Tìm nguyên nhân tín dụng tăng chậm những tháng đầu năm

Theo số liệu Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tăng trưởng tín dụng nền kinh tế hơn 4 tháng đầu năm nay chỉ đạt gần 2% do sức cầu vốn còn yếu.

Tăng chưa tới 2%

Trong báo cáo gửi tới Quốc hội tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết, đến ngày 10/5/2024, tín dụng tăng 1,95% so với cuối năm 2024, tương đương dư nợ tín dụng đã tăng thêm hơn 264.400 tỷ đồng so với đầu năm nay.

Trước đó, 2 tháng đầu năm tín dụng toàn hệ thống vẫn giảm so với cuối năm 2023. Cụ thể, đến ngày 31/1, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 13.479.677 tỷ đồng, giảm 0,6% so với cuối năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 tăng 0,10%). Đến ngày 29/2, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 13.472.474 tỷ đồng, giảm 0,72% so với cuối năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 tăng 0,87%).

Đến cuối tháng 3/2024, tín dụng mới quay đầu tăng trưởng 1,34%. Nhưng từ 29/3 đến 10/5 (42 ngày), tín dụng chỉ tăng thêm 0,61%, tương đương 82.700 tỷ đồng, chậm lại đáng kể so với kết quả của tháng 3. Từ cuối tháng 2 đến cuối tháng 3, dư nợ tín dụng tăng hơn 279.000 tỷ đồng.

Theo lý giải của Thống đốc, tín dụng những tháng đầu năm chậm lại do một loạt nguyên nhân như cầu tín dụng yếu, khó khăn trong triển khai các chương trình chính sách. Cụ thể, cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế đang gặp khó khăn, nhiều khách hàng vay chưa đáp ứng đủ điều kiện vay vốn; đầu tư, sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng giảm, dẫn tới cầu tín dụng của người dân, doanh nghiệp giảm tương ứng.

Thống đốc NHNN chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong triển khai một số chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng. Cụ thể, đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng: các quy định pháp luật liên quan đến dự án nhà ở xã hội (quỹ đất, trình tự, thủ tục mua bán, định giá…) còn nhiều vướng mắc; số lượng dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư rất ít; một số điều kiện đối với người mua nhà không còn phù hợp.

Bên cạnh đó, các gói cho vay tiêu dùng gặp khó khăn khi thu nhập của người lao động sụt giảm trong bối cảnh thất nghiệp, mất việc làm tăng nên không có nguồn để trả nợ dẫn đến cầu tín dụng tiêu dùng giảm…. công nhân, người lao động chưa nắm bắt rõ thông tin trong khi doanh nghiệp, công đoàn cơ sở chưa thật sự chú trọng truyền thông, phổ biến gói vay.

Với một số chương trình tín dụng ưu đãi khác, Thống đốc cho biết, hiện NHNN đang theo dõi, triển khai một số chương trình tín dụng ưu đãi theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nguồn hỗ trợ đối với các chương trình này là từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là hạn chế và trong giai đoạn 2021 - 2025, ngân sách nhà nước không bố trí kế hoạch vốn đầu tư công để cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại (NHTM) đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Ông Nguyễn Đức Lệnh - Phó giám đốc NHNN TP. HCM cho biết, tăng trưởng tín dụng trên địa bàn tháng 4 tăng 0,35% so với tháng trước, lũy kế 4 tháng tăng 1,31% so với đầu năm và tăng 9,33% so với cùng kỳ.

Như vậy, sau khi giảm vào tháng 1/2024, tín dụng đã tăng trưởng trở lại và duy trì tốc độ tăng trưởng dương vào các tháng sau đó như tháng 2/2024 tăng 0,01%; tháng 3 tăng 1,9% và tháng 4 tăng 0,35%. Đồng thời, đây là mức tăng trưởng tín dụng gần bằng cùng kỳ các năm 2020 và 2023, nhưng thấp hơn các năm 2019, 2021 và 2022.

Kỳ vọng mục tiêu 14%

Theo ông Lệnh, các tổ chức tín dụng trên địa bàn đã cơ cấu lại nợ giữ nguyên nhóm nợ cho 40.568 khách hàng, với tổng dư nợ được cơ cấu đạt 46.793 tỷ đồng; giải ngân gói tín dụng cho doanh nghiệp ngành lâm sản, thủy sản với doanh số đạt 2.521 tỷ đồng cho 1.639 khách hàng trên địa bàn.

Cho vay hỗ trợ doanh nghiệp thông qua chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp trên địa bàn (gồm giải ngân gói tín dụng ưu đãi và ký kết trực tiếp tại hội nghị) đạt 184.135 tỷ đồng cho 43.171 khách hàng là doanh nghiệp, hộ kinh doanh và hợp tác xã trên địa bàn. Qua đó tạo điều kiện và hỗ trợ doanh nghiệp về giảm lãi suất cho vay; cơ cấu lại nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho doanh nghiệp; tăng hạn mức tín dụng và cho vay mới với lãi suất thấp… giúp doanh nghiệp duy trì, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh.

Riêng chương trình cho vay các doanh nghiệp trong khu công nghiệp - khu chế xuất trên địa bàn đến nay đạt 222.198 tỷ đồng, với 3.634 khách hàng vay vốn, tăng 3,8% so với cuối năm trước (cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung trên địa bàn); cho doanh nghiệp vay bình ổn thị trường, doanh nghiệp thuộc chuỗi cung ứng đạt 3.631 tỷ đồng…

Trong khi đó, năm 2024, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14 - 15%, ước tính khoảng 2 triệu tỷ đồng sẽ được đưa vào nền kinh tế. Có điều kiện để đẩy mạnh cho vay thay vì hạn chế room như các năm trước, các ngân hàng đang từng bước kích cầu vốn thông qua chương trình lãi suất ưu đãi cho cả khách hàng doanh nghiệp và cá nhân.

Các nhà băng đang từ bước nỗ lực giảm lãi suất, đẩy mạnh hoạt động cho vay, kỳ vọng, tín dụng dần cải thiện rõ nét ở các quý tới đây và đạt mục tiêu ngành đưa ra trong năm nay khi mặt bằng lãi suất cho vay đang duy trì ở mức thấp.

Tuy nhiên, theo PSG-TS. Nguyễn Hữu Huân (Trường đại học Kinh tế TP. HCM), khả năng cao tăng trưởng tín dụng năm nay sẽ không đạt 15%, chỉ đạt được 10-11%, do kinh tế đang phục hồi chậm. Đồng thời, cầu vốn tín dụng chưa cao, vì sức mua thị trường còn yếu, doanh nghiệp chưa mặn mà sử dụng vốn vay mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng, tín dụng thường tăng rất chậm trong quý I, hồi phục vào quý II hàng năm.

Nhưng theo ông Quang, tốc độ tăng trưởng tín dụng nền kinh tế đến cuối tháng 2/2024 chỉ mới đạt khoảng 2%, nếu so với mục tiêu 14% mà ngành ngân hàng đặt ra cho năm nay thì còn rất chậm. Tuy nhiên, Chính phủ cơ quan quản lý cũng đang từng bước tìm các giải pháp để kích cầu sức mua, tạo đà cho tăng trưởng tín dụng, nhất là trong mùa kinh doanh cao điểm cuối năm.