Tràn lan thuốc lá điện tử

Bộ Y tế mới đây đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác. Theo Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế, các sản phẩm này xuất hiện trôi nổi tại Việt Nam khoảng 10 năm trở lại đây nhưng gây hệ lụy lớn, đe dọa thành quả công cuộc phòng chống tác hại của thuốc lá.

Thủ tướng cũng có công điện yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường kiểm soát, ngăn chặn tác hại của thuốc lá điện tử. Công điện nêu rõ tỉ lệ hút thuốc lá điếu ở Việt Nam giảm trung bình 0,5%/năm trong nam giới nhưng sử dụng thuốc lá điện tử có xu hướng tăng nhanh.

Dù cơ quan chức năng siết lại quản lý thuốc lá điện tử song sản phẩm này vẫn xuất hiện nhan nhản trên thị trường. Chỉ cần lên Google gõ từ khóa "mua thuốc lá điện tử" sẽ tìm thấy hàng trăm website bán hàng như Saigon Retro Vape, Lầy Store, Podsupplier... Đặc điểm chung của những website này là giao diện bán hàng như một trang thương mại điện tử, kinh doanh các thiết bị hút, tinh dầu, phụ kiện và các sản phẩm đi kèm với giá được niêm yết rõ ràng và có số điện thoại tư vấn bán hàng.

Thuốc lá điện tử được bán tại nhiều cửa hàng ở TP HCM Ảnh: LÊ TỈNH

Liên hệ với số điện thoại tư vấn bán hàng của trang web V., chúng tôi được tư vấn viên giới thiệu nhiều loại thuốc lá điện tử với giá cả và chất lượng khác nhau. Sản phẩm rẻ nhất có giá 90.000 - 100.000 đồng/chiếc, dung tích 10 ml, tương đương 7.000 hơi hút. Loại trung bình có giá 400.000 - 500.000 đồng/chiếc. Còn loại đắt tiền được bán với giá lên tới gần 2 triệu đồng/chiếc, có màn hình cảm ứng, chống nước và hương thơm hấp dẫn.

Nhân viên tư vấn cũng cho biết cửa hàng có chế độ bảo hành 1 - 2 tháng, giảm giá 3%-5% cho khách mua lần đầu... Khách có thể đến các chi nhánh của cửa hàng ở quận Gò Vấp hoặc Phú Nhuận (TP HCM) để trải nghiệm trực tiếp hoặc mua qua hình thức online.

Hiện có rất nhiều cửa hàng chuyên kinh doanh thuốc lá điện tử ở các tuyến đường lớn tại TP HCM như Đặng Văn Bi (TP Thủ Đức), Trường Chinh (quận Tân Bình), Võ Văn Tần (quận 3), Thống Nhất (quận Gò Vấp)...

Ghé cửa hàng trên đường Phạm Văn Đồng (quận Bình Thạnh), chúng tôi khá ấn tượng với tủ trưng bày hàng chục mẫu mã thuốc lá điện tử, phụ kiện, tinh dầu... được đóng gói bắt mắt, đa phần dán nhãn "made in China". Tại đây, một nam nhân viên báo giá thiết bị hút từ 240.000 đồng đến 1,5 triệu đồng/chiếc, bảo hành 2 tháng. "Hút thuốc lá điện tử tạo cảm giác giống thuốc lá điếu nhưng người hút không bị hôi miệng, loại này cũng không gây tác hại nhiều đến sức khỏe, ít gây ung thư và không có tàn thuốc" - nhân viên này quảng cáo.

Mang ra một thiết bị hút giá 240.000 đồng, nhân viên cửa hàng cho biết đây là sản phẩm rẻ nhất, hút được khoảng 9.000 hơi và pin sử dụng được 2 - 3 ngày. Cửa hàng còn có nhiều sản phẩm giá lên tới 4 triệu đồng/chiếc, được trang bị màn hình cảm ứng, đầu lọc khói tốt hơn và pin sử dụng trong 4 ngày.

Quyết định mua thiết bị hút và lọ tinh dầu hương dâu với giá gần 290.000 đồng, chúng tôi được giảm giá còn 250.000 đồng nhưng cửa hàng không xuất hóa đơn bán hàng. Khi chúng tôi đặt vấn đề buôn bán thuốc lá điện tử trên thị trường là trái quy định, nhân viên nói: "Người ta còn mở cửa hàng lớn gấp đôi cửa hàng của chúng tôi. Đâu có gây hại gì mà không cho bán" (!?)

Trên mạng xã hội Facebook, hàng loạt hội nhóm buôn bán thuốc lá điện tử cũng được lập ra với hàng chục ngàn thành viên như "Vape - Thuốc Lá Điện Tử", "Vape - Pod - Thuốc Lá Điện Tử" hay "Thuốc Lá Điện Tử". Bài viết của các nhóm này liên tục được các tài khoản có lượng follower (người theo dõi) lớn chia sẻ, giới thiệu. Người có nhu cầu mua chỉ cần bình luận hoặc nhắn tin là sẽ có nhân viên bán hàng phản hồi, tư vấn.

Nhiều loại tinh dầu rất độc hại

Trong năm 2023, Cục QLTT TP HCM đã phát hiện 112 vụ vi phạm về kinh doanh thuốc lá điếu và thuốc lá thế hệ mới; tạm giữ 2.663 bao thuốc lá điếu, 6.877 điếu xì gà và 11.621 sản phẩm thuốc lá điện tử, phụ kiện và tinh dầu; xử lý phạt hơn 1,67 tỉ đồng.

Theo Cục QLTT TP HCM, nhiều loại tinh dầu được dùng để hút thuốc lá điện tử rất độc hại hoặc chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe. Bên cạnh đó, nicotine trong thuốc lá điện tử không chỉ có hại cho sức khỏe của người hút mà còn với cả những người xung quanh, là nguyên nhân gây ra các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, phổi tắc nghẽn mãn tính...