Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn tiếp tục nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng

Rạng sáng ngày 25.9, FTSE Russell đã công bố kết quả kỳ đánh giá thường niên diễn ra vào tháng 9 hàng năm.

Theo đó, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn tiếp tục nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Markets) lên thị trường mới nổi loại 2 (Secondary Emerging Markets).

Điểm nghẽn nâng hạng

Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã và đang nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi của tổ chức này từ tháng 9.2018. Dựa trên bảng ma trận các tiêu chí mới được sử dụng trong kỳ đánh giá tháng 3.2020 mà FTSE đưa ra thì hiện tại Việt Nam đã thỏa mãn 7 trên 9 tiêu chí để có thể được nâng hạng lên thị trường mới nổi loại 2.

Hai tiêu chí còn lại chưa thỏa mãn là Thanh toán bù trừ, ít xảy ra giao dịch thất bại (Settlement - Rare incidence of failed trades) và Chu kỳ thanh toán DvP (Settlement Cycle DvP), hiện đang được đang đánh giá là “Không Đánh Giá” (N/A) và “Hạn Chế” (Restricted).

Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), nguyên nhân của việc 2 tiêu chí trên vẫn chưa được đánh giá ở mức “Đạt” (Pass) đến từ quy định bắt buộc nhà đầu tư phải ký quỹ đủ tiền mặt trước khi được phép đặt lệnh giao dịch, được quy định tại thông tư 203/2015/TTBTC. FTSE đánh giá rằng quy định này đã khiến cho việc thanh toán bù trừ không được thực hiện đúng theo tiêu chuẩn và bản chất của mô hình DvP (Delivery versus Payment). Do vậy, tiêu chí Chu kỳ thanh toán DvP được đánh giá ở mức “Hạn Chế” (Restricted).

Thêm vào đó, cũng do quy định này, khả năng xảy ra giao dịch thất bại gần như là không tồn tại nên FTSE không thực hiện đánh giá tiêu chí này.

Nỗ lực giải quyết điểm nghẽn

Theo thông tin của Công ty Chứng khoán VNDirect, Việt Nam đang phối hợp với đối tác Hàn Quốc để triển khai hệ thống giao dịch chứng khoán mới dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2021. Việt Nam cũng dự kiến thành lập Trung tâm thanh toán bù trừ theo mô hình đối tác bù trừ trung tâm (Central counter Party - CCP).

Với việc áp dụng mô hình thanh toán bù trừ mới này, Việt Nam hy vọng sẽ giải quyết được vấn đề “yêu cầu kiểm tra phải có đủ tiền trước khi giao dịch” như tại thời điểm hiện tại, từ đó gỡ được nút thắt quan trọng trong quá trình nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI và FTSE.

Hệ thống giao dịch chứng khoán mới cũng được kỳ vọng sẽ góp phần triển khai thành công các sản phẩm mới như giao dịch trong ngày, bán chứng khoán chờ về, và các sản phẩm phái sinh mới, từ đó thu hút thêm dòng tiền trong và ngoài nước đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.

VNDirect kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng hạng lên thị trường chứng khoán mới nổi của MSCI vào tháng 5.2023.

Trong kịch bản tích cực, nếu Việt Nam hoàn thành triển khai hệ thống giao dịch chứng khoán mới trong nửa đầu năm 2021, VNDirect cho rằng Việt Nam có thể được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường chứng khoán mới nổi của MSCI trong kỳ đánh giá thị trường thường niên vào tháng 5.2021.

Sau đó, Việt Nam có thể được thông báo nâng hạng lên thị trường mới nổi trong kỳ review thị trường thường niên của MSCI vào tháng 5.2022, và việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực một năm sau đó vào tháng 6.2023.

Trong kịch bản lạc quan, VNDirect kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam có thể được thông báo nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE trong kỳ đánh giá thị trường vào tháng 9.2021. Theo đó, VNDirect ước tính thị trường chứng khoán Việt Nam có thể hút dòng vốn ngoại lên tới 1,4 tỉ đến 1,9 tỉ USD nhờ được nâng hạng lên thị trường mới nổi. Trong đó, 779 triệu USD đến 1.039 triệu USD sẽ đến từ các quỹ ETF mô phỏng theo Chỉ số thị trường mới nổi của MSCI và Chỉ số thị trường mới nổi của FTSE. Thêm vào đó là 670 triệu đến 891 triệu USD sẽ đến từ các quỹ đầu tư chủ động đang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào các thị trường mới nổi.