Trung Quốc dùng dữ liệu lớn theo dõi Covid-19 như thế nào?

Trung Quốc đã sử dụng dữ liệu lớn để truy vết và kiểm soát đại dịch Covid-19, nhưng có quan ngại rằng dữ liệu đó có thể được sử dụng cho mục đích khác sau đại dịch.  

Kiểm soát Covid-19 nhờ dữ liệu lớn?

Chính phủ Trung Quốc được cho là đã thành công trong việc dùng dữ liệu lớn để theo dõi tình trạng Covid-19 và sự di chuyển của người dân nhằm kiểm soát đại dịch, theo bài viết do báo The Conversation đăng ngày 31.8.

Hệ thống giám sát Covid-19 của Trung Quốc gồm có hai khâu. Khâu thứ nhất thu thập và theo dõi lượng lớn dữ liệu liên quan kiểm soát đại dịch Covid-19. Khâu thứ 2 là đối chiếu dữ liệu thu thập được ở cấp tỉnh rồi chuyển dữ liệu đến một cơ sở thống nhất tầm quốc gia để được phân tích. Việc phân tích tập trung vào các mức độ nguy cơ đối với mỗi cá nhân liên quan khả năng phơi nhiễm Covid-19.

Theo đó, các công dân Trung Quốc nhận đều một mã QR từ điện thoại di động của họ được gọi là “mã sức khỏe” vào mỗi tối. Mã này đòi hỏi người sử dụng đăng nhập thông tin cá nhân vào một ứng dụng để xác minh danh tính, cùng nhiệt độ cơ thể, bất kỳ triệu chứng Covid-19 và lịch sử đi lại gần nhất của họ.

Hệ thống sau đó đánh giá liệu người sử dụng có tiếp xúc gần với một người bị nhiễm hay không. Nếu những người sử dụng nhận mã màu xanh lá cây được gửi đến điện thoại di động, họ có thể được tự do đi lại. Nếu nhận phải mã màu cam, họ phải cách ly tại nhà 7 ngày và nếu nhận mã màu đỏ, người sử dụng phải cách ly 14 ngày.

Nhiều nghiên cứu cho thấy dù hệ thống mang tính xâm nhập, việc theo dõi dữ liệu lớn do nhà nước kiểm soát được dân chúng Trung Quốc ủng hộ vì nó mang lại hiệu quả trong việc kiểm soát Covid-19, theo The Conversation.

Tuy nhiên, xét về khía cách khác, có một bộ phận dân chúng ở Trung Quốc chống lại việc thu thập thông tin cá nhân như trên, lo ngại rằng các mã sức khỏe có thể được điều chỉnh lại và dùng cho mục đích khác, theo The Conversation.

Hàng Châu, thủ phủ tỉnh Chiết Giang, là thành phố đầu tiên ở Trung Quốc thực hiện hệ thống mã sức khỏe vào tháng 2.2020. Tuy nhiên, đến tháng 5.2020, chính quyền Hàng Châu đề nghị sử dụng ứng dụng đó cho mục đích khác sau khi người dân phản đối.

Trong khi đó, một đảng viên đảng Cộng sản Trung Quốc ở Khu tự trị Dân tộc choang Quảng Tây hồi tháng 3.2020 đề xuất dùng hệ thống giám sát Covid-19 để “tìm kiếm những người không được tìm thấy trước đó”, cho thấy một dịch vụ y tế có thể bị biến thành công cụ an ninh, theo The Conversation.

Quan ngại về nguy cơ thông tin cá nhân bị xâm nhập càng tăng khi dữ liệu về mã sức khỏe bị tin tặc lấy cắp ở Bắc Kinh hồi tháng 12.2020. Khi đó các tin tặc đã công bố hình ảnh những nhân vật nổi tiếng dùng cho việc định danh sinh trắc học cũng như dữ liệu xét nghiệm Covid-19 của họ.