Thu không đủ chi, Chính phủ dự kiến vay 435.600 tỷ đồng để chi tiêu và trả nợ

Báo cáo với Quốc hội về dự kiến vay, trả nợ công năm 2020, Chính phủ cho biết vay bù đắp bội chi ngân sách trung ương là hơn 217.800 tỷ đồng, vay trả nợ gốc của ngân sách trung ương là 217.800 tỷ đồng, vay để nhận nợ Bảo hiểm xã hội 9.100 tỷ đồng.

Ngân sách thâm hụt, chi thường xuyên gia tăng theo thời gian, cùng với nợ bảo hiểm xã hội khiến số tiền thu về NSNN không đủ phục vụ nhu cầu chi tiêu. Ngoài ra, áp lực trả nợ tới hạn cũng khiến áp Chính phủ phải dụng phương án "vay nợ mới trả nợ cũ".

Thu không đủ chi, Chính phủ dự kiến vay 459.400 tỷ đồng để bù đắp

Cụ thể, theo báo cáo tình hình nợ công năm 2019 và dự kiến năm 2020 do Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thay mặt Chính phủ ký, rồi gửi tới các ĐBQH tham dự kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV cho thấy, nhiệm vụ huy động vốn vay của Chính phủ cho cân đối ngân sách trung ương (NSTƯ) năm 2020 là 459.400 tỷ đồng. Con số này bao gồm: vay bù đắp bội chi NSTƯ là 217.800 tỷ đồng, vay để trả nợ gốc của NSTƯ là 217.800 tỷ đồng, vay để nhận nợ Bảo hiểm xã hội 9.100 tỷ đồng.

Ngoài ra, sẽ giải ngân nguồn vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài khoảng 107.400 tỷ đồng. Trong đó, phần vốn cho các dự án trong danh mục kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 khoảng 60.000 tỷ đồng, vay cho hành chính sự nghiệp 4.000 tỷ đồng, cho vay lại 43.400 tỷ đồng.

Thêm vào đó, là khoản huy động từ nguồn ngân quỹ nhà nước và các nguồn khác khoảng 95,4 tỷ đồng.

Về nghĩa vụ trả nợ, Chính phủ dự kiến trả trong năm 2020 khoảng 379.100 tỷ đồng. Với dự kiến vay, trả nợ của Chính phủ, của chính quyền địa phương... dự báo đến cuối năm 2020, nợ công khoảng 54,3% GDP, nợ Chính phủ khoảng 48,5% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia so với GDP khoảng 45,5%.

Rủi ro lãi suất tiềm ẩn trong danh mục nợ nước ngoài

Báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra rủi ro lãi suất danh mục nợ nước ngoài có xu hướng gia tăng do tỷ trọng các khoản vay có lãi suất thả nổi tăng (từ mức 8,8% dư nợ nước ngoài của Chính phủ năm 2015 lên mức 11,4% năm 2019).

Đối với danh mục nợ nước ngoài của Chính phủ, các nhà tài trợ đã từng bước điều chỉnh chính sách hợp tác phát triển với Việt Nam theo hướng chuyển dần từ việc cung cấp ODA sang các khoản vay với điều kiện kém ưu đãi hơn, chi phí huy động vốn của một số khoản vay tăng gấp đôi so với giai đoạn trước đây làm gia tăng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ.

Trong 5 năm tới, các khoản vay ODA sẽ giảm dần, tiến đến kết thúc, dẫn đến thiếu hụt nguồn vốn vay dài hạn, ưu đãi cho đầu tư. Thay vào đó, Chính phủ cần huy động các khoản vay mới với điều kiện kém ưu đãi hơn nhiều, sát với thị trường để bù đắp thiếu hụt cho cân đối NSNN và đầu tư công trung hạn.