Thổ Nhĩ Kỳ "lớn tiếng" cảnh cáo Nga và đe dọa Mỹ

Tổng thống Erdogan vừa đưa ra cảnh cáo cứng rắn với Nga trong cuộc chiến ở Syria, không chỉ vậy ông cũng lớn tiếng đe dọa Mỹ trong dự án F-35, Ankara đang có những bước đi khó hiểu khi "tuyên chiến" với hai cường quốc hàng đầu thế giới.

Từ ngày 28/1 đến nay, quân Chính phủ Syria được Nga hậu thuẫn đang tiến hành đánh vào tỉnh Idlib – thành trì lớn cuối cùng còn lại của phe nổi dậy Syria và đã đạt được một số đột phá quan trọng khi chiếm lại được thành phố nằm ở con đường cao tốc chiến lược - Maaret al-Numan từ tay lực lượng khủng bố và phe nổi dậy Syria. Đây là lần đầu tiên trong hơn 7 năm qua, thành phố trọng yếu Maaret al-Numan quay trở lại nằm trong quyền kiểm soát của Tổng thống Bashar al-Assad.

Động thái này làm người Thổ “lo lắng” khi lực lượng phiến quân do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn có nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn và dấy lên quan ngại về làn sóng người tị nạn chạy khỏi khu vực nằm giáp với biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ này. Idlib hiện đang có 3 triệu người sinh sống, đến nay đã có khoảng 400.000 người từ tỉnh Idlib đang tháo chạy về biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ.

Sohu dẫn báo cáo của hãng tin NTV hôm 29/1 cho biết, Tổng thống Erdogan cáo buộc Nga đang không thực hiện theo các thỏa thuận Astana hay Sochi. Thổ Nhĩ Kỳ đang mất dần sự kiên nhẫn, hiện Thổ Nhĩ Kỳ đang xây dựng hàng loạt ngôi nhà ở tỉnh phía bắc Idlib cho những người dân trốn chạy khỏi các vùng chiến sự.

"Nếu chúng tôi là những đối tác trung thành với Nga trong vấn đề này thì họ phải duy trì lập trường của họ… Mong muốn của chúng tôi là Nga ngay lập tức đưa ra những cảnh báo cần thiết cho chính quyền mà họ xem là bạn bè. Tiến trình Astana hiện đã rơi vào im lặng. Chúng ta cần xem xem Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran có thể làm gì để khôi phục lại tiến trình Astana”, Nhà lãnh đạo của Thổ Nhĩ Kỳ nói.

Sự mất kiên nhẫn và tức giận của Ankara có thể là một dấu hiệu xấu đối với chính quyền Tổng thống Assad bởi Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ can thiệp vào chiến trường Idlib để bảo vệ phe nổi dậy Syria mà họ hậu thuẫn. Điều này sẽ khiến Damascus gặp khó trên con đường tiến tới mục tiêu giành lại quyền kiểm soát hoàn toàn lãnh thổ Syria.

Không chỉ “lớn tiếng” cảnh cáo Nga, Tổng thống Erdogan cũng đưa ra lời đe dọa đối với Mỹ. Hãng thông tấn Spunik của Nga ngày 29/1 cho biết, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố, Mỹ phải nhanh chóng khôi phục lại chuỗi cung ứng máy bay chiến đấu F-35 của Thổ Nhĩ Kỳ, nếu không sẽ phải hoàn trả lại Thổ Nhĩ Kỳ toàn bộ chi phí trước đó. Phát biểu trên đường trở về từ Senegal, ông nói: “Mỹ hoặc cung cấp cho chúng tôi máy bay hoặc trả lại tiền. Nếu họ không làm, chúng tôi sẽ mua chúng ở nơi khác và chúng tôi sẽ tự làm điều đó”.

Tháng 7/2019 Nga chuyển giao hệ thống phòng không S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ đã phản đối mạnh mẽ điều này, động thái mới nhất của Mỹ là tháng 1/2020 Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách mua sắm, công nghệ và hậu cần, bà Ellen Lord cho biết, trước tháng 3/2020, Washington sẽ loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất ra khỏi máy bay chiến đấu F-35, nhà thầu Lockheed Martin và tập đoàn Hewlett-Packard sẽ phụ trách việc loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất.

Được biết, Thổ Nhĩ Kỳ phụ trách cung cấp hơn 900 bộ phận của máy bay F-35, trong đó có 400 bộ phận đặc biệt không có nhà thầu thay thế, bao gồm cả thân máy bay vỏ composite, động cơ F-135, giá đỡ tên lửa, thiết bị hiển thị, dự kiến toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ phụ trách có giá trị khoảng 500 – 600 triệu USD. Trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đóng góp 175 triệu USD vào chi phí ban đầu của dự án F-35.