xuất là mối lo ngại mà nhiều quốc gia chia sẻ - từ một loạt các quốc gia tiên tiến và đang phát triển và không phải là điều gì mới mẻ”.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ tuyên bố rằng nước này “sẽ không loại trừ” thuế quan để đáp trả việc Trung Quốc sản xuất các sản phẩm năng lượng xanh được trợ cấp nhiều.

“Đây không phải là chính sách chống Trung Quốc. Đó là nỗ lực của chúng tôi nhằm giảm thiểu rủi ro từ sự xáo trộn kinh tế toàn cầu không thể tránh khỏi nếu Trung Quốc không điều chỉnh chính sách của mình”, bà Yellen khẳng định.

Phản ứng của Trung Quốc

Quảng Châu là thủ phủ của tỉnh Quảng Đông, một trung tâm sản xuất và xuất khẩu của Trung Quốc, là quê hương của gã khổng lồ viễn thông Huawei và BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc.

Huawei đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi các hạn chế của Mỹ đối với xuất khẩu chất bán dẫn sang Trung Quốc và đang đi đầu trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm trở thành nước tự cung tự cấp và dẫn đầu về công nghệ.

Các khoản trợ cấp của chính phủ và hỗ trợ chính sách khác đã khuyến khích các nhà sản xuất pin mặt trời và xe điện ở Trung Quốc đầu tư vào các nhà máy, xây dựng năng lực sản xuất cao hơn nhiều so với khả năng hấp thụ của thị trường nội địa.

Quy mô sản xuất khổng lồ đã làm giảm chi phí và gây ra cuộc chiến giá cả đối với công nghệ xanh, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng và nỗ lực giảm sự phụ thuộc toàn cầu vào nhiên liệu hóa thạch. Nhưng các chính phủ phương Tây lo ngại rằng năng lực đó sẽ tràn ngập thị trường của họ với hàng xuất khẩu giá rẻ, đe dọa việc làm ở Mỹ và châu Âu.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân hồi đầu tuần này cho biết sự tăng trưởng trong xuất khẩu xe điện và năng lượng mặt trời của Trung Quốc có lợi cho sự phát triển xanh trên toàn cầu và là kết quả của sự phân công lao động và nhu cầu thị trường quốc tế.

Ông cáo buộc Mỹ can thiệp vào thương mại tự do bằng cách hạn chế xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc.

“Về việc ai đang thực hiện hành vi thao túng phi thị trường, sự thật thì ai cũng thấy. Mỹ đã không ngừng thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn thương mại và công nghệ của Trung Quốc. Đây không phải là 'giảm rủi ro' mà là tạo ra rủi ro", ông Uông cho hay.