Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng nóng, cơ hội cho nhà đầu tư “dài vốn”

Chỉ số ít nhà đầu tư hiểu rõ cách lựa chọn trái phiếu an toàn để đầu tư và tận dụng được các ưu điểm của trái phiếu để mang lại lợi nhuận cao hơn cho mình. Với nhiều nhà đầu tư khác chưa nhận thức được rủi ro của kênh đầu tư này, họ cần phải làm gì?

Trái phiếu doanh nghiệp vài năm gần đây trở nên hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư cá nhân vì đây là sản phẩm tài chính đem lại mức sinh lời cao hơn việc mở sổ tiết kiệm tại các ngân hàng nhưng vẫn đảm bảo được yếu tố an toàn. Vậy câu hỏi đặt ra, làm cách nào để các nhà đầu tư chọn được trái phiếu an toàn khi thị trường "vàng thau lẫn lộn” với hơn200 doanh nghiệp tham gia phát hành trái phiếu? Cùng trò chuyện với bà Bùi Thị Thu Hà – Giám đốc Cao cấp Tư vấn và Kinh doanh- Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương (Techcom Securites – TCBS) về kinh nghiệm đầu tư chọn lọc vào thị trường trái phiếu.

Theo lời khuyên của bà Thu Hà, thương hiệu của doanh nghiệp phát hành trái phiếu là một tiêu chí dễ nhận biết với hầu hết các nhà đầu tư cá nhân. Khi được chào mời mua trái phiếu, việc đầu tiên mà nhà đầu tư nên xem ngay là tên tuổi của tổ chức phát hành. Nhà đầu tư sẽ yên tâm khi tổ chức phát hành là những thương hiệu quen thuộc trên các phương tiện truyền thông vì họ là những tập đoàn hàng đầu hay những doanh nghiệp đầu ngành đã có lịch sử phát triển bền vững trong nhiều năm và tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu của mình.

Thông thường lãi suất trái phiếu phát hành bởi những tổ chức phát hành này chỉ cao hơn từ 1 - 2%/năm so với lãi suất tiết kiệm nhưng đây là một sự lựa chọn tương đối an toàn cho nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm đánh giá trái phiếu. Ngược lại, nếu tổ chức phát hành là một doanh nghiệp ít danh tiếng thì nhà đầu tư cần hết sức cẩn trọng, tránh bị hấp dẫn bởi lãi suất cao mà bỏ qua việc đánh giá doanh nghiệp đó trước khi quyết định xuống tiền. Các doanh nghiệp đó đôi khi vì quá cần vốn mà họ sẵn sàng đưa ra mức lãi suất cao hơn rất nhiều so với mặt bằng chung lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp. Đồng nghĩa với đó cũng là rủi ro cao hơn so với các trái phiếu của tổ chức uy tín.

Xem xét tính chuyên nghiệp của tổ chức tư vấn phát hành

Theo quy định thì doanh nghiệp không được phép trực tiếp phát hành trái phiếu đến tay nhà đầu tư. Mọi trái phiếu đều phải phát hành thông qua 1 tổ chức tài chính có giấy phép thực hiện nghiệp vụ tư vấn phát hành. Tổ chức tài chính này đóng vai trò là bên thực hiện dịch vụ phát hành cho doanh nghiệp và thu phí phát hành.

Mặc dù nhận phí phát hành từ doanh nghiệp, nhưng vai trò của tổ chức tư vấn phát hành là trung gian giữa doanh nghiệp phát hành trái phiếu và nhà đầu tư để đảm bảo minh bạch thông tin về đợt phát hành, giúp nhà đầu tư ra quyết định dựa trên việc được cung cấp đầy đủ thông tin quan trọng về doanh nghiệp và phương án phát hành trái phiếu. Để làm tốt vai trò này, tổ chức tư vấn phát hành phải đảm bảo tính chuyên nghiệp đến từ năng lực đội ngũ tư vấn, quy trình tư vấn và đạo đức nghề nghiệp.

Ở khâu lập hồ sơ trái phiếu, đội ngũ chuyên gia tài chính, luật pháp và quản trị rủi ro của TCBS sẽ đưa vào các điều khoản bảo vệ nhà đầu tư bằng cách quy định trách nhiệm của tổ chức phát hành trong việc duy trì các chỉ số tài chính lành mạnh, duy trì giá trị của tài sản bảo đảm so với dư nợ trái phiếu hoặc kiểm soát dòng tiền của doanh nghiệp để đảm bảo trả nợ.

Cẩn trọng với những trái phiếu không được minh bạch thông tin

Hồ sơ trái phiếu là tài liệu cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến trái phiếu bao gồm thông tin về (i) tổ chức phát hành, (ii) đặc điểm trái phiếu được chào bán, (iii) các điều kiện ràng buộc tổ chức phát hành và (iv) các yếu tố rủi ro của trái phiếu đó. Khi được chào mua trái phiếu, Nhà đầu tư nên yêu cầu cung cấp hồ sơ trái phiếu để nắm được đầy đủ thông tin và ra quyết định. Theo tư vấn của bà Hà, nhà đầu tư hãy dũng cảm bỏ qua những trái phiếu được chào lãi suất cao nhưng tổ chức chào bán từ chối cung cấp thông tin trái phiếu đầy đủ vì đây là dấu hiệu trái phiếu đó tiềm ẩn rủi ro lớn.

Với trách nhiệm và sự chuyên nghiệp của tổ chức tư vấn phát hành và chào bán trái phiếu, bà Hà cho rằng họ không được phép từ chối mà cần cung cấp thông tin cho nhà đầu tư khi mua trái phiếu. "Tại TCBS, khách hàng của chúng tôi thực hiện mua trái phiếu iBond hoàn toàn online trên hệ thống TCInvest và được cung cấp thông tin về trái phiếu và doanh nghiệp phát hành, cũng như bản nhận biết rủi ro trái phiếu để cân nhắc trước khi quyết định tham gia. Khi mua xong, chúng tôi còn có bộ phận đại lý chịu trách nhiệm giám sát thông tin của tổ chức phát hành để cung cấp kịp thời mọi thông tin quan trọng đến người mua trái phiếu, luôn luôn đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư".

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam còn có tiềm năng phát triển lớn khi nó cho thấy là một kênh huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp đồng thời cũng tạo ra một loại hình đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, nhà đầu tư cá nhân khi tham gia kênh đầu tư này đặt yếu tố an toàn lên hàng đầu và do đó cần trang bị cho mình kiến thức , đồng thời luôn giữ được sự tỉnh táo để không bị cám dỗ bởi mức lãi suất chào mời quá cao, thậm chí cao bất thường , từ đó lựa chọn được trái phiếu tốt để đầu tư an toàn và hiệu quả.