Tổng thống Biden gia hạn tình trạng khẩn cấp với Iran

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 5/3 đã gia hạn sắc lệnh khẩn cấp quốc gia liên quan đến Iran được triển khai từ năm 1979, tiếp tục duy trì các lệnh trừng phạt chống Tehran.

Trong một thông báo đưa ra hôm 5/3, Tổng thống Biden nói rằng các hành động và chính sách của Iran “tiếp tục gây ra mối đe dọa bất thường đối với an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại và nền kinh tế của Mỹ”.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng cáo buộc Tehran phổ biến và phát triển tên lửa cũng như các loại vũ khí khác, "duy trì mạng lưới và chiến dịch khiêu khích trong khu vực, hỗ trợ các nhóm khủng bố và dung túng các hoạt động ác ý của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC)".

Cùng ngày, lãnh đạo Nhà Trắng gửi một lá thư riêng rẽ cho Chủ tịch Thượng viện Kamala Harris và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi khẳng định, về mặt kỹ thuật, ông Biden đã gia hạn một tuyên bố khẩn cấp năm 1995, vốn cấm đầu tư vào các công ty dầu mỏ hoặc vào các mỏ nhiên liệu của Iran.

Trên thực tế, Mỹ đã triển khai tình trạng khẩn cấp như vậy kể từ năm 1979, khi Cách mạng Hồi giáo Iran nổ ra, lật đổ Mohammed Reza Shah, vị vua thân phương Tây.

Động thái mới nhất của chính quyền Tổng thống Biden được đưa ra trong bối cảnh khủng hoảng đang diễn ra liên quan đến khả năng Mỹ quay lại Thỏa thuận hạt nhân Iran, còn được gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA). Đây là thỏa thuận Iran ký với các cường quốc năm 2015, đồng ý tuân thủ các giới hạn nghiêm ngặt về việc tinh chế uranium để đổi lấy việc giảm trừ các lệnh cấm vận.

Căng thẳng giữa Mỹ và Iran leo thang sau khi cựu Tổng thống Donald Trump đơn phương rút khỏi JCPOA và tái áp đặt toàn bộ lệnh trừng phạt đối với Tehran.

Phản ứng trước hành động của Mỹ, Iran bắt đầu giảm cam kết tuân thủ quy định, tăng cường sản xuất urani và hạn chế khả năng giám sát của các giám sát viên thuộc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Sau khi nhậm chức hồi tháng 1/2021, Tổng thống Biden bày tỏ sẵn sàng khôi phục thỏa thuận hạt nhân đa phương, nhưng đòi hỏi Tehran phải tuân thủ nghiêm JCPOA trước tiên. Ngược lại, chính phủ Iran đòi Mỹ phải dỡ bỏ trừng phạt trước. Không bên nào chịu nhượng bộ khiến mối quan hệ song phương tiếp tục bế tắc.