Thương chiến Mỹ-Trung vẫn "song hành" với cuộc chạy đua công nghệ

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trở nên bớt nóng do Bắc Kinh viện cớ đại dịch để minh chứng cho việc Trung Quốc không đáp ứng các điều kiện của thỏa thuận về việc mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa của Mỹ.

Tạp chí Diplomat của Mỹ ngày 2/3 đăng bài viết phân tích với nhận định, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung vẫn đang tiếp tục diễn ra. Cựu Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ của mình bằng cách điều tra các hành vi thương mại không công bằng ở Trung Quốc và sau đó áp thuế 25% đối với quốc gia châu Á này.

Bốn năm sau, các mức thuế đó vẫn còn đó. Ngay cả sau khi thỏa thuận thương mại giai đoạn một được ký kết vào tháng 1/2020, các mức thuế quan của Mỹ đối với các sản phẩm của Trung Quốc vẫn được duy trì.

Khi đại dịch COVID-19 xảy ra, cuộc chiến thương mại trở nên bớt nóng do Bắc Kinh viện cớ đại dịch để minh chứng cho việc Trung Quốc không thể đáp ứng các điều kiện của thỏa thuận về việc mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa của Mỹ trong giai đoạn từ 2017-2021. Chiến tranh thương mại tiếp tục tàn phá nền kinh tế Mỹ ngay cả dưới thời chính quyền mới của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Chính quyền của ông Biden đã không thực hiện thay đổi nào đối với cơ cấu thuế quan áp với Trung Quốc và được cho là đang xem xét lại Thỏa thuận thương mại giai đoạn một. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị gần đây đã đề nghị Tổng thống Joe Biden khởi động lại các cuộc đàm phán với Trung Quốc để dỡ bỏ thuế quan và lệnh trừng phạt. Ông Vương Nghị cho rằng Mỹ đã giảm đáng kể các cuộc đàm phán song phương ở tất cả các cấp.

Trong khi các cuộc đàm phán về cuộc chiến thương mại vẫn chưa thành hiện thực, vào cuối tháng Hai, Tổng thống Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm xem xét chuỗi cung ứng toàn cầu trong bốn ngành bị ảnh hưởng mạnh bởi đại dịch. Những ngành này bao gồm chip máy tính, pin xe điện dung lượng lớn, dược phẩm và các khoáng chất quan trọng trong thiết bị điện tử.

Năm ngoái, ngành công nghiệp bán dẫn đã phải đối mặt với sự tắc nghẽn nghiêm trọng khi bắt đầu đại dịch toàn cầu do các nhà máy của Trung Quốc bị đóng cửa. Các ngành công nghiệp này cũng bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và hai cú sốc bên ngoài đã khiến nhiều giám đốc điều hành cấp cao phải đánh giá lại khả năng phục hồi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chiến lược chuỗi cung ứng mới của ông Biden sẽ yêu cầu đánh giá trong 100 ngày đối với các nhà sản xuất và nhà phân phối trong các ngành công nghiệp quan trọng này và đánh giá kéo dài một năm về chuỗi cung ứng trong sáu ngành rộng hơn. Mục đích chính của việc xem xét này là để hiểu các ngành đang gặp rủi ro ở mức độ nào và cuối cùng là thuyết phục các ngành đang gặp nguy cơ di chuyển các nhà cung cấp ra khỏi các địa điểm rủi ro.

Việc chính quyền của ông Biden sẽ thay đổi cấu trúc chuỗi cung ứng như thế nào vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, về phần mình, Trung Quốc lưu ý rằng ngành công nghiệp bán dẫn đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu để tăng trưởng lành mạnh, nhưng họ cũng muốn tăng cường khả năng tự cung tự cấp trong các công nghệ cạnh tranh.

Kết quả của việc xem xét chuỗi cung ứng có thể được sử dụng trong các cuộc đối thoại với Trung Quốc về các chuỗi cung ứng hiện có. Tuy nhiên, các quan chức thương mại Mỹ không khẳng định rằng điều này sẽ được sử dụng như một điểm khởi đầu để xem xét các điều kiện của cuộc chiến thương mại.

Cho đến khi cuộc thương chiến được giải quyết, thiệt hại do chi phí cao hơn sẽ tiếp tục gia tăng. Mỹ vẫn áp các mức thuế cao đối với 370 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc, từ các bộ phận máy móc đến thủy sản.

Cuộc chiến thương mại đang diễn ra gây tốn kém và cần được giải quyết ngay bây giờ. Các vấn đề cần được giải quyết trong suốt cuộc chiến thương mại vượt ra ngoài việc xem xét lại chuỗi cung ứng.

Chúng bao gồm các nội dung trong Thỏa thuận giai đoạn một, bao gồm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ và mở rộng mua bán thương mại, cũng như cách tiếp cận đối lập giữa hai bên về thương mại song phương, coi thặng dư thương mại giữa hai nước là không công bằng đối với Mỹ. Cần dành thời gian để giải quyết những vấn đề này một cách thận trọng thông qua một loạt các cuộc gặp giữa Mỹ và Trung Quốc.

Chính quyền của ông Biden đã bày tỏ mong muốn thảo luận về các vấn đề thương mại Mỹ-Trung với các đồng minh trước tiên. Điều quan trọng là Mỹ phải làm điều này ngay lập tức để có thể "sửa chữa" mối quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc.

Ý nghĩa của việc Chính phủ Mỹ ưu tiên rà soát chuỗi cung ứng là Washington muốn đảm bảo chuỗi cung ứng của mình để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và tăng khả năng cạnh tranh với Bắc Kinh trong sản xuất các hàng hóa như chất bán dẫn. Mặc dù vậy, Mỹ không nên lãng phí thời gian can dự với Trung Quốc để củng cố mối quan hệ đôi bên cùng có lợi trong quá khứ.

Nhu cầu cần phải can dự ngay lập tức với Trung Quốc là đặc biệt quan trọng nếu các khía cạnh của chính sách công nghệ của Trung Quốc bị coi là "chủ nghĩa chuyên chế về công nghệ".

Khi Mỹ chuẩn bị việc đánh giá và xem xét về mặt pháp lý nhằm mục đích cuối cùng là đưa ngành sản xuất chip trở về nước và đầu tư nhiều hơn vào công nghệ, trọng tâm trong các cuộc đàm phán của Mỹ với Trung Quốc nên tập trung vào các cách thức mà hai nước có thể hợp tác và giảm thiểu những tác động xấu nhất chiến tranh thương mại./.