Toàn cầu cam kết chi 19.5 ngàn tỷ USD để cứu trợ kinh tế

Các chính phủ và ngân hàng trung ương (NHTW) đã cam kết chi 19.5 ngàn tỷ USD kể từ khi đại dịch Covid-19 ập đến và kéo giảm nền kinh tế toàn cầu, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Một số quốc gia thậm chí cần thêm sự hỗ trợ để thoát khỏi hố sâu Covid-19.

Tính tới tháng 9/2020, các chính phủ đã công bố gần 12 ngàn tỷ USD gói kích thích tài khóa và các ngân hàng trung ương tung ra ít nhất 7.5 ngàn tỷ USD để “xoa dịu” vết thương mà dịch Covid-19 để lại, IMF cho biết trong báo cáo hàng năm vào ngày 16/11.

Tuy vậy, bất chấp quy mô khổng lồ và tốc độ thông qua gói cứu trợ nhanh chưa từng thấy (bao gồm giảm thuế, trả lương, cung cấp khoản vay tới các doanh nghiệp nhỏ và hạ lãi suất xuống thấp kỷ lục), nền kinh tế toàn cầu vẫn ghi nhận cuộc suy thoái tệ nhất kể từ Đại Khủng hoảng. Hoạt động kinh tế và tuyển dụng ở phần lớn khu vực trên thế giới – bao gồm cả Mỹ lẫn châu Âu – vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với mức trước dịch.

Mặc dù các vắc-xin ngừa Covid-19 tiềm năng có thể cải thiện triển vọng kinh tế toàn cầu vào năm 2021, nhưng chúng chẳng thể hỗ trợ trong tương lai trước mắt. Và những “tản đá” cản bước các bên tiến tới gói cứu trợ tài khóa bổ sung có thể phá tan đà hồi phục vốn đã rất mong manh.

“Các quốc gia đối mặt với đường lên dốc rất dài – vốn sẽ khó khăn, không đồng đều, bất ổn và dễ xuất hiện những bước lùi”, Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva nhận định.

Tại Mỹ, nơi số ca nhiễm mới Covid-19 đang bùng nổ (có lúc ghi nhận 190,000 ca/ngày), việc Tổng thống đương nhiệm Donald Trump từ chối nhận thua trước Joe Biden có thể làm chậm quá trình tung gói kích thích mới. Số lượng việc làm vẫn còn thấp hơn mức trước dịch khoảng 10 triệu việc làm. Thậm chí, một số bang còn phải tái áp đặt lệnh hạn chế để ngăn đại dịch lây lan, qua đó càng gây sức ép lên đà hồi phục.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đang đối mặt với mâu thuẫn nội bộ - một yếu tố có thể trì hoãn việc thông qua quỹ cứu trợ Covid-19 trị giá 800 tỷ Euro (tương đương 950 tỷ USD). Các quan chức đã mất mất nhiều tháng đàm phán về gói cứu trợ này và dự kiến tung ra đầu năm sau.

Vào ngày 16/11, tại cuộc họp diễn ra ở Brussels (Bỉ), các nhà ngoại giao EU cho biết Hungary và Ba Lan phản đối việc gắn ngân sách với việc tuân thủ nguyên tắc pháp quyền đồng thời tuyên bố phủ quyết bất kỳ quyết định nào đi tới việc thực hiện tiến trình này.

Điều này khiến giới quan sát lo ngại liệu gói hỗ trợ cần thiết này có thể đến tay các quốc gia chịu tác động mạnh nhất, như Italy, Tây Ban Nha và Hy Lạp hay không. Lãnh đạo EU dự kiến thảo luận vấn đề này vào ngày 19/11.

Các nhà kinh tế học nhiều lần nói rõ nếu rút lại gói kích thích quá sớm, các chính phủ sẽ khiến đà hồi phục yếu đi. Dù các ngân hàng trung ương được kỳ vọng tung thêm kích thích tiền tệ, nhưng lại không có kênh hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình.

Neal Shearing, Chuyên gia kinh tế trưởng tại Capital Economics, cho biết rút lại hỗ trợ tài khóa quá sớm "là rủi ro lớn nhất" của các nền kinh tế trong ngắn hạn. “Đó sẽ là một động thái tự chuốc lấy thất bại”.

Điều này do nhu cầu yếu sẽ còn kéo dài, trong khi điều này chỉ được giải quyết bằng chính sách kích thích quy mô lớn.