Thương chiến Mỹ - Trung đang đi theo hướng kết thúc?

Việc miễn trừ thuế quan không có tác động đáng kể nếu đàm phán thương mại Mỹ -Trung vẫn khôngđạt được kết quả.

Hãng tin Reuters ngày 24-3 dẫn thông báo của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho biết Nhà Trắng đã chính thức khôi phục trạng thái miễn trừ thuế quan đối với 352 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc (TQ).

Đa dạng mặt hàng Trung Quốc được Mỹ miễn thuế

Hầu hết mặt hàng TQ được Mỹ miễn thuế quan thuộc lĩnh vực sản xuất công nghiệp như máy bơm và động cơ điện, một số bộ phận ô tô và hóa chất đến linh kiện sản xuất màn hình TV. Giá trị các mặt hàng nhập khẩu của TQ được Mỹ miễn thuế lần này ước tính khoảng 370 tỉ USD vốn bị áp dụng mức thuế quan từ 7,5% đến 25% trong khuôn khổ cuộc thương chiến Mỹ - Trung dưới thời Tổng thống Donald Trump. Thông báo nêu rõ quyết định khôi phục miễn trừ thuế quan nói trên có hiệu lực hồi tố từ ngày 12-10-2021 đến hết ngày 31-12-2022.

Người phát ngôn Bộ Thương mại TQ Shu Jueting cho rằng quyết định này có lợi cho việc bình thường hóa dòng chảy thương mại của những sản phẩm nói trên và hy vọng quan hệ thương mại hai nước sẽ trở lại bình thường trong thời gian sớm nhất.

“Trong bối cảnh lạm phát tăng đột biến đi kèm nhiều thách thức khác kìm hãm quá trình khôi phục kinh tế toàn cầu, chúng tôi hy vọng Mỹ có thể nhanh chóng tiến tới bãi bỏ tất cả thuế quan lên hàng hóa của TQ càng sớm càng tốt vì lợi ích cơ bản của người tiêu dùng và nhà sản xuất ở TQ cũng như ở Mỹ” - theo đại diện Bộ Thương mại TQ.

Theo Reuters, dưới thời chính quyền ông Trump, đã từng có hơn 2.200 mặt hàng TQ được miễn trừ thuế quan nhằm giảm thiểu tác động của thương chiến lên một số ngành công nghiệp và nhà bán lẻ hai nước nhưng phần lớn số này đã hết hạn miễn trừ vào cuối năm 2020. Đến tháng 10 năm ngoái, đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai mới bắt đầu khảo sát ý kiến của công chúng và chuyên gia kinh tế về việc có khôi phục miễn trừ đối với 549 mặt hàng TQ hay không và kết quả là 352 mặt hàng đã được duyệt miễn thuế.

Thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa ra khỏi vùng rủi ro

Về cơ bản việc Mỹ miễn trừ thuế quan cho nhiều hàng hóa của TQ là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, để thực sự giải quyết mâu thuẫn thương mại giữa hai nước vẫn cần chờ vào kết quả của các cuộc đàm phán và thành ý của hai bên. Cho tới gần đây, chính quyền Mỹ vẫn tiếp tục cho rằng TQ đã không tuân thủ các cam kết của nước này theo thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 ký hồi năm 2020 với Mỹ.

Theo thỏa thuận này, phía TQ nhất trí tăng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong hai năm 2020 và 2021 thêm ít nhất 200 tỉ USD so với mức của năm 2017. Điều này đồng nghĩa kim ngạch nhập khẩu hàng hóa Mỹ của TQ phải đạt ít nhất 502,4 tỉ USD trong hai năm nói trên.

TQ không nên “tận dụng cơ hội kinh doanh từ các lệnh trừng phạt nhắm vào Nga, cũng như không được giúp Moscow tránh né các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hoặc xử lý các giao dịch tài chính bị cấm” - Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cảnh báo, đồng thời gọi đây là lằn ranh đỏ Washington đặt ra cho Bắc Kinh.

Tuy nhiên, theo các số liệu về tình hình thương mại Mỹ công bố hồi tháng 2, xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ Mỹ sang TQ trong hai năm qua ở mức 288,8 tỉ USD, tức mới chỉ đạt 57% mục tiêu cam kết.

Chia sẻ với đài CNN, người phụ trách các vấn đề quốc tế thuộc Phòng Thương mại Mỹ Myron Brilliant cho biết không loại trừ khả năng Mỹ áp các mức thuế quan mới lên TQ nếu tiến trình đàm phán và tuân thủ thỏa thuận vẫn dậm chân tại chỗ. Các phương án khác cũng đang được Mỹ tính đến, bao gồm phối hợp chặt chẽ hơn với các đồng minh và đối tác để gây sức ép với TQ nhằm tạo ra một sân chơi bình đẳng cho doanh nghiệp quốc tế.

Một số chuyên gia Mỹ thì không cho rằng việc giảm thuế quan lúc này là phù hợp bởi nó có thể tạo điều kiện cho TQ càng không tuân thủ các cam kết với Mỹ.

“Nếu bỏ trừng phạt thuế quan bây giờ, TQ sẽ nghĩ rằng họ sẽ có cơ hội đàm phán một thỏa thuận tốt ngay cả khi không tuân thủ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1. Dù chính quyền ông Biden (Tổng thống Mỹ Joe Biden) có thể không thích nghe điều này nhưng chúng ta vẫn nên duy trì thuế quan thêm một thời gian nữa để gây áp lực với TQ trên bàn đàm phán” - ông Stephen Vaughn, cựu cố vấn của Đại diện thương mại Mỹ thời ông Trump, nhận định.