Trung Quốc đẩy nhanh kế hoạch trị giá 19.000 tỷ USD để đối phó với ông Trump?

Các nhà phân tích dự đoán rằng đề xuất áp thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump có thể thúc đẩy Bắc Kinh đẩy nhanh kế hoạch chuyển đổi sang nền kinh tế dựa trên tiêu dùng.

Nỗi lo thời "ông Trump 2.0"

Tăng trưởng sản lượng công nghiệp của Trung Quốc tăng nhẹ vào tháng 11 vừa qua, trong khi doanh số bán lẻ gây thất vọng. Những điều này đã tiếp tục kêu gọi Bắc Kinh tăng cường kích thích kinh tế tập trung vào người tiêu dùng khi các nhà hoạch định chính sách chuẩn bị cho viễn cảnh ông Trump bước vào Nhà Trắng và tăng mạnh thuế quan.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 9/11/2017 - Ảnh: Jonathan Ernst/Reuters

Một loạt dữ liệu trái chiều đã nhấn mạnh những thách thức mà các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải đối mặt để phục hồi kinh tế bền vững vào năm 2025, khi quan hệ thương mại với thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc có thể xấu đi, trong khi tiêu dùng trong nước vẫn suy yếu.

Các nhà phân tích cho biết lời thề của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump về việc áp thuế vượt quá 60% đối với hàng hóa Trung Quốc có thể thúc đẩy Bắc Kinh đẩy nhanh kế hoạch tái cân bằng nền kinh tế trị giá 19.000 tỷ USD của mình. Điều này diễn ra sau hơn 2 thập kỷ “siêu cường châu Á” cân nhắc về việc chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng hiện tại tập trung vào đầu tư tài sản cố định và xuất khẩu sang mô hình tăng trưởng dựa trên tiêu dùng.

Dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia (NBS) công bố hôm 16/12 cho biết, sản lượng công nghiệp của Trung Quốc trong tháng 11 năm 2024 tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước, nhanh hơn tốc độ 5,3% của tháng 10, vượt qua kỳ vọng tăng 5,3% trong cuộc thăm dò của Reuters.

Tuy nhiên, doanh số bán lẻ, thước đo mức tiêu dùng, đã tăng với tốc độ yếu nhất trong 3 tháng qua ở mức 3% vào tháng trước, chậm hơn nhiều so với mức tăng 4,8% vào tháng 10. Các nhà phân tích từng dự đoán mức tăng trưởng này của "nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới" là 4,6%.

Nhân viên làm việc trên dây chuyền sản xuất máy khoan tại một nhà máy ở Trương Gia Khẩu (Hà Bắc, Trung Quốc) - Ảnh: Reuters

Dan Wang, một nhà kinh tế độc lập tại Thượng Hải cho biết: “Các chính sách kinh tế của Trung Quốc vẫn nhất quán một cách đáng kinh ngạc trong việc thúc đẩy nhà sản xuất thay vì người tiêu dùng mặc dù có những dấu hiệu rõ ràng về sự suy yếu kéo dài”.

“Vì vậy, chúng ta có thể mong đợi năng lực sản xuất sẽ được tăng cường, có khả năng giải quyết vấn đề dư thừa công suất và thúc đẩy các công ty Trung Quốc tìm kiếm thị trường nước ngoài”.

Đầu tư tài sản cố định cũng tăng chậm hơn ở mức 3,3% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 11 năm nay so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn so với mức tăng dự kiến là 3,4%.

Xu Tianchen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại bộ phận nghiên cứu và phân tích Economist Intelligence Unit của công ty truyền thông Economist Group (Anh) cho biết: “Những lo ngại về doanh số bán lẻ thấp có thể là thái quá vì nó xuất phát từ việc lễ hội mua sắm Double 11 (Ngày Độc thân 11/11) bắt đầu sớm, thúc đẩy doanh số bán hàng từ đầu năm tính đến tháng 10”.

Cam kết hỗ trợ chính sách

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã bắt đầu lên tiếng về kế hoạch của họ cho năm 2025 trong những tuần gần đây khi họ nhận thức rõ rằng việc Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng sẽ gây áp lực đáng kể lên nền kinh tế vốn đã yếu kém của “đất nước tỷ dân”.

Vào cuối tuần qua, một quan chức tại Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho biết họ có thể cắt giảm thêm lượng tiền mặt dự trữ tại các ngân hàng thương mại, nhưng số liệu tín dụng công bố tuần trước đó cho thấy việc nới lỏng trước đây không có tác dụng thúc đẩy việc vay nợ.

Một phần nguyên nhân là do các nhà hoạch định chính sách vẫn chưa tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài nhiều năm đang làm suy yếu niềm tin của người tiêu dùng, khi khoảng 70% tiền tiết kiệm của hộ gia đình được đầu tư vào bất động sản.

Giá nhà mới ở Trung Quốc đã có dấu hiệu phục hồi với tốc độ giảm chậm nhất trong 17 tháng qua, nhưng các nhà phân tích cho biết vẫn còn quá sớm để khẳng định giá nhà đã phục hồi.

Mọi người băng qua đường vào giờ cao điểm buổi sáng trước đường chân trời của khu thương mại trung tâm ở Bắc Kinh (Trung Quốc) - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, các cố vấn chính sách đã khuyến nghị, ổn định lĩnh vực bất động sản, vốn từng chiếm tới 25% nền kinh tế của quốc gia Đông Á, sẽ là “chìa khóa” nếu Bắc Kinh muốn duy trì mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm tới.

Một cuộc thăm dò gần đây của Reuters dự đoán Trung Quốc sẽ tăng trưởng 4,5% vào năm 2025, với mức thuế quan mới của Mỹ có khả năng làm giảm tới 1 điểm % tăng trưởng.

Hôm 16/12, Moody's Ratings đã nâng dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc từ mức 4% cho năm 2025 lên 4,2%.

Tại Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương (CEWC) tuần trước, một cuộc họp lập chương trình nghị sự được dư luận theo dõi chặt chẽ, các nhà lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc đã cam kết tăng thâm hụt ngân sách, phát hành thêm nợ và coi việc thúc đẩy tiêu dùng là ưu tiên hàng đầu.

Những nhận xét này tương tự như những cam kết được đưa ra trong cuộc họp của các quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản, Bộ Chính trị Trung Quốc, hồi đầu tháng này, trong đó xác nhận chính sách tiền tệ “nới lỏng phù hợp” trong lần nới lỏng đầu tiên sau 14 năm.

Julian Evans-Pritchard, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, cho biết: “Chúng tôi cho rằng sự suy giảm vào tháng 11 có thể chỉ là tạm thời, tăng trưởng có khả năng sẽ tăng trở lại trong những tháng tới khi chính sách hỗ trợ tiếp tục được tăng cường”.

“Nhưng chúng tôi nghi ngờ rằng biện pháp kích thích này chỉ có thể mang lại sự cải thiện trong thời gian ngắn, một phần vì sức mạnh hiện tại của nhu cầu xuất khẩu khó có thể kéo dài khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu thực hiện một số lời đe dọa áp thuế quan”.

Theo Reuters/Yahoo! News