Trung Quốc có thể thắng thế trong cuộc chiến công nghệ với Mỹ

Sau hàng loạt đòn trừng phạt của Mỹ lên các công ty công nghệ, Trung Quốc vẫn không lép vế trong cuộc chiến giành vị trí thống trị công nghệ toàn cầu.

Tháng 7, sau khi Anh tuyên bố không cho phép Huawei tham gia xây dựng mạng viễn thông 5G tại nước này, nhiều người xem đây là thành công của chính quyền Tổng thống Donald Trump trong nỗ lực vận động hành lang đồng minh thân cận nhất của mình. Các quốc gia khác, như Australia và Nhật Bản, cũng đồng loạt ra lệnh cấm nhắm vào Huawei, với chung lý do lo ngại về mối đe dọa an ninh quốc gia giống Washington.

Tuy nhiên, phần lớn các quốc gia khác vẫn chào đón công nghệ của hãng này. Huawei hiện giành được thị trường tại hơn 170 quốc gia, trong đó có nhiều lãnh thổ ở châu Âu. Thậm chí, Canada vẫn chưa bị thuyết phục với ý tưởng nói "không" với công ty được cho là có liên hệ với chính phủ Trung Quốc.

Theo The Hill, Mỹ phải đón nhận thực tế rằng Trung Quốc có thể thắng thế trong cuộc chiến xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ trên thế giới.

Con đường tơ lụa kỹ thuật số

Trung Quốc đang nỗ lực thống trị công nghệ qua chương trình Con đường tơ lụa kỹ thuật số (Digital Silk Road - DSR), trong khuôn khổ một chiến dịch lớn hơn mang tên Sáng kiến Vành đai và Con đường. Khởi xướng từ năm 2015, DSR là một chương trình nghị sự khu vực kinh tế tư nhân được chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn nhiệt tình, với mục tiêu bành trướng sức mạnh kỹ thuật số của Trung Quốc tới các quốc gia khác, qua đó củng cố vị thế của nước này trên khía cạnh thương mại và chính trị.

DSR đáp ứng nhu cầu kết nối từ châu Á sang châu Phi và đến châu Mỹ Latin. Các công ty Trung Quốc đã xây dựng phần lớn nền tảng kỹ thuật số của thế giới, bao gồm cáp quang và hệ thống mạng viễn thông. Nhiều trung tâm dữ liệu được xây dựng, đồng thời Trung Quốc triển khai các dự án về giáo dục thông minh và giám sát trực tuyến. Đại dịch toàn cầu thậm chí mang lại cơ hội cho các công ty Trung Quốc tăng tốc phát triển lĩnh vực chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số. Cả Huawei và Alibaba đều chia sẻ hệ thống phát hiện virus corona ra nước ngoài.

Trung Quốc hỗ trợ nhiệt tình ý tưởng mở rộng tầm ảnh hưởng này. Thực tế, Huawei dễ dàng chạm tới thành công nhờ hạn mức tín dụng do chính phủ quê nhà hậu thuẫn, có thời điểm lên tới 100 tỷ USD, đảm bảo hãng này có thể đánh bật mọi đối thủ không chỉ về khía cạnh giá cả mà còn về lĩnh vực Nghiên cứu và Phát triển. Chính phủ Trung Quốc hỗ trợ các quốc gia khác những khoản vay hàng tỷ USD dưới danh nghĩa viện trợ phát triển để các quốc gia này mua công nghệ của Trung Quốc. Đó chính là tác động tích cực của chương trình DSR đối với cơ sở hạ tầng kỹ thuật số toàn cầu. Thậm chí Liên hợp quốc đang tham khảo chương trình này như một kế sách thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững của mình.

