Thượng đỉnh EU-Trung Quốc: Bất đồng bao trùm, tin tưởng mong manh

Các quan chức EU và Trung Quốc đã có cuộc gặp Thượng đỉnh hôm 14/9 nhưng hội nghị này đã không đạt được những kết quả như họ kỳ vọng.

Trước đó, EU và Trung Quốc có kế hoạch gặp nhau tại Leipzig, Đức vào tháng này giữa bối cảnh cả hai đều mong chờ việc ký một thỏa thuận đầu tư trước khi năm 2020 kết thúc. Tuy nhiên, do đại dịch Covid-19 và hầu như rất ít tiến triển đạt được trong quá trình đàm phán đến nay, Hội nghị Thượng định EU - Trung Quốc đã thu hẹp lại thành một cuộc họp trực tuyến.

"Sự tin tưởng rất mong manh", Yu Jie, học giả nghiên cứu cấp cao tại Chatam House nhận định với CNBC.

EU và Trung Quốc thường xung đột với nhau về các vấn đề nhân quyền, thương mại và chính sách kinh tế. Hồi tháng 6, chỉ vài ngày sau cuộc gặp với các quan chức châu Âu, Trung Quốc đã thông qua luật an ninh quốc gia mới ở Hong Kong - một động thái mà EU phản đối mạnh mẽ.

Trong khi đó, nhân chuyến thăm gần đây tới 5 nước châu Âu, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã cảnh báo Chủ tịch Thượng viện Séc sẽ phải "trả giá đắt" vì chuyến thăm tới Đài Loan. Ngay sau đó, tại cuộc họp báo chung, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã công khai chỉ trích ông Vương Nghị về lời đe dọa này.

Bên cạnh đó, đại dịch Covid-19 xuất hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc vào cuối năm 2019 cũng khiến mối quan hệ 2 bên trở nên phức tạp hơn.

Charles Michel, chủ tịch Hội đồng châu Âu đã khẳng định hồi tháng 6 trong một cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng: "Chúng ta phải thừa nhận rằng chúng ta không chia sẻ cùng giá trị, hệ thống chính trị hay cách tiếp cận với chủ nghĩa đa phương".

Ông Michel cũng khẳng định: "Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc kiềm chế các hành động đơn phương ở Biển Đông, tôn trọng luật pháp quốc tế và tránh leo thang căng thẳng".

Lãnh đạo 2 bên đã xem xét việc đàm phán đầu tư, thảo luận về vấn đề biến đổi khí hậu và cách phản ứng của mỗi bên với đại dịch Covid-19 trong cuộc họp hôm 14/9.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng tham gia hội nghị này. Tuy nhiên các chuyên gia đã đặt câu hỏi về những tiến triển đạt được tại hội nghị trên.

"Tôi không nghĩ chúng ta sẽ nghe về bất kỳ tiến triển đáng kể nào", Janka Oertel, giám đốc về chính sách đối ngoại phụ trách khu vực châu Á của Hội đồng Quan hệ Quốc tế châu Âu nhận định với CNBC.

EU và Trung Quốc đã bắt đầu đàm phán về thỏa thuận đầu tư từ năm 2014. Brussels kỳ vọng rằng thỏa thuận này sẽ giúp các nhà đầu tư châu Âu dễ dàng tiếp cận với thị trường Trung Quốc.

EU cho rằng các công ty của họ đang hoạt động ở Trung Quốc không được hưởng mức độ minh bạch và sự cạnh tranh công bằng như các công ty Trung Quốc tại EU. Tuy nhiên, các nhà đàm phán vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể nào về vấn đề này cũng như việc liệu có đạt được một thỏa thuận vào cuối năm nay hay không vẫn là một câu hỏi.

Theo nhà quan sát Oertel, sự không chắc chắn về việc ai sẽ là người chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ sắp tới và một châu Âu có lập trường ngày càng hoài nghi với Trung Quốc cũng ảnh hưởng không nhỏ đến các cuộc trao đổi EU - Trung Quốc hiện nay./.