Thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ chất lượng, minh bạch hơn

Dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi đã bổ sung nhiều quy định theo hướng nâng cao chất lượng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Những đề xuất này nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, hạn chế rủi ro và đảm bảo quyền lợi trong hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường trái phiếu riêng lẻ, khắc phục những hạn chế của thị trường này trong thời gian qua.

Nhà đầu tư chuyên nghiệp cá nhân được mua trái phiếu riêng lẻ

Dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi đã bổ sung một số điểm, khoản của Điều 11. Theo đó, bên cạnh việc quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ, cũng đã bổ sung thêm một số trường hợp nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân được tham gia.

Cụ thể, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng TPDN riêng lẻ trong các trường hợp sau: Doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ có xếp hạng tín nhiệm và có tài sản bảo đảm; Doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ có xếp hạng tín nhiệm và có bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi quy định theo hướng tôn trọng quyền đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường. Do đó, Bộ Tài chính không đề xuất sửa các nội dung liên quan đến quyền đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường, nhà đầu tư cá nhân được quyền đầu tư tất cả các loại TPDN riêng lẻ. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, hạn chế rủi ro và đảm bảo quyền lợi trong hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường TPDN riêng lẻ, khắc phục những hạn chế của thị trường TPDN riêng lẻ trong thời gian qua, dự thảo Luật đã bổ sung quy định theo hướng nâng chất lượng của trái phiếu.

Lý giải thêm về những thay đổi này, Ban soạn thảo cho biết, trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt là các loại trái phiếu do các doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành là một loại sản phẩm có mức độ rủi ro rất cao. Mặc dù pháp luật của một số quốc gia trên thế giới không cấm nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân tham gia thị trường này nhưng trên thực tế, hoạt động giao dịch, mua bán, đầu tư trái phiếu riêng lẻ thường chỉ được thực hiện giữa các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp như các công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư và các ngân hàng đầu tư. Các nhà đầu tư cá nhân thường ít tham gia trực tiếp vào thị trường này do hạn chế về khả năng quản trị rủi ro và nguồn lực, tính hiệu quả khi thực hiện các hoạt động phòng ngừa rủi ro.

Vì vậy, “việc quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ là cần thiết. Nhà đầu tư chuyên nghiệp là tổ chức là nhà đầu tư có đủ nguồn lực, nhân lực và khả năng, kỹ năng để phân tích được tình hình tổ chức, hoạt động của tổ chức phát hành cũng như là có các giải pháp về quản lý rủi ro, bảo đảm an toàn, phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư trái phiếu riêng lẻ” – Ban soạn thảo nhấn mạnh.

Đồng thời, cũng theo Ban soạn thảo, việc quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp cá nhân được trực tiếp tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng TPDN riêng lẻ trong một số trường hợp nhất định như trên sẽ giúp vừa nâng cao chất lượng của thị trường, vừa tạo điều kiện cho thị trường phát triển lành mạnh, bền vững, an toàn, hiệu quả. Đối với TPDN không đáp ứng các điều kiện nêu trên có mức độ rủi ro cao hơn thì chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng, tạo điều kiện tiếp tục phát triển thị trường TPDN riêng lẻ an toàn, lành mạnh và hiệu quả hơn.

Tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu

Theo Ban soạn thảo, việc quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp cá nhân được tham gia mua, giao dịch trái phiếu riêng lẻ là không hạn chế khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp trên thị trường trái phiếu. Ngoài các trường hợp nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân tham gia vào các đợt chào bán như quy định bổ sung tại dự thảo Luật, nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân còn có thể tham gia vào thị trường TPDN riêng lẻ thông qua việc đầu tư vào các quỹ đầu tư trái phiếu, được quản lý bởi công ty quản lý quỹ là tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có đủ trình độ, kỹ năng đầu tư và được cấp phép, giám sát bởi các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành.

“Quy định mới cũng phù hợp với định hướng tập trung phát triển nhà đầu tư có tổ chức, khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư vào TTCK thông qua các loại hình quỹ đầu tư, xây dựng cơ cấu hợp lý giữa nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức được đưa ra tại Chiến lược Phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 ban hành theo Quyết định số 1726/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ” – Ban soạn thảo cho biết thêm.

Ngoài ra, để thị trường có thời gian điều chỉnh và thích ứng với quy định mới, bảo đảm quyền và lợi ích của các nhà đầu tư hiện hành, dự thảo Luật bổ sung quy định điều khoản chuyển tiếp: đối với TPDN đã phát hành riêng lẻ trước ngày 01/01/2026 và còn dư nợ thì tiếp tục thực hiện theo quy định của Luật Chứng khoán đến khi tổ chức phát hành thanh toán đầy đủ gốc, lãi của trái phiếu./