Các công ty công nghệ Mỹ cũng đang làm rất tốt - Microsoft và Alphabet có giá trị hơn nhiều so với Alibaba hay Tencent. Tuy nhiên, trong cuộc chạy đua giành lấy thị phần thế giới, hội đồng quản trị của nhiều công ty Mỹ chỉ đơn giản không muốn đầu tư vào các quốc gia nằm ngoài thị trường đồng minh hay thị trường phương Tây cốt lõi của mình. Hiện tại thị phần trên phạm vi toàn cầu của Oracle, một trong những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ, chỉ bằng một phần ba Huawei.

Trên phương diện thương mại, ở hầu hết thị trường, các công ty phương Tây đang bị lu mờ bởi những đối thủ đến từ Trung Quốc. Đây là điều đáng lo ngại với Mỹ, khi xét đến mục tiêu Trung Quốc muốn thực hiện nhờ vào ưu thế công nghệ của mình.

Tiêu chuẩn công nghệ toàn cầu của Trung Quốc

Cuối năm nay, kế hoạch "Tiêu chuẩn Trung Quốc 2035" dự kiến được công bố, với mục đích thiết lập bộ tiêu chuẩn toàn cầu cho các công nghệ đang phát triển như Internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo và 5G trong 15 năm tới.

Với lợi thế cơ sở hạ tầng công nghệ đang thống trị tại rất nhiều quốc gia, kế hoạch năm 2035 của Trung Quốc sẽ củng cố bộ tiêu chuẩn của nước này như một chuẩn mực chung và mang lại cho các công ty Trung Quốc lợi thế kinh doanh đáng kể và có lẽ là lợi thế kinh doanh lâu dài, so với các đối thủ Mỹ.

Thực tế Trung Quốc đang nỗ lực nắm bắt các công nghệ tiên tiến. Baidu, còn được biết đến là "Google của Trung Quốc", đã phát triển nền tảng xe tự hành mã nguồn mở đầu tiên trên thế giới. Hãng này hiện đã ký kết với 130 đối tác, trong đó có nhiều đơn vị sản xuất ôtô châu Âu.

Chính quyền Bắc Kinh cũng có khát vọng trong lĩnh vực blockchain khi ra mắt một nền tảng thuộc sự kiểm soát của chính phủ có tên "Mạng lưới dịch vụ chuỗi khối" (Blockchain Service Network - BSN). Trung Quốc không chỉ muốn nền tảng này chiếm ưu thế tại thị trường nội địa mà còn muốn nó "làm nên chuyện" trên phạm vi toàn cầu. Chỉ 6 tháng kể từ khi ra mắt, BSN đã có mặt tại hàng chục quốc gia, trong đó có Nhật Bản, Australia và Mỹ.

Tiếp đó là Internet. Trung Quốc tuyên bố kế hoạch thay thế kiến trúc công nghệ từng hỗ trợ Internet trong suốt nửa thế kỷ qua bằng một kiến trúc hoàn toàn mới. Thiết kế mới này do Huawei xây dựng, đòi hỏi giao thức Internet mới (tạm gọi là đề xuất "IP mới") cho phép các quốc gia kiểm soát Internet. Dù không thể sớm áp dụng rộng rãi trên phạm vi quốc tế, đề xuất này chính là lời nhắc nhở rõ ràng về việc công nghệ không phải lĩnh vực trung lập về đạo đức, mà thay vào đó, có nhiều giá trị chủ quan chống đỡ phía sau chúng.

Đây sẽ thực sự là vấn đề khi Trung Quốc có thể kiểm soát công nghệ. Chính quyền Bắc Kinh muốn định ra các tiêu chuẩn dành cho những công nghệ trọng điểm trong tương lai, như AI và các giá trị dựa trên chúng - một động thái giúp toàn thế giới thoát khỏi chướng ảnh hưởng của Mỹ về mặt thương mại và chính trị.

Nhu cầu kết nối của thế giới ngày càng mãnh liệt hơn và Trung Quốc đang đáp ứng nhu cầu đó. Mỹ cũng cần có kế sách tương tự "Con đường tơ lụa kỹ thuật số"của riêng mình nếu còn muốn duy trì sức ảnh hưởng lâu dài trên phạm vi rộng lớn hơn so với đối thủ Huawei.