Trung Quốc kêu gọi không nên tăng lãi suất quá nhanh

Trung Quốc đang kêu gọi các ngân hàng trung ương (NHTW) phương Tây không tăng lãi suất quá nhanh để chống lạm phát vì điều này có nguy cơ đe dọa sự ổn định của nền kinh tế và tài chính toàn cầu.

Tránh những cú “đạp phanh” gây sốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi các nền kinh tế lớn trên thế giới thúc đẩy tăng trưởng bằng cách phối hợp các chính sách trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực thoát khỏi cuộc khủng hoảng do đại dịch COVID-19 gây ra. "Các chuỗi công nghiệp và cung ứng toàn cầu đã và đang bị gián đoạn. Giá hàng hóa tiếp tục tăng. Nguồn cung năng lượng vẫn eo hẹp. Những rủi ro này kết hợp với nhau đang làm tăng sự bất định cho phục hồi kinh tế", Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói tại Hội nghị trực tuyến Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2022 (WEF).

Cảnh báo về tác động của việc tăng lãi suất quá nhanh và cho rằng các biện pháp như vậy có thể đe dọa sự ổn định tài chính toàn cầu, Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh, nếu các nền kinh tế lớn “đạp” phanh quá mạnh, “quay đầu” chính sách tiền tệ quá nhanh sẽ gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng. "Các biện pháp như vậy sẽ gây ra những thách thức đối với sự ổn định kinh tế và tài chính toàn cầu, và các nước đang phát triển sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề", ông cảnh báo.

Áp lực lạm phát liên tục gia tăng khiến nhiều nhà hoạch định chính sách toàn cầu phải vật lộn đối phó và thời gian gần đây một số nền kinh tế lớn đã bắt đầu hành động, như cắt giảm lãi suất và kết thúc dần các chương trình kích thích kinh tế được đưa ra trước đó để đối phó với đại dịch. Tháng trước, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã báo hiệu rằng có thể tăng lãi suất ba lần vào năm nay (sau khi chính thức quyết định rút nhanh quy mô Chương trình mua vào tài sản để kết thúc sớm vào tháng 3 năm nay), trong khi NHTW châu Âu (ECB) tuyên bố sẽ chấm dứt Chương trình mua trái phiếu trong đại dịch (PEPP) trị giá 1.850 tỷ Euro (2.100 tỷ USD) vào tháng 3 tới. NHTW Anh thì đã quyết định tăng lãi suất vào tháng trước, trở thành NHTW lớn đầu tiên thắt chặt chính sách kể từ khi đại dịch bắt đầu. Trong khi đó, rất nhiều NHTW ở Đông Âu, Mỹ Latinh và nhiều nơi khác đã “mạnh tay” tăng lãi suất để hạ nhiệt lạm phát.

Nhưng Trung Quốc - nền kinh tế lớn duy nhất có được tăng trưởng dương trên 2% vào năm 2020 - đang có hướng giải quyết khác (đối lập) để đối phó với tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh vẫn duy trì chiến lược Zero-COVID. NHTW Trung Quốc (PBoC) ngày 17/1 vừa qua đã quyết định cắt giảm 0,1% các lãi suất chủ chốt. Theo đó, lãi suất cho vay trung hạn 1 năm được giảm về mức 2,85% từ mức 2,95%; lãi suất reverse repo kỳ hạn 7 ngày giảm về 2,1% từ 2,2%.

Đây là lần đầu tiên kể từ tháng 4/2020 một quyết định giảm lãi suất như vậy được đưa ra, đặc biệt trong bối cảnh nhiều NHTW khác bước vào giai đoạn tăng lãi suất. Chưa kể cũng vào tháng trước, PBoC đã cắt giảm cả tỷ lệ dự trữ bắt buộc (giảm 0,5% xuống mức 8,4%) và lãi suất cho vay chuẩn (LPR) kỳ hạn 1 năm (từ 3,85% xuống 3,8%) để nới lỏng hoạt động tín dụng hỗ trợ nền kinh tế. Quyết định hạ các lãi suất chủ chốt được đưa ra trong bối cảnh nền kinh tế dù có được mức tăng trưởng tới 8,1% cho cả năm 2021 nhưng tốc độ tăng trưởng đã giảm mạnh trong quý IV (chỉ tăng 4% so với cùng kỳ năm trước) và dự kiến sẽ khó khăn hơn trong năm nay do đại dịch và sức ép từ cuộc khủng hoảng nợ trong ngành bất động sản.

