Tích lũy 50 năm mới đủ tiền mua nhà- bài toán có hại

Thu nhập bình quân của người Việt vào khoảng hơn 4.000 USD một năm, trong khi giá trung bình một căn hộ ở TP HCM là 200.000 - 300.000 USD.

Câu chuyện giá nhà ở Việt Nam thời gian gần đây lại nóng lên khi vấn đề đánh thuế bất động sản được đưa ra bàn luận. Theo thống kê, 88% người Việt có nhà ở, đó là một con số không nhỏ so với nhiều nước trên thế giới. Nhưng tôi cho rằng, cần phải xét cả độ tuổi trung bình có nhà ở của người Việt là bao nhiêu? Có phải phần đông người lao động cần phải làm việc 30-40 năm mới có nhà ở?

Hiện tại, người trẻ rất khó có thể tự thân mua được nhà, mà đa số cần sự trợ giúp của gia đình. Giá bất động sản hiện nay cũng cao hơn nhiều so với thu nhập thực tế của người dân. Đó là một thực trạng rất có hại. Có thể chúng ta chưa thấy tác hại trước mắt là bao, nhưng nhìn xa hơn thì nó gây nên bong bóng bất động sản, người trẻ không mua được nhà, dẫn tới tâm lý chán nản, không muốn sinh con, kéo theo tỷ lệ sinh thấp, dân số già hóa, đất nước chưa giàu mà đã già...

Chúng ta không thể cứ lấy một số bạn trẻ tiêu biểu với thu nhập cao ra làm thước đo cho xã hội. Thu nhập trung bình của người lao động hiện nay là khoảng hơn 4.000 USD một năm, trong khi giá trung bình một căn hộ ở TP HCM là 200.000 - 300.000 USD. Tính ra, mỗi người Việt phải mất trên 50 năm mới tích lũy đủ tiền mua nhà. Sau đợt dịch Covid-19, giá nhà ở Việt Nam thuộc nhóm tăng nhanh nhất thế giới, nên gánh nặng mua nhà của người Việt càng thêm chồng chất.

Tôi thấy giá nhà ở nước ta đang tăng bất thường, ảnh hưởng mạnh tới nền kinh tế. Hiện nay, được bao nhiêu người giàu lên nhờ lao động sản xuất, hay người giàu nhanh chủ yế là nhờ đầu cơ bất động sản? Chính những suy nghĩ đầu cơ thổi giá bất động sản đang tồn tại trong xã hội làm nền kinh tế Việt Nam trở nên không bền vững. Đó là lý do Chính phủ đang tìm cách siết chặt thị trường bất động sản. Sắp tới, nếu có thuế bất động sản, tôi tin giá nhà, đất sẽ về đúng với giá trị thực của nó.

Hãy nhìn bất động sản ở những thị trường như Mỹ để thấy, nhờ có thuế nhà, đất mà giá nhà của họ không quá 15 năm thu nhập của người dân (giá trung bình các căn hộ ở New York là 1 triệu USD, trong khi lương trung bình nămcủa người dân là 70.000 - 80.000 USD), thị trường phát triển rất bền vững. Cái nào hay thì chúng ta phải học, chứ không nên bảo thủ.

Đừng vì chút lợi ích trước mắt mà đẩy giá bất động sản lên quá cao như hiện nay, 20-30 năm sau, chúng ta sẽ thấy hậu quả. Một khi bong bóng bất động sản vỡ, thì quốc gia đó sẽ không thể phát triển nổi.

Ở Mỹ, thuế bất động sản đang là khoảng 3-10 %/năm. Người ta chấp nhận đi thuê nhà hoặc vô gia cư chứ không chịu mua nhà vì phải gánh khoản thuế này. Vì vậy giá nhà ở Mỹ mới phù hợp với nhu cầu thực tế của người dân, không bị ảo, không có nạn đầu cơ đất như Việt Nam. Chúng ta có lẽ cũng nên học tập.