Tổng thống Zelensky "điều khiển" cuộc chiến thông tin ra sao?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang tiến hành một cuộc chiến thông tin hướng đến thủ đô các nước phương Tây. Ông đã có các bài phát biểu trước cơ quan lập pháp của 10 quốc gia trong 2 tuần qua, nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt ở khắp mọi nơi. Phát biểu trực tuyến từ thủ đô Kiev đang bị bao vây, Zelensky mặc chiếc áo phông màu xanh lá và để râu, kết thúc các bài diễn văn của mình bằng cách chào giơ nắm tay siết chặt.

Học giả Jonathan Eyal, làm việc tại Viện Hoàng gia Anh, bình luận: “Ông ấy biết làm thế nào để thể hiện tinh thần quốc gia. Không chỉ trong bài diễn văn, mà còn trong cách ông ấy xuất hiện, với bối cảnh nơi ông ấy phát biểu”.

Các bài diễn văn, mà bắt đầu bằng bài phát biểu trước các nghị sĩ ở London ngày 3/3, có một mục đích cấp bách duy nhất là thu hút sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Các thông điệp có điểm chung và những điểm nhấn được điều chỉnh có chủ đích. Từ sự sụp đổ của Bức tường Berlin tới vụ tấn công 11/9 ở Mỹ, Zelensky nhấn vào các sự kiện và những tổn thương tiêu biểu của các quốc gia. Tại Paris ngày 23/3, ông đã viện dẫn khẩu hiệu quốc gia Pháp “liberté, égalité, fraternité”.

Với Nhật Bản, Zelensky nêu lên "bóng ma" của thảm họa hạt nhân. Tuy nhiên, trong bài diễn văn trước Quốc hội Anh, Zelensky cũng đưa vào những lời lẽ cứng rắn, không e ngại chế nhạo và trách phương Tây về những gì ông coi là không cung cấp đủ sự hỗ trợ cho Ukraine. Nomi Claire Lazar - Giáo sư về các vấn đề công và quốc tế tại trường Đại học Ottawa và cũng là một nhà nghiên cứu về hùng biện chính trị, nhận định: “Trong mỗi bài diễn văn, ông ấy nói về việc bạn thuộc loại người nào? Bạn là người của quốc gia nào? Nếu bạn không hành động ngay bây giờ thì bạn thật đáng xấu hổ”.

Trong bài diễn văn trước Quốc hội Mỹ, khi nhắc đến sự kiện Trân Châu Cảng, rồi Martin Luther King và Mount Rushmore, Tổng thống Zelensky đã trách khán giả của mình bằng ngôn ngữ không theo lối ngoại giao rất rõ ràng. Ông nói: “Chúng tôi yêu cầu sự phản hồi, những phản ứng về vấn nạn khủng bố. Đây có phải là đòi hỏi quá nhiều?”. Phát biểu trước Hạ viện Italy ngày 22/3, Tổng thống Zelensky một lần nữa sử dụng cách thức khiến khán giả của mình xấu hổ, chỉ ra rằng các thành viên trong nội các của Putin rất thích đi nghỉ dưỡng ở Italy. Ông trách móc: “Đừng trở thành nơi nghỉ dưỡng của những kẻ giết người”.

Theo Giáo sư Lazar, ở địa vị lãnh đạo của một đất nước đang hứng chịu một cuộc xâm lược “vô cớ”, Zelensky cho rằng ông có quyền làm những điều này. Giáo sư Lazar nói:“Ông ấy không thể đến các cơ quan lập pháp nước ngoài và chỉ trích hay làm họ xấu hổ, trừ khi ông ấy tự xem mình như một quan tòa về đạo đức”.

Trong khi đó, chuyên gia Orysia Lutsevych, làm việc tại Viện Chatham House (London), nói: “Tôi nghĩ có một chút thất vọng ở ông ấy và các trợ lý”. Với mỗi bài phát biểu, do phụ tá Dmytro Litvin cùng chấp bút, Zelensky có một lượng khán giả bất đắc dĩ là các chính trị gia bị kích thích bởi lời hùng biện không theo thông lệ và thẳng thắn, những người cố gắng chỉ tập trung vào sự tức giận “chính đáng” của nhà lãnh đạo Ukraine. Dù vậy, các phát biểu của Zelensky còn hướng đến người dân. Ông phát biểu bằng tiếng Ukraine và ăn mặc không chải chuốt như thông thường. Đây là một sự thay đổi đáng kể của một chính trị gia có tỷ lệ ủng hộ giảm mạnh trong nhiều tháng trước khi cuộc chiến nổ ra.

Quá khứ từng là diễn viên hài kịch của Zelensky nhiều khi là trở ngại khá lớn đối với nhà lãnh đạo này, song trong cuộc xung đột, những kinh nghiệm nghề nghiệp dường như lại trở thành một tài sản. Giáo sư Lazar nói:“Nghệ sĩ hài kiếm sống nhờ mối liên hệ rất mật thiết với khán giả của họ”. Màn "biểu diễn" của Zelensky , với thông điệp đơn giản và không màu mè - "hãy làm nhiều hơn nữa để giúp đỡ chúng tôi" - hướng đến một khán giả cuối cùng: dư luận phương Tây. Giáo sư Lazar nói: “Ông ấy đang cố gắng gây áp lực từ bên trong đối với các chính phủ phương Tây".

Theo BBC