Thuốc lá lậu xâm nhập nội địa

Diễn biến của hoạt động vận chuyển buôn bán thuốc lá lậu rất phức tạp, chủ yếu xâm nhập từ dọc biên giới Tây Nam vào thị trường Việt Nam để tiêu thụ. Nhất là dọc biên giới khu vực Tây Nguyên và Tây Nam bộ.

Thời gian qua, tình hình buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu tại khu vực Tây Nguyên và các tỉnh phía Nam chưa bao giờ hết nóng. Mặc dù, các cơ quan chức năng đã có nhiều giải pháp, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vụ việc, song vì lợi nhuận, các đối tượng buôn lậu vẫn bất chấp sử dụng nhiều thủ đoạn để qua mắt cơ quan chức năng. Vấn nạn thuốc lá lậu không chỉ gây thất thu ngân sách Nhà nước, gây mất trật tự xã hội, mà còn tiềm ẩn hiểm họa khôn lường đối với sức khỏe người sử dụng vì không kiểm soát được chất lượng...

Theo ước tính, trung bình mỗi ngày, lượng thuốc lá nhập lậu qua các tỉnh biên giới lên đến 400-500 ngàn bao các loại. Trong đó 80% là Jet và Hero. Thuốc lá lậu được ngụy trang, cất giấu rất tinh vi, các đường dây vận chuyển tổ chức chuyên nghiệp, luôn cử người theo dõi các lực lượng chức năng… Đặc biệt, các đầu nậu không chỉ thuê dân nghèo, mà còn thuê các đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy… vận chuyển, nên khi bị lực lượng chức năng bắt giữ thường manh động, chống đối.

Theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, thuốc lá lậu được phân phối vào các tiệm tạp hóa, như tại các tỉnh Tây Nguyên và Tây Nam, được bán tràn lan và công khai mà không bị lực lượng chức năng xử lý. Tại TP. Hồ Chí Minh, những điểm bán thuốc lá lậu nổi tiếng như chợ Học Lạc quận 5, chợ Trần Quốc Toản quận 3, chợ Tây Ninh quận Tân Bình vẫn khá tấp nập dù không còn công khai như trước…

Tại khu vực Tây Nguyên, huyện biên giới Đức Cơ (Gia Lai) được xác định là điểm nóng về vận chuyển thuốc lá lậu. Do vậy, các lực lượng chức năng thường xuyên phối hợp tổ chức các đợt truy quét, đẩy đuổi, xử lý các trường hợp vi phạm. Nhờ đó, đã triệt phá các vụ vận chuyển thuốc lá lậu lớn thâm nhập qua biên giới. Mới đây, các lực lượng chức năng của địa phương đã phá thành công đường dây vận chuyển thuốc lá lậu qua biên giới lớn, thu giữ hơn 76.000 bao thuốc lá ngoại các loại.

Theo cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai, đường dây này có nhiều đối tượng tham gia. Nguồn hàng được mua từ các đối tượng người Campuchia, sau đó vận chuyển bằng ô tô về tập kết tại kho của 1 công ty nằm trong Khu Công nghiệp Trà Đa, ở TP. Pleiku (Gia Lai) trước khi đưa đến các địa bàn khác tiêu thụ. Mỗi chuyến xe vận chuyển khoảng 20.000 bao thuốc lá lậu các loại như JET, Esse…. Lực lượng công an xác định nhóm đối tượng này hoạt động hàng ngày và hầu hết đều tẩu tán tang vật trót lọt, không để lượng hàng hóa tồn đọng lâu ngày.

Cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai đã tạm giữ Trương Văn Toản, Lê Thế Hoàng là các đối tượng vận chuyển thuốc lá lậu về kho trên xe bán tải BKS 81C-160.53 cùng 4 đối tượng khác nằm trong đường dây này gồm Trương Thị Mỹ Dung, Võ Linh Vũ cùng trú TP.Pleiku; Lê Diệp Phú Thịnh trú tại huyện Đức Cơ và Lê Thị Mỹ Hạnh trú tại huyện Chư Prông. Đồng thời, đã có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can với 6 đối tượng này về hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm trong vụ bắt giữ hơn 76 ngàn gói thuốc lá lậu tại Gia Lai.

Theo lực lượng chức năng tỉnh Gia Lai, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép trên địa bàn biên giới thường diễn ra nhỏ lẻ để qua mặt cơ quan chức năng.

Theo các chuyên gia, việc xử lý hoạt động vận chuyển, buôn bán thuốc lá lậu hiện nay có nhiều điểm còn vướng mắc. Ví như, việc xử lý về mặt hình sự khó khăn. Bởi theo quy định của Bộ luật Hình sự, các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá ngoại nhập lậu có số lượng từ 1.500 bao trở lên phải chịu truy cứu trách nhiệm hình sự. Thực tế, các lực lượng chức năng bắt nhiều vụ từ 1.500 bao trở lên nhưng không bắt được đối tượng thực hiện hành vi. Cho nên, dù cơ quan chức năng có khởi tố vụ án theo quy định, nhưng không xác định được đối tượng nên sau khi hết thời hạn điều tra phải ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án, dẫn đến số vụ việc tạm đình chỉ tăng cao.

Hay như, trước đây tiêu hủy hết tang vật thì được hỗ trợ kinh phí theo thông tư 19 của Bộ Tài chính, nhưng hiện nay thực hiện theo Quyết định 20, phải xác định được chất lượng thuốc lá nào đảm bảo chất lượng thì tái xuất, không thì mới tiêu hủy… Nhưng công tác giám định, đánh giá mặt hàng này cần tiêu hủy hay đấu giá vẫn chưa có cơ quan chuyên môn thực hiện...

Vậy nên, để phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại một cách có hiệu quả, theo các chuyên gia, cơ quan chức năng cần thống nhất hướng xử lý các vụ việc. Trong đó, Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cần tham mưu cho Chính phủ ban hành cơ chế, đề ra các giải pháp để các lực lượng sớm xử lý lượng thuốc lá nhập lậu, đảm bảo yêu cầu xử lý được đối tượng, tang vật và ngăn chặn được tình trạng buôn lậu thuốc lá qua biên giới.