Trump - Biden: Cuộc đấu bắt đầu

Vào 8 giờ sáng nay 30.9 (giờ Việt Nam), Tổng thống Donald Trump và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden chính thức bước vào cuộc tranh luận đầu tiên được hàng triệu cử tri mong chờ.

Những chủ đề nóng bỏng

Đài CNBC và Tổ chức Change Research hôm qua công bố kết quả thăm dò với hơn 3.000 cử tri Mỹ ở các bang chiến trường then chốt, cho thấy 76% quan tâm đến tình hình Covid-19 và kinh tế. Do đó, ông Trump có thể đối diện nhiều câu hỏi khó về con số hơn 205.000 người chết và hơn 7,1 triệu ca nhiễm Covid-19 ở Mỹ, mức cao nhất thế giới.

Một trong số những mục tiêu của ứng viên Biden tại cuộc tranh luận là khiến công chúng tin rằng ông Trump phải là người chịu trách nhiệm chính đối với cuộc khủng hoảng Covid-19, theo Reuters. Trong chiến dịch tranh cử, ông Biden nhiều lần chỉ trích ông Trump bỏ mặc nước Mỹ cho đại dịch tàn phá, và ứng viên Dân chủ này hứa hẹn sẽ có biện pháp dập dịch hiệu quả nếu đắc cử.

Về vấn đề kinh tế, ông Trump có thể nêu bật thành tựu trong nhiệm kỳ đầu tiên với các chính sách thúc đẩy tăng trưởng và giảm tỷ lệ thất nghiệp. Tuy nhiên, thông điệp này dễ bị “vặn” vì thực tế oái oăm là suy thoái kinh tế do Covid-19 gây ra đã khiến hàng triệu người Mỹ mất việc làm. Mặt khác, đảng Dân chủ cho rằng chính sách kinh tế của ông Trump chỉ có lợi cho các công ty lớn cùng người giàu có, trong khi ông Biden đề xuất tăng thuế thu nhập đối với người kiếm được hơn 400.000 USD/năm.

Sân khấu trước giờ G

Ngoài những vấn đề trên, cuộc tranh luận được dự đoán chứng kiến nhiều đòn công kích cá nhân giữa hai đối thủ. Ông Trump trong nhiều tháng liền liên tục chỉ trích ông Biden từ “thân Trung Quốc” cho đến “chết não” và đặt nghi vấn về việc đối thủ có dùng thuốc kích thích để giữ tinh thần tỉnh táo hay không. “Cuộc tranh luận chủ yếu là công kích cá nhân vì đó là điều duy nhất ông Trump biết cách làm. Ông Trump không biết cách tranh luận về sự thật và cũng không biết nhiều sự thật”, ông Biden nói khi vận động tranh cử hồi tuần rồi.

Dù vậy, ngay trước thềm cuộc tranh luận, ban vận động tranh cử của ông Biden bất ngờ tung đòn công kích cá nhân khi lên án ông Trump là tỉ phú có nhiều hoạt động kinh doanh nhưng đóng thuế thấp hơn so với người dân thường. Động thái này diễn ra sau khi tờ The New York Times hôm 28.9 tiết lộ ông Trump chỉ đóng 750 USD (17,3 triệu đồng) thuế thu nhập liên bang trong năm 2016 và 2017. Đáp lại, ông Trump gọi đó là “tin giả mạo” và khẳng định đã đóng thuế “nhiều triệu USD” nhưng được giảm trừ.

Đánh giá về phong cách tranh luận của hai ứng viên, chuyên gia về bầu cử Mitchell S.McKinney tại Đại học Missouri (Mỹ) cho Thanh Niên biết: “Ông Biden có điểm yếu là dễ bị vấp váp và nói hớ nên có thể dao động trước phong cách công kích dồn dập bất chấp của ông Trump”. Theo ông McKinney, các nghiên cứu chỉ ra rằng 90 - 95% cử tri Mỹ sẽ không thay đổi ý định bỏ phiếu sau khi xem các cuộc tranh luận. Cụ thể, hồi năm 2016, kết quả thăm dò cho thấy đối thủ Hillary Clinton chiến thắng trong 3 cuộc tranh luận, nhưng cuối cùng ông Trump đắc cử. “Tuy vậy, cuộc tranh luận sẽ là khoảnh khắc giúp cử tri so sánh và đánh giá hai ứng viên thực thụ vì hai đối thủ không dùng bài phát biểu được chuẩn bị trước”, ông McKinney lưu ý. Trong khi đó, Đài NPR dẫn lời giới quan sát cho rằng cuộc đối đầu trực tiếp của hai ứng viên tổng thống sẽ tác động không ít thì nhiều đối với những cử tri vẫn còn băn khoăn về sự lựa chọn của mình, nhất là ở các bang chiến địa.

Người điều phối trận “so găng” đầu tiên

Nhà báo kỳ cựu Chris Wallace của Đài Fox News lâu nay được cho là có khả năng “chọc tức tất cả phe phái chính trị” với những câu hỏi khó trong lúc phỏng vấn các chính trị gia, theo tờ The Los Angeles Times. Tuy các chủ đề do chính ông Wallace lựa chọn nhưng ông không được phép “sửa lưng” nếu hai đối thủ đưa ra tuyên bố sai sự thật. “Ông Wallace có nhiệm vụ điều phối, còn việc kiểm chứng sự thật thuộc về hai ứng viên và giới báo chí sau khi cuộc tranh luận kết thúc”, ông Frank Fahrenkopf, đồng Chủ tịch Ủy ban Về các cuộc tranh luận của tổng thống, nhấn mạnh. Trước đó, ông Trump cáo buộc ông Wallace sẽ không khách quan khi điều phối cuộc tranh luận vì ông bị “phe cánh tả cực đoan kiểm soát” dù không đưa ra bằng chứng cụ thể nào.

Diễn tiến tranh luận

Khác với những kỳ bầu cử Mỹ trước đó, cuộc tranh luận đầu tiên vào sáng nay giữa hai ứng viên tổng thống được điều chỉnh theo yêu cầu phòng dịch Covid-19. Quy mô dự khán bị giới hạn xuống còn 60 - 70 người thay vì trên dưới 1.000 như trước, và bất kỳ ai tham gia sự kiện đều phải xét nghiệm Covid-19 cũng như tuân thủ các biện pháp an toàn.

Theo CNN, thông lệ bắt tay nhau giữa các ứng viên và người điều phối Chris Wallace năm nay cũng bị loại bỏ. Hai ứng viên đứng trên bục cách xa nhau, và không phát biểu mở đầu. Trong vòng 90 phút, người điều phối Wallace lần lượt đặt câu hỏi mở màn cho các phần, bao gồm 6 chủ đề: thành tích của hai ứng viên, đề cử thẩm phán cho Tòa án tối cao, đại dịch Covid-19, nền kinh tế, nạn phân biệt chủng tộc và tình trạng bạo lực ở Mỹ và sự liêm chính của hệ thống bầu cử Mỹ.

Ông Trump là người đầu tiên nhận câu hỏi từ người điều phối, và ông có 2 phút để trả lời, trước khi đến lượt ông Biden trình bày quan điểm của mình. Kế đến, hai ứng viên có cơ hội đáp trả nhau, và ông Wallace có trách nhiệm điều phối thời gian để làm sâu sắc hơn nội dung thảo luận về chủ đề được đặt ra.

H.G