Trái phiếu chuyển đổi của Trung Quốc bị rung chuyển bởi hàng loạt vụ vỡ nợ 'khó tin'

Làn sóng vỡ nợ trái phiếu chuyển đổi đang gây chấn động thị trường tài chính Trung Quốc, đe dọa sự ổn định của các doanh nghiệp vừa và nhỏ và làm dấy lên lo ngại về tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế.

Jimmy Yang tin rằng ông đang thực hiện một khoản đầu tư nhàm chán nhưng an toàn khi ông mua trái phiếu chuyển đổi của China Grand Automotive Services Group Co. vào tháng 5. Thị trường trái phiếu chuyển đổi trị giá 801 tỷ nhân dân tệ (119 tỷ đô la) của đất nước này từ lâu đã là một ốc đảo của những khoản lợi nhuận nhỏ nhưng vững chắc, cung cấp nơi trú ẩn ngay cả trong thời kỳ suy thoái thị trường tàn khốc của năm ngoái.

Nhưng đến giữa tháng 7, người đàn ông 38 tuổi này đã mất một nửa số tiền đầu tư 1 triệu nhân dân tệ của mình khi các quy định chặt chẽ hơn về thị trường vốn dẫn đến tình trạng bán tháo cổ phiếu vốn hóa nhỏ và trái phiếu liên quan, bao gồm cả cổ phiếu của Grand Auto.

Yang, giám đốc tài chính tại một công ty sản xuất ở thành phố Quảng Châu phía nam, cho biết: "Tôi tự nhủ rằng nó an toàn vì nó được xếp hạng AA+", đồng thời nói thêm rằng ông đã được khích lệ bởi những thành công đầu tư trong quá khứ.

Ông là một trong nhiều nhà đầu tư bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái của trái phiếu liên kết với cổ phiếu của Trung Quốc, một thị trường hiện đang bị kìm kẹp bởi nỗi lo về tình trạng vỡ nợ. Chỉ riêng trong tuần này, Bluedon Information Security Technologies Co. và LingNan Eco & Culture-Tourism Co. đã công bố vỡ nợ đối với trái phiếu chuyển đổi của họ. Tài sản này được coi là gần như không có rủi ro cho đến khi công ty thiết kế trang phục Sou Yu Te Group Co. vỡ nợ vào tháng 3, đây là lần đầu tiên không trả nợ kể từ khi các công ty Trung Quốc bắt đầu phát hành loại trái phiếu này vào những năm 1990.

Trong khi tổng số trái phiếu vỡ nợ cho đến nay là dưới 2 tỷ nhân dân tệ, ít nhất 50 trái phiếu có tổng giá trị là 58 tỷ nhân dân tệ hiện đang giao dịch ở mức 90 nhân dân tệ hoặc thấp hơn, một mức cho thấy căng thẳng. Một chỉ số trái phiếu chuyển đổi nhân dân tệ trong nước của Trung Quốc hiện đã giảm gần 9% so với một năm trước, đã giảm trong sáu ngày giao dịch liên tiếp kể từ ngày 8/8, chuỗi thua lỗ dài nhất kể từ tháng 1.

Những tai ương trái ngược với sự nhiệt tình trên thị trường nước ngoài đối với trái phiếu chuyển đổi do các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc phát hành. Nó cũng có thể gây ra hậu quả vượt ra ngoài phạm vi tài sản ngách, làm tăng thêm mối lo ngại về sức khỏe của các công ty nhỏ hơn trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Max Dong, đối tác tại Guangzhou JiuYuan Private Fund Management Co., cho biết: "Thiệt hại sẽ không chỉ giới hạn ở thị trường trái phiếu chuyển đổi" và cho biết ông dự kiến ​​tác động đặc biệt mạnh mẽ sẽ xảy ra đối với các công ty nhỏ hơn.

Trái phiếu chuyển đổi có mức lợi nhuận cố định cũng như tùy chọn chuyển đổi thành vốn chủ sở hữu, thường ở mức phí cao.

Trong trường hợp của Grand Auto, một trong những đại lý ô tô lớn nhất Trung Quốc, những lo ngại về doanh số bán ô tô ảm đạm và sự u ám chung của thị trường đã đè nặng lên cổ phiếu của công ty trong hơn một năm. Đợt bán tháo tăng tốc vào tháng 6 đến đầu tháng 7 khi các nhà đầu tư bắt đầu lo lắng về các quy định chặt chẽ hơn đối với việc niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Vào tháng 4, chính phủ đã công bố một số biện pháp, bao gồm mở rộng phạm vi hủy niêm yết cổ phiếu, nhằm mục đích loại bỏ các công ty yếu hơn khỏi thị trường. Ví dụ, chính phủ cho biết các công ty niêm yết trên bảng chính có thể bị hủy niêm yết nếu vốn hóa thị trường của họ giảm xuống dưới 500 triệu nhân dân tệ trong 20 phiên, thay vì 300 triệu nhân dân tệ trước đó.

