Tiết kiệm tăng chậm, tiền nhàn rỗi vẫn chọn ngân hàng

Lãi suất huy động vẫn ở mặt bằng thấp của nhiều năm dù đã được điều chỉnh thời gian qua, song dòng tiền nhàn rỗi vẫn chảy vào ngân hàng

Tiền nhàn rỗi vào ngân hàng cao kỷ lục

Mặt bằng lãi suất tiết kiệm liên tục tăng từ đầu quý II đến nay. Hiện lãi suất huy động ở một vài ngân hàng đã vượt mốc 6%/năm cho kỳ hạn 12 tháng trở lên. Còn với kỳ hạn từ 6 - 12 tháng dao động từ 4 - 5%/năm; dưới 6 tháng từ 2 - 4%/năm.

Lãi suất tiết kiệm tăng trở lại giúp lượng tiền gửi vào các ngân hàng tiếp tục ở mức cao. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, tiền gửi trong ngân hàng hiện đạt khoảng trên 15 triệu tỷ đồng. Trước đó, số liệu NHNN đưa ra cho thấy, tháng 1/2024, tiền gửi dân cư vào hệ thống ngân hàng tăng trưởng âm. Song tình trạng này dần được cải thiện theo tốc độ tăng của lãi suất huy động.

Nếu như tháng 2/2024, tiền gửi dân cư vào hệ thống ngân hàng tăng trưởng 1,6% thì tháng 5/2024 đã tăng lên mức 2,8%. Mới đây nhất, số liệu đưa ra từ NHNN, tiền gửi của người dân và tổ chức kinh tế đến tháng 6/2024 ước đạt 13,575 triệu tỷ đồng, tăng 1,5% so với cuối năm 2023.

Báo cáo tài chính quý II/2024 và lũy kế 6 tháng đầu năm 2024 của các ngân hàng cũng cho thấy, tiền gửi từ người dân vẫn tiếp tục gia tăng. Xét về giá trị tuyệt đối, 4 ngân hàng thương mại Nhà nước nắm cổ phần chi phối vẫn dẫn đầu về việc thu hút tiền gửi tiết kiệm. Agribank đến cuối tháng 6/2024 đang có hơn 1,83 triệu tỷ đồng tiền gửi của khách hàng, tăng thêm khoảng 17.000 tỷ đồng, tương ứng tăng 0,9% so với cuối năm 2023. Đầu tháng 8/2024, Agribank đã nâng lãi suất ở nhiều kỳ hạn.

Hiện lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng ở ngân hàng này là 4,7%/năm và lãi suất kỳ hạn 24 tháng là 4,8%/năm. BIDV có tổng lượng tiền gửi đạt gần 1,81 triệu tỷ đồng, tăng 102.300 tỷ đồng, tương ứng tăng 6% so với cuối năm 2023. Tại VietinBank, số dư tiền gửi đến hết tháng 6 đạt gần 1,47 triệu tỷ đồng, tăng 4%, tương ứng tăng 56.000 tỷ đồng so với cuối năm 2023. Duy chỉ có Vietcombank có tổng tiền gửi giảm 1,5% so với cuối năm 2023, đạt 1,37 triệu tỷ đồng.

Còn ở khối ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân, MB ghi nhận nhiều tiền gửi nhất với số dư đạt hơn 618.617 tỷ đồng, tăng 9% so cuối năm ngoái. Vị trí tiếp theo lần lượt thuộc về Sacombank, ACB, Techcombank... Đáng chú ý, tiền gửi tại LPBank tăng 21,4% trong nửa đầu năm, tương đương tăng thêm 50.700 tỷ đồng so cuối năm 2023. Tổng tiền gửi của MSB ghi nhận mức tăng gần 14,7%, tương ứng thu hút thêm 19.400 tỷ đồng; OCB có mức tăng trưởng tiền gửi 12,4%, tăng 15.600 tỷ đồng. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có một vài ngân hàng bị sụt giảm tổng huy động tiền gửi trong nửa đầu năm, ngoài Vietcombank còn có TPBank, VietABank và ABBank...

TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp cần vốn để đẩy mạnh hoạt động sản xuất - kinh doanh nên cầu vốn trong nền kinh tế sẽ tăng cao (tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng đã trở lại khi cuối tháng 6/2024 tăng 6%). Khi đó, các ngân hàng tăng cường huy động vốn và phải neo lãi suất ở mức hợp lý, đủ hấp dẫn để hút vốn. Nếu lãi suất tiền gửi tăng, nhà đầu tư sẽ cân nhắc quay lại kênh tiền gửi tiết kiệm bởi vừa an toàn mà đảm bảo sinh lời ở mức tốt, trong khi các kênh đầu tư khác rủi ro cao hơn, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức, hiểu biết.

