Thương vụ TikTok chưa thấy lối ra

Mặc cho nỗ lực của ByteDance, Oracle và Walmart, các điều khoản trong thỏa thuận mới về hoạt động của ứng dụng TikTok tại Mỹ vẫn không thể thỏa mãn cả Washington lẫn Bắc Kinh.

Một thỏa thuận thành công buộc phải thỏa mãn cả Bắc Kinh và Washington, vì thế các doanh nghiệp dường như đang đưa ra những thông tin mâu thuẫn về thỏa thuận này nhằm chiều lòng chính phủ nước họ.

Đài NPR của Mỹ bình luận.

"Thỏa thuận này vẫn ngày một khó hiểu", đây là câu mở đầu trong bài viết ngày 21-9 của TechCrunch. Mọi việc tưởng chừng đã ngã ngũ sau khi ông Trump tuyên bố đã thông qua thỏa thuận giữa ByteDance, Oracle và Walmart "về mặt ý tưởng" để thành lập TikTok Global. Thế nhưng sau khi nội dung của bản thỏa thuận được công bố, thương vụ này bỗng dưng bị chững lại.

Mâu thuẫn

ByteDance cho biết công ty sẽ giữ 80% cổ phần của TikTok và bán lại 20% cổ phần cho Walmart và Oracle lần lượt với tư cách "đối tác thương mại" và "đối tác công nghệ đáng tin cậy". Truyền thông đã thật sự bối rối khi Oracle đưa ra một bản thông báo riêng dường như mâu thuẫn với điểm trên. Theo đó, Oracle khẳng định phía Mỹ sẽ có quyền sở hữu đa số và "ByteDance sẽ không có sở hữu trong TikTok Global".

Mặc cho điểm mâu thuẫn này, có một điều mà giới quan sát đồng tình đó là thỏa thuận mới vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu tiên quyết của phía Mỹ, đồng thời cũng không được lòng cả Trung Quốc.

Nội dung của thỏa thuận mới về cơ bản sẽ trao quyền cho Oracle trong việc đảm nhận dữ liệu người dùng tại Mỹ của TikTok cũng như bảo mật hệ thống máy tính nhằm đảm bảo các quy định an ninh quốc gia của Mỹ. Walmart, bên cạnh đó, sẽ cung cấp dịch vụ thương mại, hoàn thiện thanh toán và các dịch vụ khác cho công ty mới.

"Chúng tôi vui mừng rằng đề xuất của TikTok, Oracle và Walmart sẽ giải quyết được các lo ngại về an ninh của Chính phủ Mỹ, đồng thời giải đáp các thắc mắc về tương lai của TikTok tại Mỹ", TikTok viết trong thông báo mới nhất.

Thế nhưng, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông sẽ không ủng hộ thỏa thuận mới, hôm 21-9. Ông Trump cảnh báo ông chỉ thông qua thỏa thuận này khi Walmart và Oracle là cổ đông đa số của TikTok Global. Tuyên bố của ông Trump cho thấy thỏa thuận về TikTok Global vẫn có thể đổ vỡ.

Chưa bên nào hài lòng

Dù không đưa ra bằng chứng cụ thể, cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Mỹ đều thống nhất rằng TikTok là nguy cơ an ninh quốc gia, khi ứng dụng này có thể tạo "cửa hậu" cho Bắc Kinh thu thập dữ liệu người dùng của Mỹ. Chính phủ của Tổng thống Trump cũng đưa ra yêu cầu TikTok ở Mỹ phải thuộc kiểm soát của công ty Mỹ nếu ứng dụng này còn muốn hoạt động tại đây.

Theo thỏa thuận mới, Oracle sẽ trở thành nhà cung cấp ứng dụng đám mây cho TikTok với kỳ vọng sẽ nâng tính cạnh tranh của Oracle trong thị trường công nghệ đám mây hiện nay. Tuy nhiên, một nhân viên của TikTok nói với NPR rằng TikTok hiện đang lưu trữ dữ liệu của người dùng tại Mỹ trên máy chủ của Google Cloud. Nói cách khác, như giáo sư công nghệ Kirsten Martin của ĐH Notre Dame, việc Oracle nắm phần quản lý dữ liệu không thật sự giải quyết vấn đề về an ninh.

Trong khi đó, cựu giám đốc an ninh của Facebook Alex Stamos cũng viết trên Twitter rằng thuật toán chủ chốt của TikTok vẫn nằm trong tay ByteDance, do đó sẽ không thể giải quyết được mối lo lớn nhất về TikTok.

Ngoài ra, kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của TikTok Global được cho rằng sẽ diễn ra vào năm sau. Sự kiện này sẽ một lần nữa khơi lại vấn đề về quyền sở hữu. Dù vậy, theo nguồn thạo tin của tờ New York Times, 80% của TikTok Global do ByteDance nắm giữ sẽ được chia cho các cổ đông hiện tại của công ty, trong đó bao gồm những nhà đầu tư lớn của Mỹ. Kết quả được cho là sẽ giúp các cổ đông Mỹ chiếm đa số trong TikTok Global.

Một nguồn tin khác của New York Times nói các công ty trong thỏa thuận mới đang cố gắng thuyết phục Chính phủ Mỹ rằng việc thay đổi quyền sở hữu sẽ được thực hiện và hoàn tất trước đợt IPO.

Mặt khác, thỏa thuận mới cũng không thể chiều lòng Bắc Kinh. Trong bài viết đăng ngày 21-9, tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc chỉ trích các điều khoản trong thỏa thuận TikTok Global thể hiện sự "bắt nạt" của Washington.

Thời báo Hoàn cầu cũng cảnh báo thỏa thuận về TikTok Global có thể sẽ không được Chính phủ Trung Quốc chấp thuận. Cuối tháng 8, Bắc Kinh đã sửa đổi danh mục các công nghệ bị cấm hay hạn chế xuất khẩu. Sửa đổi này nhiều khả năng sẽ ngăn ByteDance đính kèm mã nguồn trong thỏa thuận cùng các công ty Mỹ.