Trái đắng phi điệp đột biến: Trăm tỷ chảy về Trung Quốc?

Mỗi tuần có khoảng từ 4 - 5 container lan cấy mô được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam.

Thị trường tràn ngập lan Phi điệp cấy mô từ Trung Quốc

Ngày 1/8/2020, một đầu mối chuyên kinh doanh lan Phi điệp cấy mô ở thị trấn Xuân Mai, TP. Hà Nội cho biết, số lượng lan Phi điệp cấy mô từ Trung Quốc về Việt Nam rất lớn, hầu như tuần nào cũng có khoảng từ 4 - 5 container hàng được chuyển về qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc, ước tính mỗi lần như thế có hàng chục tấn lan Phi điệp cấy mô từ Trung Quốc tràn vào thị trường Việt Nam.

"Về chất lượng mặt hoa của lan Phi điệp cấy mô từ Trung Quốc cũng chẳng khác gì hàng Phi điệp đột biến (lan Phi điệp var) đang gây sốt ở thị trường Việt Nam.

Một bông hoa lan var đưa sang Trung Quốc có thể được cấy mô, nhân ra hàng nghìn cây lan khác nhau và cho mặt hoa tương tự nên giá cũng vì thế mà rẻ hơn rất nhất nhiều" - người này cho biết.

Theo đầu mối này, nếu nhập hàng lan Phi điệp cấy mô từ 1.000 - 5.000 gốc trở lên thì sẽ có giá chỉ vài chục nghìn đồng/cây cao khoảng 5 - 10cm. Trong khi đó, mặt hàng này về Việt Nam có thể bán với giá vài trăm nghìn/cây, hoặc nếu "gặp khách" có thể bán với giá tiền triệu, thậm chí hàng chục triệu đồng/cây.

"Nếu so sánh giữa lan Phi điệp cấy mô và lan var thì không có sự khác nhau về mặt hình thức bên ngoài, mặt hoa sau này cũng tương tự nhau. Chỉ có điều, lan var được sinh ra trong tự nhiên còn lan Phi điệp cấy mô được sinh ra trong phòng thí nghiệm.
Để quảng cáo thêm và lan Phi điệp cấy mô từ bên Trung Quốc nhập về, đầu mối này còn chia sẻ, vì hàng cấy mô được chăm sóc chủ yếu bằng thuốc hóa học nên dễ bị chết và sâu bệnh. Nhà vườn sau khi nhập về, thường chăm sóc cho cây ổn định rồi mới bán ra thị trường.Nhiều nhà vườn ở TP. Hà Nội, Phú Thọ, Bắc Ninh, hay cả những nhà vườn trong miền Nam cũng nhập lan Phi điệp cấy mô về trồng để bán ra thị trường, nằm đáp ứng nhu cầu "sốt" lan var trong thời điểm hiện tại" - người này cho hay.

Tuy nhiên, vòng đời của lan Phi điệp cấy mô rất ngắn, chỉ khoảng từ 3 - 5 năm là cây sẽ lụi dần. Trong khi đó, lan var có thể có sức sống hàng chục năm. Mặc dù vậy, lan Phi điệp cấy mô sẽ cho mặt hoa ổn định, còn lan var dù được cắt từ cây mẹ nhưng mặt hoa cũng có thể bị biến thiên, tùy vào người chăm sóc và môi trường sinh trưởng.

"Chơi lan Phi điệp cấy mô sẽ ổn định hơn về mặt hoa nhưng không lâu dài. Còn lan var thì nhưng chơi xổ số, mua rất đắt nhưng mặt hoa lại không ổn định, có thể không giống như cây mẹ và mất trắng" - người này cho hay.

Nhóm người Trung Quốc làm trò?

Ngày 1/8/2020, trên mạng xã hội tiếp tục bị thu hút bởi một cuộc đấu giá lan var dưới danh nghĩa lấy tiền quyên góp, ủng hộ cho cơ quan chức năng trong việc phòng chống dịch Covid-19.

Một sản phẩm được quảng cáo là lan var với tên gọi "Bướm đại ngàn" cao chừng khoảng 10cm bán giới giá 11,7 tỷ đồng.

