Thiếu vắng người trẻ sao hiện đại hóa nông nghiệp?

Nếu không kéo được người trẻ về với đồng ruộng, sao có thể nói chuyện công nghiệp hoá nông nghiệp?

Ngành nông nghiệp đang bị cạnh tranh về nhân công. Việt Nam từng “đi tắt đón đầu” từ giai đoạn nông nghiệp lên công nghiệp…thất bại…thì này lại đang nhanh chóng chuyển dịch từ giai đoạn công nghiệp sang dịch vụ cấp thấp như giao hàng, xe ôm công nghệ…

Ở các nền kinh tế phát triển ngày nay, xét về mặt thâm dụng vốn, vai trò của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và nông nghiệp đã hoán đổi cho nhau. Mức thâm dụng vốn trong ngành nông nghiệp nhỏ bé đã cao hơn hẳn so với công nghiệp chế biến, chế tạo. Điều này liên quan đến “công nghiệp hoá nông nghiệp” - quá trình giúp gia tăng năng suất nông nghiệp, nâng cao tính cạnh tranh của nông sản và gia tăng thu nhập của người nông dân.

Bởi vậy, việc chuyển đổi kinh tế nông nghiệp chỉ thành công khi đạt được 2 mục tiêu chính: tăng giá trị đầu ra và giảm chi phí đầu vào. Thực tế, hầu hết hàng nông sản của Việt Nam được bán ở dạng nguyên liệu thô với giá thấp hơn các nước khác do còn thua kém về chất lượng và một số nguyên nhân khác. Nói thẳng là, tăng trưởng sản lượng nông nghiệp đạt được nhờ sử dụng ngày càng nhiều đầu vào với chi phí tiêu cực lớn hơn về môi trường. Nếu không thay đổi tận gốc sẽ không tận dụng được các cơ hội dù Việt Nam là quốc gia ký kết các FTA nhiều nhất khu vực.

Muốn phát triển được nông nghiệp phải thu hút người trẻ về với đồng ruộng. Công nghiệp hoá nông nghiệp là cuộc đầu tư tốn kém và đầy rủi ro, đòi hỏi những bước tiến chiến lược thiết thực dưới sự quan sát kỹ lưỡng các quốc gia cạnh tranh trong khu vực và thế giới. Công nghiệp hoá nông nghiệp đòi hỏi vốn liếng, kỹ thuật, và chính sách tích tụ đất đai phù hợp và hiệu quả; vừa gia tăng được tính cạnh tranh những cũng phải đảm bảo hạn chế được bất bình đẳng xã hội phát sinh bởi chính sách.

Những kiến thức mới sẽ là thách thức với thế hệ nông dân lớn tuổi. Nông nghiệp đã trở nên hiệu quả hơn nhiều nhờ ứng dụng các công nghệ thâm dụng nhiều vốn như cánh tác trong nhà kính, chăn tập trung sử dụng các công nghệ tổng hợp… Cánh đồng mẫu lớn đòi hỏi tích tụ vốn và đầu tư công nghệ, thiết bị những thứ mà những người nông dân bình thường không thể tự trang trải nếu không có chính sách đi đầu của nhà nước và sự tham gia của các tập đoàn nông nghiệp tư nhân.

Cuối cùng và quan trọng nhất là, nếu người nông dân không được hưởng lợi ích lớn hơn từ sản phẩm của mình thì chặng đường chuyển đổi kinh tế nông nghiệp còn xa lắm.