Tranh luận trực tiếp Donald Trump - Joe Biden: Cơ hội nào cho ai?

Cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên giữa hai ứng cử viên của đảng Cộng hoà và đảng Dân chủ Mỹ, ông Donald Trump và ông Joe Biden, cho cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở đất nước này diễn ra đúng 5 tuần trước ngày bầu cử.

Thực tiễn ở nước Mỹ đến nay cho thấy không nên đánh giá quá cao nhưng cũng đừng nên coi thường tác động của những cuộc tranh luận trực tiếp này tới kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử tổng thống. Người được coi là thắng trong các cuộc tranh luận ấy không chắc rồi sẽ thắng trong cuộc bầu cử. Bà Hillary Clinton cách đây 4 năm là bằng chứng gần đây nhất. Ở lần bầu cử tổng thống Mỹ năm nay, chúng tạo cơ hội cho ông Trump xoay chuyển tình thế và có thể giúp ông Biden thực chất hoá ưu thế có được lâu nay trong kết quả các cuộc thăm dò dư luận.

Những chủ bài của Donald Trump và Joe Biden

So với cách đây 4 năm, cục diện tình hình hiện tại có phần khác biệt khá cơ bản. Mức độ tín nhiệm dành cho ông Joe Biden trong kết quả các cuộc thăm dò dư luận không những chỉ cao hơn mức độ dành cho ông Trump ở tất cả các bang của nước Mỹ mà còn ổn định suốt trong thời gian dài chứ không biến động như dành cho bà Clinton hồi năm 2016.

Ông Trump bây giờ phải thuyết phục cử tri tin là đã có một nhiệm kỳ cầm quyền thành công và xứng đáng được cầm quyền thêm một nhiệm kỳ nữa chứ không phải chỉ cần đưa ra những cam kết nào đấy như hồi năm 2016. Bốn năm trước đây, ông Trump có được độc chiêu vận động tranh cử là thể hiện khác biệt hoàn toàn với giới chức sắc chính trị quyền lực ở nước Mỹ mà bà Clinton là một phần. Bây giờ, ông Biden gây dựng hình ảnh là người khác biệt hoàn toàn với ông Trump.

Nhưng chỉ có như vậy không thôi thì rõ ràng chưa thể đủ để giúp ông Biden thắng cử. Người này sẽ chỉ có thể thắng cử nếu thành công với việc đồng thời thể hiện sự khác biệt cơ bản với ông Trump về quan điểm chính sách cầm quyền và phương cách cầm quyền mà còn phải làm cho cử tri Mỹ tin là sự lựa chọn thay thế tốt hơn ông Trump trên cương vị Tổng thống nước Mỹ.

Ông Trump sẽ khó bề có thể được tái đắc cử nếu không thành công với việc ngăn ngừa cử tri ở Mỹ coi cuộc bầu cử tổng thống này là cuộc trưng cầu dân ý về thành quả cầm quyền của mình trong thời gian qua. Ba cuộc tranh luận trực tiếp giữa họ sẽ có tác động rất mạnh tới tâm lý của cử tri ở Mỹ, đặc biệt tới diện cử tri xưa nay vốn không đi bỏ phiếu và diện cử tri luôn không kiên định ủng hộ phe cánh chính trị nào.

Tại cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên, ông Trump gần như không thể kiếm được điểm ở những chủ đề nội dung như ứng phó dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra, khôi phục tăng trưởng kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp. Cả chiêu thức thể hiện là người đảm bảo luật pháp và trật tự ở nước Mỹ hay những thành quả đối ngoại cũng như cái gọi là "con chủ bài Trung Quốc" xem ra đều chưa đưa lại được cho ông Trump hiệu ứng như mong muốn. Rồi chiêu tuyên cáo sẽ sớm có vaccine phòng ngừa dịch bệnh cũng vậy.

Donald Trump - Joe Biden: Ai lợi thế hơn ai?

Việc người này đề cử bà Amy Coney Barrett thay chỗ nữ thẩm phán toà án tối cao Mỹ Ruth Bader Ginsburg vừa qua đời làm hài lòng những cử tri truyền thống trung thành của Đảng Cộng hoà, nhưng bộ phận cử tri này đằng nào cũng sẽ bỏ phiếu bầu ông Trump, trong khi sự đề cử này lại khích lệ diện cử tri bất bình đi bỏ phiếu cho ông Biden.

Rõ ràng là ông Trump hiện đã trù liệu cho kịch bản bị thất cử trong ngày 3/11 tới và tìm cách để cho toà án tối cao phán quyết về kết quả bầu cử như hồi năm 2000. Việc tờ nhật báo New York Times công bố bản kê khai thuế thu nhập của ông Trump gây tác động vô cùng bất lợi và rất có thể vô cùng tai hại đối với người này bởi qua đó người Mỹ chỉ có thể cảm nhận ông Trump hoặc tránh thuế rất tinh vi hoặc là doanh nhân không thể được coi là thành công.

Chính vì thế mà ở các cuộc tranh luận trực tiếp này, ông Biden bị cử tri Mỹ để ý đến nhiều hơn. Họ không còn lạ lẫm gì nữa về ông Trump. Ai ủng hộ và ai không ủng hộ ông Trump đều đã tự quyết định. Bộ phận cử tri trung dung giờ muốn xem ông Biden có xứng đáng được coi là sự lựa chọn khả dĩ hơn ông Trump hay không. Đấy là cơ hội lớn nhưng lại đi cùng rủi ro lớn đối với ông Biden trước viễn cảnh người này hoàn toàn không có bất cứ lợi thế nào so với ông Trump cho những gì xảy ra sau bầu cử nếu ông Trump không chịu công nhận thất cử.

Trong cuộc không đội trời chung về chính trị này, cả hai ứng cử viên không tận dụng cơ hội ở 3 cuộc tranh luận trực tiếp thì đều không thể thắng cử, nhưng nếu không tận dụng được nó thì hiệu ứng có thể còn tai hại hơn cả không có chính những cơ hội ấy.