Thu hút dòng vốn ngoại vào thị trường chứng khoán Việt cần những yếu tố gì?

Lãnh đạo Pyn Elite Fund nhận định, Việt Nam trong một năm tới vẫn rất khả quan và là một trong những thị trường tiềm năng nhất trên thế giới. Nếu thị trường được nâng hạng, tập nhà đầu tư nước ngoài sẽ lớn hơn, hàng nghìn đối tác ngoại có thể tiếp cận. Đó là điều tốt cho thị trường trong dài hạn.

Theo số liệu từ SSI Research, chỉ trong tháng 9, khối ngoại đã bán ròng mạnh với tổng giá trị là 3.500 tỷ đồng, đây là mức cao nhất kể từ tháng 3 năm nay. Giao dịch khối ngoại kém khả quan kể từ nửa cuối tháng 8 và tương đồng với diễn biến của khối ngoại trong khu vực (ngoại trừ Indonesia, nhờ lợi thể về xuất khẩu nguyên vật liệu thô).

Không chỉ có giao dịch, dòng tiền ngoại từ các quỹ ETF và các quỹ chủ động cũng không tích cực. Theo đó, hoạt động thận trọng ở chiều giải ngân khiến dòng vốn ETF bị rút ròng tổng cộng 316 tỷ đồng trong tháng 9, chỉ sau mức rút ròng vào tháng 3 năm nay. Xu hướng giải ngân từ các quỹ chủ động trong tháng 8 đã không được duy trì trong tháng 9, khi chúng tôi quan sát thấy hầu hết đều ghi nhận rút ròng (hoặc vào ròng khá khiêm tốn). Điều này đã khiến tổng lượng rút ròng trong tháng 9 ghi nhận ở mức hơn 440 tỷ đồng.

Trên thực tế, việc rút ròng tương đồng với xu hướng giảm tỷ trọng vào các quỹ cổ phiếu trên thế giới, trong bối cảnh rủi ro suy thoái khiến các nhà quản lý quỹ sẽ giảm thiểu vào các tài sản tài chính rủi ro.

Việc dòng vốn ngoại kém tích cực trên thị trường Việt Nam trong giai đoạn tháng 9 cũng dễ lý giải, bởi khối ngoại chịu sự chi phối của việc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất và thị trường toàn cầu nhiều biến động. Các chuyên gia của SSI Research cũng cho rằng, diễn biến dòng vốn vào thị trường chứng khoán Việt Nam trong tháng 9 tiếp tục không có quá nhiều khác biệt so với kỳ vọng và chịu ảnh hưởng mạnh bởi xu hướng của thế giới.

Việt Nam được đánh giá là có lợi thế lớn trong việc giữ chân dòng vốn ngoại khi tăng trưởng kinh tế mạnh, vĩ mô ổn định, nhất là lạm phát khá thấp và tỷ giá không quá biến động. Và động thái quay lại mua ròng trong 2 tuần đầu tháng 10 này đã củng cố thêm cho việc khối này vẫn đặt niềm tin vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Thực tế, trong bối cảnh Thị trường chứng khoán Việt Nam rơi vào xu hướng tiêu cực, các quỹ ngoại tại Việt Nam như Dragon Capital, VinaCapital, Vietnam Holdings hay Pyn Elitt Fund vẫn đánh giá cao cơ hội nổi bật của Việt Nam, bất chấp bối cảnh suy thoái đang phát tín hiệu trên thế giới.

“Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới. Nhờ môi trường nội địa lẫn toàn cầu thuận lợi, GDP Việt Nam đã tăng trưởng 15 lần trong 25 năm qua. Việt Nam cũng là quốc gia Đông Nam Á duy nhất duy trì tăng trưởng kinh tế dương trong 2 năm gần đây bất chấp đại dịch COVID-19. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo Việt Nam sẽ là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á”, CSOP, công ty quản lý tài sản tập trung vào đầu tư tại thị trường Trung Quốc đánh giá.

