Trung Quốc: Lại nóng nhân tài

Chiến lược Cường Quốc Nhân tài của Trung Quốc (TQ) lại gây chú ý. Ngày 22/9, một điều tra độc lập chỉ ra hiệu quả thâm hậu của Chiến lược cùng hậu quả công nghệ Mỹ liên tục bị bào mòn. Dù Mỹ tỉnh ngộ đến đâu, những gì TQ thu hoạch được là các bước nhảy khổng lồ.

Theo Strider Technologies chuyên về nghiên cứu chiến lược, TQ luôn ưu tiên nhà khoa học TQ làm tại các cơ sở trọng điểm của Mỹ. Strider xoáy vào Phòng Thí nghiệm (PTN) Quốc gia Los Alamos, nơi Mỹ phát triển vũ khí hạt nhân đầu tiên. Họ phát hiện nhiều thế hệ TQ làm ở đấy suốt 30 năm bằng tài trợ Mỹ.

Strider không xuất phát từ tài liệu tình báo hay nguồn tin hùng hậu nào mà từ báo đại chúng. Tờ tiếng Anh Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng tháng 3/2017 đăng bài “Vai trò tiềm ẩn của Mỹ trong nghiên cứu vũ khí của TQ”. Bài báo hé lộ một nhóm trí thức mang tên "Câu lạc bộ Los Alamos" nhưng không giải được nó thực chất là gì.

Cảm hứng với câu hỏi “CLB Los Alamos là ai”, Strider lần ngược trở lại Chiến lược Cường quốc Nhân tài được ông Đặng Tiểu Bình khởi xướng từ những năm 1980. Theo Chiến lược, hàng vạn thanh niên được cử du học các công nghệ chìa khóa tư bản. TQ hầu như không gặp trở ngại gì khi Mỹ và phương Tây luôn chủ động rộng cửa.

Điều tra PTN Los Alamos, Strider cố kết nối nó với tiến bộ quân sự vượt bậc của TQ. Họ nhận thấy TQ là bậc thầy về chọn nơi gieo mầm. Từ 1987-2021, trong số ít nhất 162 người TQ làm ở Los Alamos, có 59 do nhà nước chỉ định, và 15 hưởng biên chế ở Los Alamos. Bốn chín người còn được mời tiếp tục nghiên cứu theo đầu việc, trong khi 98 đạt học vị sau tiến sỹ.

Danh mục 15 biên chế tại một trong những PTN an ninh bậc nhất của Mỹ cứ như thể do TQ sắp xếp. Không dưới 13/15 biên chế ở Los Alamos được chọn từ Chiến lược Cường Quốc Nhân tài. Một số biên chế mạnh đến độ có quyền tiếp nhận đồng hương sang nghiên cứu, làm luận án tiến sỹ.

Dường như TQ luôn chủ động đưa người vào các vị trí quan yếu. Không chỉ nhiều học bổng của Mỹ dành cho nghiên sứu sinh TQ, ít nhất một người có giấy phép đặc biệt của Bộ Năng lượng Mỹ quyền truy cập tài liệu mật. CLB Los Alamos, nòng cốt là tiến sỹ Trần Thập Nhất, được giải mã với nhiều ngạc nhiên khác nữa. Chẳng hạn, nhà nước trả một triệu USD cho nhà khoa học tìm kiếm công nghệ vũ khí nhạy cảm tại Los Alamos. Bởi vậy, có thể hiểu phần nào tại sao TQ tiến nhanh các công nghệ về siêu thanh, tên lửa, tàu ngầm, và dường như không chỉ thế.