Triển vọng tiền điện tử và chuỗi khối tại châu Phi

Tiền điện tử có thể cung cấp giải pháp lý tưởng cho các khoản thanh toán xuyên biên giới tốn kém của châu Phi cũng như giảm thiểu bất ổn tiền tệ và giúp mở rộng lĩnh vực tài chính của khu vực.

Trang African Business mới đây đăng bài của Tiến sỹ Desné Masie, Giảng viên Trường Quản trị Wits thuộc Đại học Witwatersrand (một trong những trường đại học hàng đầu của Nam Phi), về triển vọng tiền kỹ thuật số và chuỗi khối tại châu Phi.
Theo tác giả, từ lâu đã bị chế giễu là chỉ hữu ích cho những kẻ rửa tiền và tội phạm, Bitcoin đã và đang ở giai đoạn “trưởng thành”. Một số chuyên gia hàng đầu về tiền điện tử và chuỗi khối đã đánh giá lại các cơ hội về tiền điện tử và chuỗi khối tại châu Phi.

Việc sàn giao dịch tiền điện tử Coinbase được niêm yết trên Nasdaq và được định giá gần 86 tỷ USD đã giúp đẩy giá Bitcoin lên mức cao kỷ lục là 65.000 USD/BTC vào tháng 2/2021. Các loại tiền điện tử khác (altcoin), chẳng hạn như Ethereum (ETH) và Dogecoin cũng đã chứng kiến mức tăng giá mạnh. Bên cạnh đó, giá trị các các tài sản kỹ thuật số dựa trên nền tảng chuỗi khối chẳng hạn như mã thông báo không thể thay thế (NFT) cũng tăng mạnh.

Sự biến động mạnh của giá trị Bitcoin thường được viện dẫn là lý do không nên đầu tư vào đồng tiền này, nhưng đây là một loại tiền mới nổi và do đó, sự biến động của loại tiền này là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, với các khoản đầu tư mang tính đầu cơ như thế này, nhà đầu tư chỉ nên tham gia với những gì họ sẵn sàng mất trắng chứ không nên dùng tiền vay mượn.

Nhận thấy các dòng tiền đổ vào đầu tư và lợi nhuận từ thu được từ Bitcoin ở mức chưa từng có, ngày 11/1/2021, Cơ quan Quản lý tài chính Vương quốc Anh (FCA) đã đưa ra cảnh báo cho các nhà đầu tư rằng họ có thể mất một phần hoặc toàn bộ số tiền của mình khi đầu tư vào Bitcoin.

FCA lo ngại rằng người tiêu dùng có thể không được bảo vệ khỏi hoạt động rửa tiền do khung pháp lý chưa hoàn thiện cho các loại tiền điện tử; giá cả biến động khiến người tiêu dùng có nguy cơ bị thiệt hại nặng nề; sự phức tạp của các sản phẩm, đặc biệt là với các dẫn xuất tiền điện tử, khiến người tiêu dùng khó hiểu đầy đủ về các rủi ro; và có thể có các vấn đề về thanh khoản khi cố gắng chuyển đổi tiền điện tử trở lại thành tiền mặt.
Mặc dù FCA nỗ lực quyền bảo vệ người tiêu dùng và tính toàn vẹn của thị trường, những phát triển gần đây đang cho thấy tiền điện tử đang trở nên chuyên nghiệp hóa. Tiền điện tử cũng đang dần trở thành một phương tiện thanh toán được chấp nhận rộng rãi hơn.

Các công ty thanh toán như PayPal cho phép thanh toán bằng Bitcoin và altcoin sẽ càng đẩy nhanh tiến độ này. Tiềm năng đối với Bitcoin ở châu Phi là đặc biệt tốt, với 60% lượng tiền di động của thế giới đã được giao dịch trên lục địa này và Nigeria là thị trường Bitcoin lớn thứ 2 thế giới sau Mỹ.
Rào cản tiếp theo đối với tiền điện tử là tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Các quốc gia đang định vị để xây dựng các đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) khi tiền điện tử bắt đầu thách thức tiền pháp định do ngân hàng phát hành.

Trên thực tế, tiền điện tử hoạt động đặc biệt tốt ở những quốc gia đang gặp thách thức mang tính vĩ mô. Các ngân hàng trung ương đang bắt đầu suy nghĩ về những cách thức mà họ có thể làm để thúc đẩy tính hiệu quả của tiền pháp định.
Vương quốc Anh thông báo rằng nước này đang xem xét tạo ra “Britcoin” của riêng mình, bên cạnh những nỗ lực của Trung Quốc hướng tới việc triển khai đồng nhân dân tệ (NDT) kỹ thuật số. Điều đó có nghĩa là tiền điện tử và chuỗi khối sẽ có “đất dụng võ”.

Tác giả bài viết đã đề nghị một số chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tiền điện tử đưa ra quan điểm của họ về những phát triển trên.

