Tiktok - "Nguồn tin chính" về khủng hoảng Nga-Ukraine

Các thiếu niên và thanh niên thuộc Thế hệ Z (những người sinh từ cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2010) đang chuyển sang TikTok và Instagram để thảo luận về căng thẳng giữa Nga và Ukraine, trong đó một số kêu gọi một nhà lãnh đạo mà họ gọi là "Vladdy Daddy" (ám chỉ Tổng thống Nga Vladimir Putin) kiềm chế khơi mào cuộc chiến.

Các video trên TikTok cũng trở thành nguồn tin cho giới nghiên cứu theo dõi việc Nga điều động hơn 100.000 quân gần biên giới với Ukraine, mặc dù Moskva bác bỏ cáo buộc của phương Tây rằng họ đang có kế hoạch xâm lược nước láng giềng. Người dùng mạng xã hội cũng đã để lại hàng nghìn bình luận trên các bài đăng trên Instagram từ các tài khoản không chính thức của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong những tuần gần đây. Theo người phát ngôn của nền tảng Meta (tên gọi mới của Facebook), họ không rõ Putin có bất kỳ sự hiện diện chính thức nào trên Facebook và Instagram hay không.

Biệt danh "Vladdy Daddy" đã trở nên phổ biến trên Internet vào khoảng năm 2016 theo cơ sở dữ liệu Know Your Meme. Hanka, một cậu bé 12 tuổi ở Slovakia, đã viết bình luận trên Tiktok: "Vladdy Daddy, xin đừng gây chiến…”.

Theo Công ty nghiên cứu MediaScope, TikTok là một trong những nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất ở Nga, với hơn 40 triệu người truy cập hàng tháng. TikTok đã chứng kiến sự phát triển bùng nổ trong những năm gần đây. Mặc dù ứng dụng thuộc sở hữu của công ty công nghệ Trung Quốc ByteDance được biết đến từ những ngày đầu với các xu hướng thách đố và các điệu nhảy phổ biến của thanh thiếu niên, nhưng nó ngày càng trở thành nơi để bày tỏ nội dung chính trị.

Nina Jankowicz, nhà nghiên cứu làm việc với Trung tâm Phục hồi Thông tin (CIR) - một doanh nghiệp xã hội độc lập, phi lợi nhuận chuyên nhận diện, chống lại và vạch trần các hoạt động gây ảnh hưởng có trụ sở tại Anh, nhận định: “Thật thú vị khi thấy cách TikTok kết nối khán giả nhỏ tuổi với chính trị và các sự kiện thế giới. Không có nền tảng nào khác thực sự làm được điều đó ở mức độ tương tự”. Tuy nhiên, bà tin rằng tương tác trực tuyến không có khả năng tạo ra hành động ngoại tuyến, chẳng hạn như các cuộc biểu tình quy mô lớn.

Các video giải thích về cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine cũng đã được lan truyền, một số từ phương Tây và một số nơi khác có vẻ là từ Nga. Myca Hinton, một sinh viên 21 tuổi tại Đại học Fordham ở New York, người thường đăng tin tức và video bình luận trên TikTok, đã nhận được hàng nghìn lượt xem trên các video của cô về cuộc khủng hoảng này. Cô hy vọng chúng sẽ giúp học sinh trung học hiểu rõ hơn về những gì họ học ở trường và thông báo cho những sinh viên đại học, những người có thể không theo dõi bản tin trên TV hoặc đọc báo. Hinton cho biết cô điều chỉnh ngôn ngữ của mình cho phù hợp với khán giả nhỏ tuổi hơn, thêm vào những cách chơi chữ và những từ dễ hiểu. Hinton, người sử dụng tài khoản @mycahinton, cho biết: "Tôi nghĩ rằng TikTok chắc chắn đã đóng một vai trò rất lớn trong việc cung cấp nguồn tin cho chúng tôi hoặc trở thành nơi chúng tôi hình thành quan điểm của mình, chỉ vì đó là ứng dụng mà mọi người đang sử dụng ngay bây giờ".

Các video bằng tiếng Nga giải thích về cuộc khủng hoảng cũng đã được đăng tải, bên cạnh các video có chủ đích cho thấy các thiết bị quân sự đang di chuyển. Maxim, một người sử dụng tài khoản @novosileckij với 29.000 người theo dõi, đã đạt được gần 1 triệu lượt xem cho một video bày tỏ nghi ngờ rằng Nga sẽ thực sự xâm lược Ukraine.

Đối với các nhà nghiên cứu mã nguồn mở, các video TikTok do người dùng trong khu vực đăng tải cũng được sử dụng để theo dõi thiết bị quân sự. Michael Sheldon, nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Pháp y Kỹ thuật số của Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết thông qua TikTok, ông đã theo dõi các thiết bị quân sự từ Nga. Sheldon cho biết đây là một trong những đợt điều động quân sự đầu tiên mà ứng dụng này là nguồn chính phục vụ hoạt động nghiên cứu của ông.

Sheldon cho biết: “TikTok là một trong những nguồn chính để thu thập thông tin trực quan về quá trình củng cố lực lượng của Nga”. Ông nói thêm rằng khoảng 80% phân tích mã nguồn mở của ông về quá trình củng cố lực lượng này là từ TikTok.

Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về việc liệu họ có sử dụng video TikTok từ những người ngoài cuộc để theo dõi đợt điều động quân sự này hay không.

Còn nhà nghiên cứu Jankowicz nói rằng những người trẻ tuổi ở Nga đang mạo hiểm với tương lai của họ khi đăng bài trên mạng xã hội, với nhiều trường hợp đăng tải thông tin trên Facebook và Instagram đã bị bắt giữ. Nga đã gây áp lực lên các công ty truyền thông xã hội lớn thông qua việc phạt tiền và buộc phải gỡ bỏ nội dung bị cấm.

Báo cáo minh bạch mới nhất của TikTok cho biết Nga là nơi đưa ra nhiều yêu cầu xóa bỏ các bài đăng nhất, theo yêu cầu của chính phủ, trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 6/2021.

Theo Reuters