‘Tiếp quản cỗ máy in tiền’: Chuyện không hề đơn giản của tầng lớp người kế nghiệp

Tre già măng mọc, đó là lẽ thường trong mọi chuyện trên đời. Tuy vậy, vào thực tế cuộc sống chúng ta mới thấy chuyện đó có nhiều biến thể không dễ dàng!

Có nhiều công ty mà tại đó thế hệ ông bà chủ đầu tiên đã dựng lên cả một đế chế từ hai bàn tay trắng. Nhưng đội ngũ con cháu của họ sau này lại gặp vô số vấn đề khi làm một việc tưởng như rất đơn giản là “tiếp quản cỗ máy in tiền”.

Do có điều kiện được cử đi học ở xa nên đội ngũ thứ hai này thiếu hẳn khả năng bươn chải như cha anh họ. Khó có thể trách họ vì họ sinh ra trong thời bình, từ nhỏ đã không phải lo ăn lo mặc như thế hệ trước đó.

Đã thế họ còn học hành giỏi giang, am hiểu nhiều thuyết, tính toán dựa trên nhiều dữ kiện, có nhiều nguồn số liệu tham khảo, nên họ quá cẩn trọng. Ở họ thiếu hẳn độ liều lĩnh khi xã hội cũng đã có nhiều biến đổi, mô hình hoạt động không còn đơn giản như trước đây.

Đặc thù rõ nhất là khi va phải thực tế trái khoáy tại Việt Nam, thế hệ này thấy không đủ an toàn để ra quyết định! Còn vị nào mà đủ liều ra quyết định thì khả năng rất cao là sẽ đối mặt rủi ro cực lớn. Thế hệ của tôi không ít người biết những tấm gương như vậy, sẵn sàng bỏ tiền đầu tư lớn rồi thất bại và sau đó không còn thấy tên tuổi của vị đó đâu nữa!

Kiến thức học từ trời Tây về còn gây thêm ảnh hưởng văn hoá lên thế hệ này. Nó khiến cho họ bị “lệch sóng” với những gì nhìn thấy ở Việt Nam. Trong ngành sản xuất tôi đã từng từng chứng kiến không dưới 3 ca kiểu đó. Những vị rất tài năng và rất trẻ, sau chỉ 6 tháng tiếp quản công việc đã làm mất hết khách hàng của công ty. Đơn giản vì họ không muốn khách hàng nợ! Mà công ty đó từ trước tới giờ tồn tại bằng cách cho khách hàng nợ gối đầu đơn hàng do quen biết cá nhân với ông chủ.

Chẳng đặng đừng, ông bà chủ cũ đành huỷ bỏ kế hoạch nghỉ hưu và nhận lại công ty. Họ làm tiếp để tránh tình trạng đổ vỡ của một hệ thống, dù không mang tính chuyên nghiệp, nhưng lại vẫn tạo ra lãi đều đều và phát triển ổn định!

Cuối cùng, một cản trở lớn nhất cho thế hệ tiếp theo lại chính là vì họ là con của bố mẹ họ! Tâm lý nói chung của các bậc bố mẹ là bao giờ cũng thấy con mình còn bé bỏng như hồi còn nhỏ. Họ vẫn chưa thể chấp nhận một cách dễ dàng ngay rằng chàng trai hay cô gái cao 1,7m, tốt nghiệp thạc sỹ, chững chạc đang đứng trước mặt mình không phải đứa bé ngày xưa họ ẵm ngửa, lo từng bữa ăn giấc ngủ cho tới cả chuyện vệ sinh cá nhân!

Để vượt qua rào cản mang tính tâm lý rất phổ biến ở mọi nơi trên toàn thế giới này, thế hệ kế cận sẽ phải cố gắng làm thử một việc gì đó để chứng tỏ bản thân. Thường thì đó là khi họ khoanh một khu vực nhỏ trong cả thị trường của công ty hiện tại và chứng tỏ năng lực của mình vượt trội ở khu vực đó. Chỉ khi họ làm cho cha mẹ mình thấy doanh số tại khu vực nhỏ đó tăng trưởng chắc chắn trong 6 tháng liên tục thì lúc ấy họ mới có thể được giao phó “gánh vác giang sơn” mà họ đứng tên thừa kế!

Có lẽ vấn đề tiếp quản này sẽ mãi mãi còn dù ở thời nào. Khó khăn vừa là rào cản vừa là cơ hội tốt cho thế hệ kế tiếp! Từ mớ bòng bong ấy, sẽ có nhiều tài năng xuất chúng hơn xuất hiện!