Thỏa thuận Mỹ-Trung thiếu các chi tiết rõ ràng

Mỹ và Trung Quốc vừa nhất trí thỏa thuận thương mại giai đoạn một để khép lại cuộc chiến tranh thương mại kéo dài 17 tháng qua. Song chưa nước nào công bố nội dung chi tiết của thỏa thuận. Phía Mỹ đã hé lộ một số nhượng bộ cụ thể của Trung Quốc nhưng Bắc Kinh từ chối xác nhận chúng.

Hôm 15-12, Ủy ban Thuế vụ thuộc Quốc Vụ viện Trung Quốc thông báo Trung Quốc đã hoãn áp thuế thêm đối với một số mặt hàng của Mỹ như ngô và lúa mì, ô tô và linh kiện ô tô... dự kiến áp thuế vào ngày này. Thông báo cho biết các biện pháp áp thuế khác với hàng hóa Mỹ vẫn được giữ nguyên.

Thông báo có đoạn: “Trung Quốc hy vọng làm việc với Mỹ dựa trên sự trên sự bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau để giải quyết đúng đắn các mối quan tâm cốt lõi của nhau và thúc đẩy sự phát triển ổn định các mối quan hệ thương mại và kinh tế Trung-Mỹ”.

Động thái trên được ra sau khi Nhà Trắng và Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đạt được thỏa thuận giai đoạn một với Trung Quốc. Hôm 13-12, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một vừa đạt được với Bắc Kinh, Trung Quốc nhất trí mua thêm ít nhất 200 tỉ đô la hàng hóa và dịch vụ Mỹ trong hai năm tới so với mức gần 190 tỉ đô la vào năm 2017.

Theo ông Lighthizer, riêng về nông sản Mỹ, Trung Quốc cam kết tăng mua thêm 32 tỉ đô la trong hai năm tới, tức 16 tỉ đô la mỗi năm. Ngoài con số này, Bắc Kinh sẽ nỗ lực (chứ không cam kết) mua thêm 5 tỉ đô la nông sản Mỹ mỗi năm.

Đổi lại, Mỹ đồng ý hoãn vòng áp thuế 15% với 156 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc vào ngày 15-12, bao gồm nhiều mặt hàng tiêu dùng quan trọng như điện thoại di động, màn hình máy tính, đồ chơi.

Mỹ cũng chấp thuận giảm mức thuế 15% đối với 120 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc về mức 7,5%. 120 tỉ đô la hàng hóa này bị Mỹ áp thuế hồi đầu tháng 9. Tuy nhiên, Mỹ sẽ giữ nguyên mức thuế 25% đối với 250 tỉ đô la hàng hóa khác của Trung Quốc.

Các quan chức Mỹ tiết lộ thỏa thuận dài 86 trang này sẽ được các trưởng đoàn đàm phán Mỹ-Trung chính thức ký kết vào tuần đầu tiên của tháng 1-2020.

Ông Lighthizer cho biết thỏa thuận còn bao gồm các cam kết chi tiết của Trung Quốc về các vấn đề bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, nông nghiệp, dịch vụ tài chính, tiền tệ và tỷ giá hối đoái. Ông nói nội dung chi tiết của thỏa thuận sẽ được công bố trong vài tuần tới.

Tuy nhiên, các quan chức Trung Quốc từ chối xác nhận về các con số cụ thể hoặc thời gian tăng mua nông sản Mỹ và chỉ nói rằng “sẽ tăng mua nông sản Mỹ đáng kể”. Họ cũng không đề cập đến cam kết giảm thuế của Mỹ.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Trung Quốc Hàn Tuấn nói Trung Quốc sẽ mua thêm lúa mì, ngô và gạo của Mỹ nhưng không đề cập đến các thông tin chi tiết về các con số cam kết tăng mua nông sản Mỹ.

Tại cuộc họp báo vào khuya ngày 13-12, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Vương Thụ Văn cho biết thỏa thuận thương mại giai đoạn một bao gồm 9 chương bao gồm các chương về bản quyền tài sản sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, nông sản và thực phẩm, dịch vụ tài chính, tỷ giá hối đoái và cơ chế giải quyết tranh chấp.
Ông Vương cho biết giờ đây, các nhà đàm phán Mỹ-Trung sẽ thẩm định yếu tố pháp lý và kiểm tra nội dung dịch thuật của thỏa thuận rồi mới sắp xếp ngày ký chính thức.

Theo các quan chức Trung Quốc, thỏa thuận sẽ cung cấp nhiều biện pháp bảo vệ hơn cho các công ty nước ngoài ở Trung Quốc và các công ty Trung Quốc tại Mỹ.

Bàn tròn Kinh doanh, một tổ chức đại diện cho các giám đốc điều hành của các công ty lớn nhất Mỹ, ra tuyên bố hoan nghênh thỏa thuận và nhận định động thái giảm căng thẳng thương mại này là một bước đi tích cực hướng đến giải quyết các vấn đề đầu tư và thương mại quan trọng giữa hai nước.

Tuy nhiên, Chris Murphy, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ gọi nó là “thỏa ước đầu hàng hoàn toàn” của Mỹ vì Trung Quốc không đưa ra bất kỳ cam kết nào về cải cách cấu trúc.

Trao đổi với báo chí, Lighthizer cho biết cả hai nước có thể bắt đầu đàm phán các vấn đề gai góc hơn trước thời điểm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11-2020.

Eswar Prasad , Giáo sư chuyên ngành chính sách thương mại ở Đại học Cornell (Mỹ), nhận định các cam kết tăng mua nông sản Mỹ và các nhượng bộ “khiêm tốn” khác của Trung Quốc hầu như không bù đắp được các thiệt hại mà nhiều khu vực của nền kinh tế Mỹ hứng chịu trong cuộc chiến tranh thương mại kéo dài 17 tháng qua.

“Chúng ta không có trong tay văn bản của thỏa thuận này và cho đến khi chúng ta nắm được nó, chúng ta sẽ không biết thỏa thuận có những nội dung gì”, Craig Allen, Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung, nói.

“Các nhà đàm phán Trung Quốc xác nhận hai nước đã đạt được nội dung cụ thể của thỏa thuận nhưng từ chối xác nhận bất kỳ chi tiết nào. Không rõ chính xác Trung Quốc cam kết tăng mua bao nhiều hàng hóa Mỹ”, Michael Pearce, nhà kinh tế ở Công ty tư vấn Capital Economics, viết trong thư gửi cho các khách hàng.

Theo AP, Washington Post, CNN