Người trúng đấu giá được cho là ở TP. HCM, còn người bán đấu giá là chủ một nhà vườn ở Phú Thọ. Mặc dù cuộc đấu giá với số tiền lớn như thế nhưng chỉ được thực hiện trên mạng xã hội, chưa có cơ quan chức năng nào thẩm định, lên tiếng xác nhận cuộc đấu giá này thành công hay số tiền đấu giá này đã được chuyển cho cơ quan đấu giá độc lập hay chưa? chuyển bằng cách thức nào? thời điểm nào chuyển? Nhưng nhiều thông tin về sự kiện này đã được lan truyền khắp mạng xã hội.

Đây không phải là cuộc giao dịch duy nhất trong thời gian qua liên quan đến lan Phi điệp đột biến có giá trị hàng tỷ đồng nhưng lại khiến dư luận nghi tính xác thực, cũng như không có sự chứng kiến, xác nhận của cơ quan chức năng đấu giá, bất kì ai cũng có thể tổ chức và công bố con số trên trời.

Nhiều cuộc giao dịch lan Phi điệp đột biến tiền tỷ trong thời gian qua khiến dư luận đặt ra nhiều câu hỏi về tính xác thực.

Một người từng làm Phó Chủ tịch Hội hoa lan Hà Nội thừa nhận, những cuộc giao dịch này đều ẩn chứa sự bất thường, hoàn toàn có thể chỉ là chiêu trò thổi giá của một nhóm người, khiến giá lan var bị đẩy lên cao hơn rất nhiều so với thực tế.

"Có thông tin cho rằng, một số thương nhân Trung Quốc kinh doanh trong lĩnh vực lan cấy mô đã tạo ra chiêu trò về những cuộc giao dịch lan đột biến tiền tỷ tại thị trường Việt Nam để tạo lên cơn sốt.

Họ chỉ cần tạo ra một vài cuộc giao dịch ảo ban đầu rồi để thị trường tự dẫn dắt, các nhà vườn ở Việt Nam khi đó chạy theo cơn sốt mà mua đi bán lại với nhau.

Khi nguồn hàng khan hiếm thì buộc phải nhập thêm từ bên Trung Quốc. Từ đó, chỉ nhóm nhà vườn ở Trung Quốc hưởng lợi" - vị này cho biết.

Vị này thừa nhận, cây lan cũng giống như nhiều cây cảnh khác của Việt Nam có những cây thực sự giá trị, có mặt hoa đặc biệt. Nhưng điểm khác là cây lan không mang tính "duy nhất".

Một cây lan var có thể nhân ra thành nhiều cây lan var khác nhau trong khoảng thời gian ngắn khi mỗi mắt ngủ là một mầm kie trong tương lai, từ mầm kie đó có thể có thêm nhiều cây lan var khác nữa. Tốc độ sinh sản của cây lan sẽ theo cấp số nhân.

Còn với những cây cổ như tùng, mẫu đơn, mộc hương, sanh si cổ... thì nó mang tính duy nhất. Nếu những cây cổ này mà cắt đi thì bản thân đó không còn là cây giá trị nữa, từ cây mẹ cũng chẳng thể sinh ra được nhiều cây con.

"Nói thế để thấy rằng, cây lan có thể đặc biệt nhưng giá trị kinh tế về lâu dài thì không thể cao hay ổn định được bằng cây khác. Trong khi đó, từng xảy ra hiện tượng "vỡ bong bóng" đối với cây phôi sanh, lộc vừng... thì cũng sẽ xảy ra hiện tượng tương tự với cây lan, thậm chí thời gian xảy ra còn sớm hơn rất nhiều" - vị này nhận định.

Chính vì thế, vị nguyên Phó Chủ tịch Hội hoa lan Việt Nam cho rằng, nuôi cấy lan là một đam mê, nét đẹp bảo tồn thiên nhiên nhưng đừng vì chạy theo thị trường mà đứng trước nhiều nguy cơ thiệt hại về kinh tế.

"Có thể mọi người sẽ nói, thời điểm hiện tại, nhiều người kinh doanh lan var đang lãi lớn, tiền của họ muốn tiêu như thế nào là quyền của họ.

Nhưng nếu nghĩ rộng hơn thì đây là vấn đề nguy hại đến cả nền kinh tế, khi mà có hàng chục nghìn tỷ đồng đổ vào thị trường lan, khi mặt hàng này xuống giá không phanh thì cả nền kinh tế bị ảnh hưởng, những người không chơi lan, kinh doanh lan bị ảnh hưởng theo mà bài học đau đớn nhất chính là hội chứng hoa tuylip ở Hà Lan và thế kỷ XVII" - vị này cho biết.