Chọn kênh an toàn?

Thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán còn khó khăn, nên lượng tiền nhàn rỗi của nhà đầu tư chảy qua hai kênh này hiện chưa nhiều - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường đại học Kinh tế TP.HCM

Cũng theo TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên nhân khiến lãi suất tăng đến từ ba yếu tố: lạm phát, tỷ giá, giá vàng. Tuy nhiên, nếu nhìn vào thực tế thì mức tăng lãi suất huy động trong thời gian gần đây chỉ ở mức độ vừa phải, tạo cảm giác cho người gửi tiết kiệm đỡ thiệt thòi, không hàm ý đảo chiều chính sách tiền tệ. Bởi việc giữ mặt bằng lãi suất ổn định ở mức thấp để hỗ trợ phục hồi nền kinh tế ở thời điểm hiện tại rất quan trọng. Vì thế, lãi suất cho vay được nhận định sẽ tiếp tục ở mức thấp, kể cả trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm sẽ điều chỉnh tăng nhẹ thời gian tới.

Theo giới phân tích tài chính, tiền gửi của người dân và doanh nghiệp tăng trưởng thấp trong những tháng đầu năm đi cùng tăng trưởng tín dụng hồi phục (đến cuối tháng 6/2024 tín dụng toàn nền kinh tế tăng trưởng 6%) khiến nhiều nhà băng phải tăng lãi suất huy động nhằm đảm bảo cân đối nguồn vốn. Bên cạnh đó, hoạt động can thiệp của NHNN thông qua các công cụ tín phiếu, bán ngoại tệ giảm áp lực lên tỷ giá cũng ảnh hưởng tới thanh khoản tiền Đồng của các ngân hàng, đẩy lãi suất tăng.

Chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhận định, lãi suất huy động tăng trở lại là một kịch bản phù hợp, dựa trên biến động của kỳ vọng tỷ giá và chính sách lãi suất. Thực tế, từ đầu quý II năm nay, thị trường nhận thấy mặt bằng lãi suất VND bắt đầu tăng và đến giữa năm, mức lãi suất huy động VND từ các ngân hàng đã tăng khoảng 0,5 - 1%/năm cho các kỳ hạn. Lãi suất giao dịch trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng cũng tăng.

Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho biết, từ quý II/2024, tình hình kinh tế đã có những bước cải thiện rõ rệt, do vậy, mặt bằng lãi suất sẽ tìm đến điểm cân bằng mới. Tuy nhiên, mức lãi suất huy động hiện nay vẫn thấp hơn mức lãi suất những năm trước đại dịch. Trong đó, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn dưới 6 tháng vẫn thấp hơn mức trần quy định. UOB dự báo, mặt bằng lãi suất VND trong 6 tháng cuối năm 2024 có thể tiếp tục tăng nhẹ thêm khoảng 0,25 - 0,75%/năm, tạo ra đường cong lãi suất hài hòa cho các kỳ hạn 1 - 12 tháng ở mức từ 3 - 6%/năm vào cuối năm 2024 và đây là mức khá hợp lý trong điều kiện vĩ mô ổn định, lạm phát đã và đang được kiểm soát quanh mức 4%; tỷ giá USD/VND có thể biến động 4 - 5% trong năm 2024.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng cho rằng, xu hướng nhiều nhà băng phải tăng lãi suất huy động nhằm đảm bảo cân đối nguồn vốn, đón đầu cầu tín dụng trong mùa kinh doanh cao điểm nửa cuối năm nay dù dự báo khó tăng đột biến. Ngoài ra, trong năm 2024, có một số yếu tố gây bất lợi cho lãi suất bao gồm: lạm phát tăng cao hơn năm 2023, dự kiến khoảng 3,4%; tỷ giá neo cao; giá vàng tăng mạnh... Tuy nhiên, theo TS. Hiếu, khi các kênh đầu tư (bất động sản, chứng khoán…) hồi phục trở lại sẽ hút dòng tiết kiệm ra khỏi ngân hàng, do lãi suất tiền gửi hiện ở mức thấp.

Từ góc nhìn của PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường đại học Kinh tế TP.HCM, trước mắt, thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán còn khó khăn, nên lượng tiền nhàn rỗi của nhà đầu tư chảy qua hai kênh này hiện chưa nhiều và vẫn nằm trong ngân hàng để đảm bảo an toàn trước bối cảnh kinh tế khó khăn, các kênh đầu tư chưa hồi phục thực sự.