Trả lời câu hỏi liệu tiền điện tử có phải là câu trả lời cho vấn đề thanh toán của châu Phi hay không, Owen Odia - Giám đốc quốc gia Nigeria tại công ty chuyên về tiền điện tử Luno, xem xét cách thức tiền điện tử có thể cung cấp giải pháp lý tưởng cho các khoản thanh toán xuyên biên giới tốn kém của châu Phi cũng như giảm thiểu bất ổn tiền tệ và giúp mở rộng tài chính. Bà Odia cho rằng với cơ sở hạ tầng phù hợp, tiền điện tử có thể cung cấp cánh cổng cho sự chuyển đổi rất cần thiết đối với hệ thống tài chính của nhiều quốc gia châu Phi.
Trao đổi về các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương và tương lai của tiền điện tử ở châu Phi, Giáo sư Monica Singer - chuyên gia từ công ty cung cấp giải pháp chuỗi khối Consensys Solutions, chỉ ra rằng nhiều người châu Phi vẫn không có tài khoản ngân hàng và không sử dụng đầy đủ dịch vụ ngân hàng. Giáo sư Singer cho rằng đã đến lúc các ngân hàng trung ương châu Phi cần tích hợp hệ thống điện thoại di động hiện tại và triển khai các CBDC được hỗ trợ bởi công nghệ chuỗi khối để mang lại sự bao trùm tài chính cho tất cả mọi người.

Về vấn đề mã thông báo không thể thay thế (NFT) sẽ cách mạng hóa châu Phi như thế nào, Erikan Obotetukudo, nhà đồng sáng lập và Chủ tịch của nhóm vận động mang tên Tiền điện tử trao quyền kinh tế cho người da đen (CBEE), đi sâu phân tích giá trị của các NFT đối với các nghệ sĩ và người hâm mộ. Bà cho rằng, không cần quá kỹ thuật, hãy nghĩ về NFT như một chìa khóa đại diện cho quyền sở hữu duy nhất đối với một tài sản kỹ thuật số. Các loại tài sản có thể bao gồm từ phương tiện trực tuyến và tài sản trí tuệ (như nghệ thuật, trò chơi, âm nhạc, sách, phim), cơ sở hạ tầng (như chức danh, chứng thư), danh tính (như thẻ ID và hộ chiếu)...

Chẳng hạn, nếu Burna Boy (ca sĩ, rapper và nhạc sĩ người Nigeria, một trong những nghệ sĩ châu Phi thành công nhất hiện nay – ND) phát hành một bài hát dưới dạng NFT với số lượng hạn chế chỉ có 1.000 bản, thì 1.000 chủ sở hữu ở mọi nơi trên thế giới có thể yêu cầu quyền truy cập độc quyền bài hát này. Điều này giúp NFT trở thành một bộ sưu tập. Nếu một trong các NFT được nhiều người mua, thì đây là ví dụ về “quyền sở hữu theo phân đoạn”, tức là nhiều người gộp tiền của họ lại với nhau để sở hữu một NFT.

Theo bà Erikan Obotetukudo, NFT có thể mang lại bốn lợi ích cho người châu Phi, gồm quyền sở hữu và tạo ra của cải; doanh thu và tiền bản quyền; tính thanh khoản, tài sản thế chấp và tự do tài chính; nền kinh tế sáng tạo, giới trẻ châu Phi và nhận thức toàn cầu.

Đánh giá về một số ứng dụng thực tế cho chuỗi khối và tiền điện tử ở châu Phi, Oliver Oram, Giám đốc điều hành của Chainvine - nền tảng kỹ thuật số quản lý dữ liệu chuỗi cung ứng có trụ sở tại Anh, giải thích lý do tại sao ông tin rằng châu Phi có tiềm năng trở thành khu vực “thú vị nhất” trên thế giới về chuỗi khối và tiền điện tử. Theo CEO này, công nghệ chuỗi khối và tiền điện tử sẽ thúc đẩy thương mại theo cấp số nhân ở châu Phi.

Công ty Chainvine đã sử dụng công nghệ này trong các lĩnh vực nghệ thuật/truyền thông, công nghiệp và pháp lý và giúp tăng lợi nhuận kinh doanh. Công nghệ này có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau ở châu Phi để đạt được lợi ích kinh tế, không chỉ dưới hình thức thanh toán vi mô bởi lĩnh vực này sẽ thúc đẩy hơn nữa hoạt động giao dịch trên khắp châu Phi. Tại Chainvine và trong công việc gần đây của công ty với Chính phủ Vương quốc Anh, CEO Oliver Oram đánh giá gánh nặng quản lý thương mại xuyên biên giới có thể giảm tới 50 đến 60%, tiết kiệm hàng tỷ USD bằng cách sử dụng công nghệ như chuỗi khối và mã hóa./.