Theo nhận xét của bà Nguyễn Hoài Thu, Giám đốc điều hành Khối đầu tư Chứng khoán và Trái phiếu VinaCapital, thị trường chứng khoán Việt Nam đang rất rẻ so với khu vực khi so sánh P/E của Việt Nam với các nước trong khối ASEAN và TIP (bao gồm Thái Lan, Indonesia và Philippines). Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận thuần của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam cũng vượt bậc so với các nước trong khu vực ASEAN.

Trong khi đó, mặc dù ghi nhận hiệu suất đầu tư “tệ” nhất 29 tháng với quy mô danh mục giảm 1.400 tỷ đồng trong tháng 9 vừa qua, nhưng ông Petri Deryng, người đứng đầu quỹ Pyn Elite Fund vẫn cho rằng, Việt Nam là một trong những thị trường tốt nhất thế giới và đầu tư nhắm tới dài hạn với lợi nhuận 200 – 300%. “Nền kinh tế ổn định và triển vọng thu nhập bền vững của Việt Nam sẽ thúc đẩy thị trường chứng khoán nhanh chóng tăng trở lại, một khi bất ổn lắng xuống”, ông Petri Deryng nói.

Hiện tại vẫn có nhu cầu rót vốn từ các nhà đầu tư Thái Lan và các nước châu Á khác nhưng dòng vốn này chưa lớn. Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng, nhà đầu tư nước ngoài có thể tham gia nhiều hơn vào thị trường Việt Nam. “Việt Nam trong một năm tới vẫn rất khả quan và là một trong những thị trường tiềm năng nhất trên thế giới. Nếu thị trường được nâng hạng, tập nhà đầu tư nước ngoài sẽ lớn hơn, hàng nghìn đối tác ngoại có thể tiếp cận. Đó là điều tốt cho thị trường trong dài hạn”, lãnh đạo Pyn Elite Fund nhận định.

Mặc dù tháng 9 vừa qua, Việt Nam “lỡ hẹn” cơ hội nâng hạng thị trường mới nổi, tiếp tục ở lại nhóm thị trường cận biên (Frontier) và nằm trong danh sách theo dõi thị trường mới nổi loại 2, nhưng FTSE Russell cho biết sẽ đánh giá lại cơ hội chính thức nâng hạng thị trường mới nổi loại 2 của Việt Nam vào tháng 3/2023.

FTSE Russell cho biết, tiến độ của quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam chậm hơn dự kiến một phần do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Đồng thời, Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí "Chu kỳ thanh toán (DvP)" khi đang bị xếp ở mức "hạn chế". Điều này là do thông lệ thị trường thực hiện kiểm tra trước giao dịch để đảm bảo sự sẵn có về vốn trước khi thực hiện giao dịch.

Đây cũng chính là lý do khiến thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chưa trải qua những lần giao dịch thất bại, làm cho FTSE đặt tiêu chí “Cách giải quyết và các chi phí đi kèm với giao dịch thất bại” (hay còn được gọi là “tỷ lệ giao dịch thất bại hiếm) ở trạng thái “N/A”. Việt Nam cần cải thiện ở khâu đăng ký tài khoản, trong đó cần có những cơ chế tạo điều kiện hơn cho nhà đầu tư nước ngoài giao dịch chứng khoán đã hết “room”.

Liên quan đến vấn đề này, trong thông báo mới nhất, Bộ Tài chính nhấn mạnh, vấn đề nâng hạng thị trường chứng khoán là một trong những mục tiêu lớn đang được hướng tới. Trên thực tế, việc nâng hạng thị trường đã được đưa vào Đề án "Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025" và dự thảo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030.

Bộ Tài chính cũng cho biết, thời gian qua, cơ quan quản lý đã và đang nỗ lực, đặt quyết tâm cao để thúc đẩy, rút ngắn lộ trình được nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam và đã đạt được một số thành quả nhất định. "Dựa trên các tiêu chí mà các tổ chức xếp hạng yêu cầu, Việt Nam đã đạt được nhiều tiêu chí quan trọng, tuy nhiên vẫn còn nhiều tiêu chí cần có quyết tâm chung, sự phối hợp chặt chẽ từ các bộ, ngành liên quan để tháo gỡ khó khăn giúp thị trường sớm được nâng hạng trong thời gian tới", Bộ Tài chính thông tin.