Tín phiếu, tỷ giá, lãi suất....

Ngày 1/4, tín phiếu phát hành giảm chỉ còn 500 tỷ đồng. Tổng tín phiếu đang lưu hành (tương đương việc Ngân hàng Nhà nước hút về) nhích lên 171,7 nghìn tỷ đồng.

Tốc độ hút lần này khá giống với tháng 6/2022. Nhưng năm 2022 thì lãi suất thị trường 1 (lãi tiết kiệm) sau đó tăng mạnh nên NHNN không cần phát hành thêm tín phiếu để hút tiền. Đợt phát hành vào tháng 9/2023, NHNN rút quyết liệt hơn, đạt đỉnh ở mức 254 nghìn tỷ đồng.

Tỷ giá USDVND tạm ổn định. Kể từ khi phát hành tín phiếu đến hiện tại (3 tuần) VND đã giảm 0.5%. Để tỷ giá ổn định thì năm 2022 cần vài tháng còn 2023 là 5 tuần. 3 tháng đầu năm nay tỷ giá chính thức đã tăng 2.3% (còn 2022 và 2023 là 3.4% và 2.9%). Mục tiêu kiểm soát tỷ giá hàng năm của NHNN thường nằm trong khoảng 2-3% nên có lẽ không còn nhiều room để VND giảm giá.

NHNN có thể tạm dừng phát hành tín phiếu trong 1 vài hôm tới để nghe ngóng thị trường. Hỗ trợ cho tỷ giá hiện tại là thặng dư thương mại quý 1 vẫn cao 5.7 tỷ USD. Ở phía ngược lại thì chênh lệch lãi suất USD, VND đang quá lớn -- rủi ro carry trade và outfflow, cái này khó mà ước tính con số.

Phản ứng tự nhiên trên thị trường trái phiếu là kỳ vọng lãi suất tăng. Đấu thầu trái phiếu sơ cấp cung cầu không gặp nhau ở kỳ hạn 5 năm do bên mua kỳ vọng lãi suất cao hơn còn bên bán (KBNN) thì chưa chấp nhận tăng LS dù mới bán được 2/3 kế hoạch quý 1. Lợi tức thị trường trái phiếu thứ cấp nhích tăng ở tất cả kỳ hạn, nhiều nhất vẫn là kỳ hạn 1 năm.

Diễn biến thị trường trái phiếu có thể chỉ phản ánh kỳ vọng, không hẳn là chỉ báo của lãi suất sẽ tiếp tục tăng. Nếu NHNN ngưng phát hành tín phiếu, đưa ra thông điệp chưa muốn can thiệp mạnh vào tỷ giá (chấp nhận tỷ giá ở mức hiện thời và có thể mất giá thêm chút ít) thì kỳ vọng về lãi suất trên thị trường trái phiếu sẽ giảm bớt.

Trước mắt là vậy. Dài hơi hơn thì hành động của NHNN hay tỷ giá, lãi suất phụ thuộc rất nhiều vào cán cân thanh toán tổng thể (BOP).

Trong mấy quý gần đây xuất hiện 1 hiện tượng hiếm gặp là xuất siêu cao nhưng BOP thấp, thậm chí âm. Cội rễ vấn đề là chênh lệch lãi suất USD và VND. Ví dụ doanh nghiệp FDI sẽ không muốn bán USD ở Việt nam mà chuyển về nước để gửi lấy lãi suất cao hơn, chưa kể họ cũng lo mất giá đồng VND. Gần đây dòng outflow này của khối FDI đang tăng.

Trong giai đoạn trước + trong Covid, việc ưu tiên giữ tỷ giá là 1 trụ cột để khuyến khích NĐTNN bán USD và giữ VND. Nhưng 2 năm trở lại đây tỷ giá đang phải nhường ưu tiên cho tăng trưởng (hạ lãi suất). Hệ quả không tránh khỏi là đồng VND mất giá liên tục.

Chênh lệch lãi suất USD VND cao đang đặt đồng VND vào trạng thái mong manh nếu xuất hiện tín hiệu giảm xuất siêu hay đáng lo hơn là nhập siêu.

Năng lực sản xuất của doanh nghiệp nội địa Việt nam vẫn còn yếu nên hầu hết nguyên liệu sản xuất và hàng hóa tiêu dùng vẫn phải nhập khẩu. Năm 2023 kinh tế tăng trưởng chậm, thu nhập người dân giảm nên giảm nhu cầu nhập khẩu hàng hóa. Nhưng có lẽ không ai mong tăng trưởng chậm để giữ tỷ giá.

2 năm 2018-2019 có lẽ là thời gian đẹp nhất của kinh tế Việt nam trong ít nhất 10 năm. GDP tăng 7%, lạm phát, tỷ giá được kiểm soát tốt. 2 năm đó lãi suất không xuống thấp như bây giờ....