Tổng thống Mỹ Joe Biden trắng tay sau chuyến đến Ả-rập Xê-út

Ngày 16/7, Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định với các lãnh đạo Ả-rập rằng Mỹ vẫn sẽ là một đối tác tích cực ở Trung Đông, nhưng ông không nhận được cam kết nào đối với một trục an ninh khu vực bao gồm cả Israel hay lời hứa tăng sản lượng dầu mỏ.

“Mỹ đầu tư vào xây dựng một tương lai tích cực ở khu vực, với sự hợp tác của tất cả các bạn, và Mỹ sẽ không đi đâu cả”, ông Biden nói.

Trong chuyến thăm đầu tiên đến Trung Đông trên cương vị tổng thống, ông Biden đã trình bày tầm nhìn và chiến lược cho sự tham gia của Mỹ vào Trung Đông tại hội nghị thượng đỉnh Ả-rập ở Jeddah.

Tuy nhiên, thông cáo chung của thượng đỉnh bị đánh giá là mơ hồ, còn đồng minh quan trọng nhất của Mỹ là Ả-rập Xê-út đã dội nước lạnh vào hy vọng của Mỹ rằng hội nghị này có thể đặt nền móng cho một liên minh an ninh khu vực, trong đó có Israel, để đối phó với Iran.

Trong cuộc gặp với Thái tử Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salman, ông Biden đã nêu một vấn đề cực kỳ nhạy cảm về nhân quyền, khiến nhà lãnh đạo nắm thực quyền của Ả-rập Xê-út đã chỉ trích ngược lại Mỹ.

Trong cuộc gặp, Thái tử với tên gọi tắt là MBS nói với ông Biden rằng Ả-rập Xê-út đã hành động để ngăn chặn lặp lại những lỗi lầm như vụ sát hại nhà báo Khashoggi, và Mỹ cũng đã phạm sai lầm, như ở Iraq.

Vì thế, ông Biden hạ thấp ý nghĩa cuộc gặp với Thái tử Ả-rập để tập trung vào hội nghị thượng đỉnh với 6 nước vùng Vịnh, cùng Ai Cập, Jordan và Iraq.

“Chúng tôi tin rằng có một giá trị rất lớn khi tích hợp càng nhiều năng lực của khu vực càng tốt, và chắc chắn Israel có năng lực phòng thủ tên lửa và phòng không đáng kể. Nhưng chúng tôi đang thảo luận song phương với những quốc gia này”, một quan chức cấp cao của Mỹ nói với báo chí.

Kế hoạch kết nối các hệ thống phòng không sẽ là điều khó chấp nhận với các nước Ả-rập không có quan hệ ngoại giao với Israel, cũng như không muốn tham gia vào một liên minh chống Iran, trong khi Tehran có một mạng lưới ảnh hưởng rộng khắp khu vực, bao gồm Iraq, Li-băng và Yemen.

Ngoại trưởng Ả-rập Xê-út, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud, nói rằng ông không biết bất kỳ thảo luận nào về một liên minh phòng thủ giữa vùng Vịnh và Israel, và Ả-rập Xê-út không tham gia những cuộc bàn bạc như vậy.

Ông nói với báo chí sau thượng đỉnh Mỹ - Ả-rập rằng quyết định của Riyadh khi mở không phận cho tất cả các hãng hàng không không liên quan đến việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Israel và không phải tiền đề cho các bước đi xa hơn nữa.