Cần chuẩn bị cho những đợt nhiễu loạn

Các chuyên gia kinh tế của Trung Quốc gần đây đã liên tục cảnh báo về những tác động lan tỏa không tích cực do Fed tăng lãi suất. Zhu Baoliang, kinh tế trưởng tại Trung tâm Thông tin Nhà nước Trung Quốc nhận định, nước này cần theo dõi và có khả năng ngăn chặn bất kỳ cuộc khủng hoảng tài chính nào do việc Fed tăng lãi suất gây ra. "Trong lịch sử, việc Fed tăng lãi suất đã nhiều lần gây ra khủng hoảng tài chính và kinh tế ở các nước khác", Zhu Baoliang nói với tờ Financial News của Trung Quốc, đồng thời cảnh báo sự mất cân bằng có thể khiến dòng vốn nước ngoài tháo chạy khỏi Trung Quốc.

Thực tế trong năm vừa qua, các dòng vốn đầu tư toàn cầu đã đổ vào trái phiếu Trung Quốc với mục tiêu săn đuổi lợi nhuận tương đối hấp dẫn tại thị trường này. Dòng vốn chảy vào mạnh mẽ đã góp phần giúp đồng Nhân dân tệ trở thành một trong những đồng tiền “hoạt động” tốt nhất trong năm 2021. Chuyên gia Zhu Baoliang cũng kêu gọi cần có sự chú ý đến thị trường trái phiếu bằng USD của các DN Trung Quốc, vốn cũng mở rộng nhanh chóng trong thời gian vừa qua. Nhiều công ty trong ngành bất động sản của Trung Quốc đang nắm giữ trái phiếu bằng đồng USD và nếu thị trường này biến động khiến chi phí hoàn vốn đắt đỏ hơn sẽ càng khiến áp lực gia tăng.

Trong khi đó viết trong một bài báo trên China.com, Yang Shuiqing - một nhà nghiên cứu từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng việc Fed tăng lãi suất có thể làm chậm nhu cầu ở Hoa Kỳ, từ đó ảnh hưởng đến xuất khẩu của Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.

Gần đây, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã cảnh báo chính sách thắt chặt tiền tệ đột ngột ở Hoa Kỳ hoặc châu Âu có thể gây ra bất ổn kinh tế ở các nền kinh tế đang phát triển. “Các nền kinh tế mới nổi nên chuẩn bị cho những đợt nhiễu loạn kinh tế tiềm tàng” do Fed thắt chặt chính sách nhanh hơn, IMF viết trong một blog vào tuần trước. Theo IMF, việc Fed tăng lãi suất nhanh hơn để đối phó với lạm phát có thể làm rung chuyển thị trường tài chính và thắt chặt các điều kiện tài chính trên toàn cầu. Đồng thời, nhu cầu và thương mại chậm lại từ Hoa Kỳ (nếu xảy ra) sẽ ảnh hưởng đến các nền kinh tế đang phát triển, vốn dựa nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ, người tiêu dùng.

Còn nhớ vào tháng 6 năm ngoái, các nhà kinh tế của Fed đã đưa ra nhận định cho rằng, rủi ro lan truyền sang các thị trường mới nổi ra sao phụ thuộc vào một số yếu tố, trong đó bao gồm các điều kiện ở các khu vực, nền kinh tế cụ thể cũng như mức độ dễ bị tổn thương và nhạy cảm như thế nào với lãi suất tăng lên ở Mỹ.