Cổ phiếu Grand Auto cuối cùng đã giao dịch dưới 1 nhân dân tệ trong 20 ngày giao dịch liên tiếp, kích hoạt một quy định pháp lý loại bỏ các cổ phiếu như vậy khỏi các sàn giao dịch. Trái phiếu chuyển đổi trị giá 2,89 tỷ nhân dân tệ đã bị hủy niêm yết vào tháng 7.

Zou Shaokun, một nhà quản lý quỹ tại Beijing Eastern Smart Rock Asset Management Co., cho biết: “Các quy tắc giao dịch trái phiếu chuyển đổi hiện đã thay đổi hoàn toàn. Nỗi sợ hãi đang lan tràn và gây ra một làn sóng trái phiếu chuyển đổi được giao dịch ở mức giá thấp”.

Các quy tắc niêm yết chặt chẽ hơn nhằm mục đích thúc đẩy niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường. Nhưng chúng đã gây ra nỗi sợ hãi trong số các nhà đầu tư về việc bị mắc kẹt trong một đợt bán tháo và vỡ nợ sau đó. Việc hủy niêm yết cổ phiếu thường dẫn đến việc hủy niêm yết trái phiếu chuyển đổi liên quan. Mặc dù điều này không phải lúc nào cũng dẫn đến vỡ nợ, nhưng các bên phát hành có thể gặp khó khăn trong việc đảo nợ đến hạn nếu các lựa chọn tài trợ bị hạn chế — như thường thấy ở Trung Quốc ngày nay. Grand Auto đã không trả lời các yêu cầu bình luận.

Deng Hao, người sáng lập Beijing GEC Asset Management Ltd., một quỹ tư nhân có trụ sở tại Bắc Kinh tập trung vào đầu tư trái phiếu lợi suất cao, cho biết: “Một khi hủy niêm yết, về cơ bản các nhà đầu tư chỉ có thể trông cậy vào đơn vị phát hành để trả nợ vì thanh khoản thị trường nhanh chóng cạn kiệt, vì vậy họ vội vàng bán ra, gây ra một vòng xoáy tử thần”.

Một số người cho rằng điều tồi tệ nhất có thể vẫn chưa xảy ra. Theo dữ liệu do Ratingdog Shenzhen Information Technology Co. cung cấp, khoảng 258 tỷ nhân dân tệ trái phiếu chuyển đổi sẽ đáo hạn hoặc có thể bán được vào năm 2025 và thậm chí còn nhiều hơn vào năm sau.

Tác động sâu rộng lên thị trường

Sự suy thoái đã dẫn đến sự sụt giảm trong việc phát hành trên thị trường sơ cấp. Doanh số trái phiếu chuyển đổi trong nước đã giảm 79% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 15,6 tỷ nhân dân tệ trong nửa đầu năm nay, mức thấp nhất kể từ năm 2016, theo dữ liệu do Bloomberg biên soạn.

Các công ty nhỏ hơn cũng đang bị xa lánh trên thị trường chứng khoán. Chỉ số CSI 2000, một chỉ số theo dõi hiệu suất cổ phiếu của các cổ phiếu vốn hóa nhỏ của Trung Quốc, đã giảm 25% tính đến thời điểm hiện tại trong khi các cổ phiếu blue chip giảm chưa đến 3%.

Hậu quả là các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải đối mặt với khó khăn trong việc huy động vốn, đặc biệt khi so sánh với các tập đoàn lớn được Nhà nước hậu thuẫn. Điều này có thể dẫn đến sự suy giảm trong đầu tư và tuyển dụng của khu vực tư nhân - vốn đóng góp hơn 60% vào GDP của Trung Quốc.

Gary Ng, chuyên gia kinh tế tại Natixis SA, nhận định: "Hiện tại, có quá nhiều vốn đang tìm kiếm nguồn thu nhập ổn định trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về khủng hoảng bất động sản và dân số già hóa. Tuy nhiên, các lựa chọn đầu tư an toàn đang ngày càng khan hiếm".

Câu chuyện của nhà đầu tư một nhà đầu tư họ Yang minh họa cho những rủi ro mà các nhà đầu tư cá nhân phải đối mặt. Sau khi mất phần lớn tiền tiết kiệm vào trái phiếu của Grand Auto, ông thừa nhận đó là một quyết định mạo hiểm. Mặc dù hy vọng chính quyền sẽ có biện pháp bảo vệ tốt hơn cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, Yang tỏ ra không mấy lạc quan về khả năng lấy lại được khoản tiền đã mất.

"Tôi đã mất hết hy vọng rồi," ông Yang chia sẻ, phản ánh tâm trạng của nhiều nhà đầu tư trên thị trường hiện nay.

Theo Bloomberg